BIDEN VE DEMOKRATLAR NEYİ DEĞİŞTİRECEK?

Biden’ın ABD’nin 46. Başkanı olmasının ardından pek çok kişinin beklentisi Trump dönemindeki kaosun ve ön görülemezliğin son bulması. Kurumları önemsemeyip bireysel ilişkilere önem veren ve bunların üzerinden politika üretmeyi tercih eden Trump’ın aksine, Biden kurumlara ve düzene önem veren bir isim. Bu yazıda geçen yazımda belirttiğim gibi Trump’ın 20 Ocak’ta gerçekleşecek görev değişimine kadar yapabileceği Demokratları zora sokacak olası hamleleri hesap etmeden Biden ve Demokratların önceliklerini ve izleyecekleri politikaları inceleyeğiz.

Biden’ın ve yardımcısı Harris’in önümüzdeki 4 yıllık görev süresi bir restorasyon süresi olacakmış gibi gözüküyor. Özellikle dış politikada oldukça deneyimli olan Biden’ın transatlantik ilişkilere önem vereceği, NATO’yu ve ittifak içindeki ilişkileri güçlendireceği, İran ile Obama döneminde yapılan anlaşmaya tekrar masaya oturulup geri dönüleceği, Paris İklim Anlaşması’na tekrar geri dönüleceği biliniyor. Odak noktasının ise Ortadoğu aksine Asya-Pasifik olacağı, Çin ile Trump dönemindeki kadar gerginliğin artmayacağı ama özellikle korumacı politikalar konusunda Biden’ın da Trump’a en yakın olduğu noktanın Çin’in yükselişi ve bu yükselişin ABD’yi tehdit ettiği olduğunu unutmamak gerekiyor.

Biden’ın seçilmesine diğer ülkelerin nasıl baktığına gelirsek AB liderlerinin ve Kanada’nın ABD ile olan ilişkilerinin düzelmesi ve işbirliğinin artması anlamında olumlu baktıklarını söyleyebiliriz. Ayrıca, Trump’ın favori diktatörüm dediği Sisi ve Mısır’ın, Suudi Arabistan’ın ve tropik Trump Bolsonaro’nun kaybettiğini de söylemek mümkün. Orban ve Duda’nın da pek mutlu olmadığını söyleyebiliriz. Rusya ile olan ilişkisi hep tartışmalı olan Trump’ın ardından Rusya’nın da istediği sonucun Biden zaferi olmadığı biliniyor.

Öte yandan Biden’ın gelmesiyle dünyada insan haklarının daha çok ön plana çıkması beklentisi olsa da ben bu görüşe katılmıyorum. Öncelikle Biden bu zamana kadar ülkesinin özellikle Ortadoğu’daki müdahaleci politikalarını desteklemiş birisi. Ayrıca bir insan hakları akvitisti değil devlet başkanı olacak.

Biden ve Harris’in iç politikadaki öncelikleri 4 ana başlıkta toplanıyor. 1) Ekonomi, 2) Pandemi, 3) Irka dayalı adalet, 4) İklim krizi. Bu maddelerden ilk üçü Senato ile kuracakları ilişkiye bağımlı olarak gelişecek. Hem yapısal değişikliklere -özellikle ırka dayalı adalet konusunda- hem de bütçe onayı bakımından Cumhuriyetçilere bağımlı durumda olacaklar. Biden’ın uzlaşmacı bir karakter olduğu ve Cumhuriyetçilerin de önemli isimlerinin Biden’a saygı duyduğunu düşünürsek Biden ve ekibinin başarılı olma ihtimali düşük değil. Burada Biden'ın başka bir seçim yapması da gerekiyor. Biden’ın Cumhuriyetçilere mi daha yakın duracağı yoksa seçilmesinde verdikleri destekle katkısı olan Demokratların ilerici kanadı olan Bernie Sanders ve onun siyasete kazandırdığı isimlere (başta Alexandria Ocasio-Cortez) mi yakın olacağı önem kazanacak.

Gezegeni ilgilendiren en önemli noktaya gelirsek ve “İklim Krizi” başlığına bakacak olursak Biden’dan beklentilerin büyük olduğunu görürüz. Trump’tan sonra gelen kişinin sadece bilimi ciddiye alması bile iklim kriziyle mücadele anlamında gezegeni ileri taşıyacak olsa da bu yazıda Biden’ın en doğru kişi olup olmadığına girmeden hem kendisinden beklentileri hem de yapmaya söz verdiklerini aktaracağım. Yapacağı ilk işin Paris İklim Anlaşması’na dönmek olduğunu söyleyen Biden, 2 trilyon $ değerindeki bütçe ile ülkesini 2050 karbon nötr hedeflerine ulaştırmak istiyor. Buna ek olarak, Trump NASA’nın dünya bilimleri departmanına iklim araştırmaları için verilen fonu gereksiz bulduğu için kesmişti. Biden’ın bu fonu da tekrar vermesi bekleniyor. Seçim kampanyası boyunca petrol şirketlerinden bağış almayan Biden’ın (doğaya daha zararlı olan kaya gazını çıkartan şirketlerden destek almıştı) petrol şirketlerine verilen desteği çekme vaadi ne kadar yerine getirilebilir emin değilim ancak petrol endüstrisinin Trump dönemindeki kadar mutlu olmayacağı açık. Son olarak Trump, ABD’de Nesli Tükenmekte Olan Türler Yasası’nın kapsamını daraltmış bazı türlerin bu yasadan çıkartılmasına sebep olmuştu. Biden, yasanın eski halinden de daha iyi bir şekilde geliştirileceğini söyleyip biyoçeşitliliğin korunmasını sağlayacaklarını açıklamıştı. Bu yasanın da kapsamının genişletilmesi bekleniyor.

Biden’ın ekibi tamamen belli olduğu zaman daha fazla yorum yapma şansını elde edeceğiz.