Loki Üzerine Bir Derleme
Loki hakkında birkaç bilgi.
Öncelikle bu yazı hakkında sizi bilgilendirmek istiyorum. Bu yazı bir derlemedir ve yer alan hiçbir ifade bana ait değildir ve yeni ifadeler ekleyecek kadar bilgi donanımına sahip de değilimdir. Yine de sizler için keyifli olmasını umduğum bir yazı hazırlamak istedim. İyi okumalar.
"Loki, İskandinav mitolojisinde, hem diğer tanrılara hem de rakiplerine şakalar yapmayı sevdiği için genellikle basitçe 'hilekar' tanrı olarak tanımlanan bir tanrıdır. Odin'in yeminli kardeşi ve genellikle diğer tanrıları uygunsuz derecedeki derin çukurlardan çıkaran kişi olan Loki'nin adı, yine de aldatıcı doğası ve özellikle de tanrı Baldur'un ölümünde parmağı olması sebebiyle pek çok olumsuz çağrışıma sahiptir, bu yüzden Ragnarök'ün (dünyanın yok edildiği 'tanrıların nihai kaderi') gelişini harekete geçirir. Kendisine bağlı tarikat olmayan ve Viking Çağı inancında belli işlevi olmayan, ancak birden fazla efsanede yer alan üç tanrıdan biri olan Loki (diğer ikisi Odin ve Thor), İskandinav panteonunda eşsiz bir yer tutmaktadır."
"Şekil değiştirme aslında Loki ile ilgili masallarda yinelenen motiflerden biridir ve çeşitli kaynaklarda bir şahine; somon ve fok gibi su canlılarının yanı sıra bir sineğe ve bir pireye ve hatta cinsiyet değiştirerek genç bir kıza, yaşlı bi kocakarıya ve yukarda bahsedildiği gibi kısrağa dönüştüğü kaydedilmiştir. Loki'den ayrıca hava, rüzgar ve uçuşla bağlantılı olarak da sıklıkla bahsedilir. Hızlı ama genellikle kötü bir dili ve sahtekar, kurnaz bir zekası olan fevri biri olduğu söyleniyor ve Snorri onu 'güzel ve çekici, kötü ruhlu, dönekliğe çok alışkın' biri olarak tanımlıyor."
"Savaş sonrası henüz bir bebekken ortada kalan Loki, Odin tarafından evlat edinilip, Asgard da Thor ile birlikte kardeş olarak büyütülerek Aesir tanrıları arasına kabul edilmişse de ateş tanrısı sürekli farklı olduğunun bilinciyle hareket etmiştir. Loki’nin Angrboda ile evliliğinden Jormungand (Deniz yılanı), Fenrirulfr (Dev kurt) ve Hel (Ölüler diyarı tanrıçası) adlı üç, Sigyn ile olan evliliğinden ise Narfi ve Vali adlı iki çocuğu olmuştur."
"Loki'nin itibarının en olumsuz yanı, her şeyden önce sevgili tanrı Baldur'un ölümüne karışmış olmasıdır. Baldur'un annesi tanrıça Frigg, zayıf ökse otu dışında her şeyin ona zarar vermemeye yemin etmesini sağlayarak oğlunu yenilmez hale getirdikten sonra tanrılar Baldur'a ateş ederek eğlenirler. Oklar soldan sağa ve ortada tek bir çizik bile bırakmadan sekerken, Loki kör tanrı Hodr'a (Baldur'un kardeşi) ökse otundan yapılmış birçok vererek ortalığı karıştırmayı korkunç bir seviyeye getirmeye karar verir, ki bu da Hodr'un istemeden kardeşini öldürmesine sebep olur."
"Bu olaydan sonra Odin tarafından evlatlıktan reddedilen Loki yeraltındaki bir mağarayah apsedilmiş, burada öldürülen oğlu Narfi’nin bağırsaklarıyla bir taşa bağlanmıştır. Loki’nin tepesindeki sarkıtlara dolanmış dev yılanın ağzından akan zehir düzenbaz tanrının gözlerine damlamaktaysa da eşi Sigyn zehri elindeki tahta kapta biriktirerek Loki’yi korumaya çalışmaktadır."
"Loki'nin yukarıda bahsedilen geçmişine rağmen, aslında oldukça büyük bir umut ışığı vardı. Birincisi, onun hileci yetenekleri ayrıca usta inşaatçı efsanesindeki gibi tanrıları zorlu durumlardan kurtarmak için de kullanılıyordu. Asgard'ın yıkılmasının ardından, dev şeklinde bir evin yenilenmesinin istendiğini ve diğerlerinin yanısıra ödeme olarak tanrıça Freyja'dan da talepte bulunduğunu aktarıyor. Kurnaz Loki, devi geciktirmek için numara yapar ve onun son teslim tarihini kaçırmasına sebep olur, ardından sinir krizi geçirir ve tanrıları tehtid eder, ama Thor tarafından öldürülür ve Freyja'yı serbest bırakır (Gylfaginning, 42)."
"Dahası, Snorri'nin eserinde de yer alan MS 9. yüzyıla ait Haustlǫng masalından bilinen dev Thjazi'nin kızı Skadi'yi çevreleyen hikayede Loki aslında kahramandır. Thjazi, Æsir (tanrıların ana ailesi) tarafından öldürülür ve kızı Skadi'nin artık çok kızgın olduğunu ve intikam almaya hazır olduğunu anladıktan sonra ona tazminat verirler; kocası olarak Æsir'lerden biri olan Njordr'u seçer ve ayrıca tanrılardan onu eğlendirmesini ister (şuanki durumundan dolayı bunun imkansız olduğunu düşünür). Skáldskaparmál sonucu şöyle kaydeder:
Ve Loki şöyle yapmıştı: Bir ipi bir keçinin sakalına bağladı, diğer ucuysa kendi cinsel organındaydı, ikisi de sırayla eğildi ve yüksek sesle çığlık attılar; sonra Loki kendini Skadi'nin üzerine bıraktı ve Skadi ona güldü. Bunun üzerine Æsir tarafında onunla bir anlaşma sağlandı. (1)."
Kaynakça:
https://ozhanozturk.com/2018/04/01/loki-iskandinav-mitolojisi/