Kirke

Kirke Yunan mitolojisindeki tanrıçalardan biridir. Kendisi en çok cadı tanrıça olarak anılmaktadır. Birçok kaynakta babası güneş tanrısı Helios, annesi ise Okeanid nemfi (Oceanid nymph) Perseis olarak geçmektedir. İksirler, büyüler, ritüeller, şifalı ve zehirli otlar hakkında geniş bilgi sahibi bir tanrıçadır ve genellikle karşımıza bu bilgisiyle çıkmaktadır. Kendisi ayrıca birçok kez başkaları üzerinde kullandığı büyüler veya iksirler ile bambaşka şekiller almalarına sebep olmasıyla da nam salmıştır.

Tanrıçanın adası olan Aeaea'nın ilk hikayelerinden birisi Picolous ile başlar. Picolous, devler ve tanrılar arasındaki savaş sırasında Kirke'nin adasına gelir ve tanrıçayı adadan atmaya çalışır. Sonucunda ise Helios tarafından öldürülür ve devin cansız vücudundan ve kanından moly adı verilen bembeyaz bir ot yetişir. Bu otu hiçbir ölümlü yerden sökemez. Ancak Odisseus, haberci tanrı Hermes'in yardımı ile kendisini bu ot ile tanrıçaya karşı korur ve yolculuğuna devam eder.

Tanrıça Kirke'nin en çok bilinen hikayelerinden veya mitlerinden birisi muhakkak Odisseus'un evi İthaka'ya dönüş yolculuğunu anlatan, Homer tarafından yazılmış Odyssey destanındandır. Dönüş yolunda Odisseus ve tayfası tanrıçanın adasına da uğrar. Burada Odisseus'un tayfası tanrıça tarafından bir iksir aracılığıyla yaban domuzlarına dönüştürülür. Odisseus ise tayfasını eski hallerine çevirmek ve yolculuklarına kaldıkları yerden devam edebilmek için tanrıça ile bir ilişki yaşar. Odisseus ve Kirke'nin bu ilişkiden birçok çocukları da olmuştur. Yaklaşık bir yıl adada kaldıktan sonra, tanrıçanın da yardımıyla Odisseus yeraltı veya ölüler alemiyle iletişim kurar. Tayfası da insan hallerine döner ve tanrıçanın tavsiyeleri ile beraber yola koyulurlar. Bu yolculukta karşılarına çıkacak iki büyük tehlike vardır. Bunlardan ilki gemileri tek parçada yutabilecek büyüklükte olan deniz canavarı Charybdis'tir. İkinci tehlike ise Kirke ile yakın bağlantısı olan yine bir başka deniz canavarı Skylla'dır.

Bir başka hikaye ise yine tanrıçanın aşkı ve gazabı ile ilgilidir. Glaucos, bir deniz tanrısı olmasına rağmen aslında doğumu itibariyle fani bir insandır. Sihirli bir ot ile sonradan tanrılık kazandığına inanılmaktadır. Glaucos güzeller güzeli Skylla'ya aşıktır ve Kirke'den bu aşkın karşılık bulması için yardım ister. Fakat Kirke de bu sırada Glaucos'a aşıktır. Aşkına karşılık bulamayan tanrıça Glaucos'a yardım etmek istemez, bunun yerine Skylla'yı cezalandırmaya karar verir. Genç kızın sürekli yıkandığı ve temizlendiği bir su birikintisine büyülü otlarından hazırladığı bir karışımı döker. Skylla ise yıkanmak için suya girdiğinde büyük bir acı hisseder. Skylla'nın vücudundan kurt başlı uzuvlar çıkar ve korkunç bir canavara dönüşür. Charybdis ile beraber denizlerde terör estirir.

Bir başka önemli mit ise Altın Post anlatısında karşımıza çıkıyor. Medea ve Argonotlar, Altın Postu günümüz Gürcistan'ı olan Kolhis'ten kaçırdıkları sırada işledikleri cinayet sebebiyle miasma adı verilen, etrafına zarar veren ve temizlenmesi gereken bir madde ile kirlenmişlerdir. Medea, İason, ve Argonotlar başlarına gelenleri tanrıçaya anlatırlar. Tanrıça her ne kadar yapılanları onaylamasa bile onları bir ritüel ile temizler. Her ne kadar kesin bir görüş olmasa da Medea'nın Kirke ile olan akrabalık ve kan bağı ona yardım etme sebepleri arasında görülür.

Kirke'nin mitleri, hikayesi, karakteri, oluşturduğu kadın arketipi ve birçok özelliği ile kendisinden sonra büyük bir etki bırakmıştır. Özellikle botanik ve ecza alanlarında bazı bitkiler onun adıyla ve mitleriyle anılmaktadır. Kendi adıyla anılan bir asteroid, satranç hamlesi, istiridye türü bile bulmak mümkündür. Kirke'nin hikayesi ayrıca edebiyat ve sanat alanında da büyük yankı uyandırmıştır. Briçok farklı sanat eserinde karşımıza çıkmış, hikayesi tekrardan yazılmış ve anlatılarak günümüze kadar gelmeyi başarmıştır.

Kaynakça

Wikipedia

Encylopedia Britannica

Görseller

By John William Waterhouse - en:Image:Circe_Offering_the_Cup_to_Odysseus.jpg http://moontale.egloos.com/865206, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=426808

By J. W. WATERHOUSE (1849 - 1917) (Britain)Born in Rome. Died in London.Details on Google Art Project - ZwGeGjQ7_fwYxQ at Google Cultural Institute maximum zoom level, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=23604587

By Wright Barker (British Painter, 1864-1941) - Wright Barker, 1889, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=19567107

https://www.sciencesource.com/pix/205/2056276_t.jpg

By Abraham Ortelius - http://www.columbia.edu/itc/mealac/pritchett/00maplinks/early/arrian/arrian.html, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=62317929

By John William Waterhouse - http://www.jwwaterhouse.com, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4832991

Madeline Miller, Ben Kirke, İthaki.