AYAZ ATA

Soğuk havaların tüm ülke insanını yeteri kadar zorladığı bu günlerde, soğuk hava müjdeleyicisi olan birinden bahsetmek istiyorum. Ben müjdeleyici demek istiyorum çünkü bu tabir benim içimi ısıtıyor. Bu müjdeleyicimiz başlıktan da anlaşılacağı üzere Ayaz Ata. Genellikle kendisine Orta Asya ve ona yakın bölgelerin mitolojilerinde rastlanıyor. Bölge veya ülkeden ülkeye ismi veya işlevi farklı olabiliyor.

Mesela Türk toplumlarında Ayaz Ata isminin yanı sıra Soğuk Hanı adıyla da aç, evsiz, kimsesiz insanlara soğuk kış aylarında yardım eden bir kurtarıcı olarak da biliniyor.

Soğuk hava ve soğuk aylarla özleştirildiği için Soğuk Tanrısı olarak da adı geçebiliyor. Kimi inanışlarda 21 Aralık'ta ortaya çıktığına ve gündüzün geceyi yenip günlerin uzaması, güneşin ayı yenmesi olarak da yorumlanıyor.

Ayaz Atamızı Hristiyanların Noel babasıyla denk tutmak mümkün çünkü onlar 25 aralıkta Noel'i kutlarken Ayaz Ata da Doğu toplumlarında yakın tarihlerde kutlanıyor. Tabii biri tamamen dini bir inanış ile ortaya çıkmış bir kahramanken diğeri doğa olayları ile ortaya çıkmış bir kahraman olarak kabul ediliyor.

Bu inanışlardan, efsanelerden hangisi doğru, Ayaz Ata gerçekten var mı yoksa Noel baba gibi çocukları eğlendirmek için üretilmiş hayali bir kahraman mı tam olarak bilemesek de kışın gelişini ve güneşin karanlığı yenmesini hala bu topraklarda da kutlamamız gerektiğini düşünüyorum.