Hapsedilmiş Romantik: Katip Bartleby

Herman Melville'in kısa öyküsü Katip Bartleby günümüz edebiyat eleştirmenleri tarafından yaygın olarak bir eleştirel romantizm örneği olarak kabul görmektedir. Bu görüş her ne kadar doğru olsa da, bulunabilecek pek çok kaynakta Melville'in karakterinin köklerinden koparılışı es geçilmiş ve Wall Street'in imgeleştirilmesinin gücü yeterli olarak yansıtılamamıştır.

Bu noktada okuyucu öncelikle romantik eserlerin veya sadece Melville'in geri kalan eserlerinin ana özelliği olan doğayı göz önünde bulundurmalıdır. Katip Bartleby'in aksine bahsedilen bütün bu eserlerin temelinde doğa bulunmakta, sanatçılar bütün çözümleri doğada aramaktadır. Fakat Bartleby'in öyküsünde doğaya dair neredeyse hiçbir unsur görülmemektedir. Hatta bütün öykü dört duvar arasında, Wall Street imgesinin sınırları içerisinde - ya da Bartleby'in hapishane hücresinin içinde - geçer. Karakteri kişisel çöküşüne iten ne pek çok eleştirmen tarafından kabul gören eski işi Sahipsiz Mektuplar bölümünde çalışmak ne de siyasi okuma ve eleştri yapanlar tarafından kabul gören pasif direniştir. Karakteri çöküşe iten veya bu pasif direnişine sebep olan ana unsur içindeki romantiğin doğasından koparılmasıdır. Kısacası Bartleby ne sadece bir pasif direnişçi devrimci kahramandır ne de sadece sahipsiz mektuplardan etkilenmiş bir karakterdir aslında bütün bu olanlar Wall Street imgesinin gücünü gösterdiği köklerinden koparılış sürecinin içindeki küçük etki-tepki anlarıdır.

Eğer okuyucu bu durumu göz önünde bulundurursa Melville'in neden öyküsü için neden Wall Street'i seçtiğini anlayacak ve Bartleby'in öykü sonunda yaşamı dahi reddedişine hak verecektir. Aslında Melville bu öyküde dört duvar arasında hapsolmuş, kökünden koparılmış bir romantiğin çöküşünü okuyucusuna sunmuştur.