Medusa: Uyanış ve Başkaldırının Hikâyesi!
Keyifli okumalar :)
Bir zamanlar, Atina'daki Athena tapınağında; Phorkus ve Keto'nun kızları olan Sthenno, Euryale ve Medusa isminde üç kız kardeş yaşardı. Bu üç kız kardeşten sadece Medusa (Medusaise) ölümlüydü. Medusa'nın güzelliği yüzünden yeryüzündeki bütün kadınlar onu kıskanırmış. Medusa kendisini tanrılara adamış. Athena kendi tapınağında yaşayan bu güzel kızı gördüğünde onun güzelliğinden etkilenmiş fakat kendisi kadar güzel ve akıllı bulmadığı için onu umursamamış. Poseidon, karısı Athena'nın tapınağındaki Medusa'nın güzelliğinden etkilenip ona âşık olmuş fakat bir ölümlüye âşık olduğu için küçümsenmekten korkup aşkını gizlemiş.
Poseidon, bir türlü onu aklından çıkaramadığı için tutkusuna yenik düşüp Athena'nın tapınağında Medusa'ya tecavüz etmiş. Medusa berbat bir biçimde tapınakta kalmaya devam etmiş. Athena bu olayı duyunca derin bir kıskançlık içinde Medusa'yı çok kötü bir şekilde cezalandırmaya karar vermiş. Medusa ve kız kardeşlerini Gorgon denilen korkunç dişi canavarlara çevirmiş. Medusa ve kız kardeşleri kanatlı, yılan saçlı ve korkunç yüzlü yaratıklara dönüşmüş. Medusa artık o kadar çirkinmiş ki kimse yüzüne bakmaya cesaret edemiyormuş. Ona bakmaya çalışan herkes taşa dönüşüyormuş. Medusa, Poseidon'dan hamile kalmış. Athena verdiği cezayla yetinmeyip Medusa'yı öldürmek için Zeus ve Danae'nin oğlu Perseus'la (üvey kardeşi ile) iş birliği yapmış. Bu iş birliği kan bağı ve iktidar erkine bağlıydı.
Perseus, Hesperidler denen akşam perilerinin ülkesine gitmek için Gri Cadılar'ı bulmuş. Gri Cadılar, aralarında tek bir gözü paylaşan üç yaşlı kadınlarmış. Perseus, bu gözü cadılardan çalarak Hesperidlerin yerini öğrenmek için koz olarak kullanıp gözü cadılara geri vermiş. Tanrıça Hera'ya ait olan altın elmalarla dolu Hesperidlerin ülkesine gelip akşam perilerinden bir Kibisis (sırt çantası) almış. Medusa'nın başını bu çantaya koyacaktır.
Tanrılar, Perseus'u çeşitli silahlarla kuşatmışlar. Perseus, Medusa'nın uyuduğu mağaraya doğru gider. Perseus, uyuyan Medusa'ya bakmadan ona yaklaşıp kılıcı ile Medusa'nın başını tek hamlede keser.
Medusa'nın gövdesinden kanatlı at Pegasus ile dev Khrysaor doğar. Bu iki Gorgon Medusa'nın intikamını almak için Perseus'un peşine düşer. Perseus, Hades'in kendisine verdiği görünmezlik miğferi ile onları atlatıp Medusa'nın başını Athena'ya sunmuş. Athena, bu başı efsanevi kalkanına düşmanlarını mahveden koruyucu bir güç olarak yerleştirmiş.
Atina'da bu yaşanan savaş, mitolojik düşünce çağının bitmekte olduğunu yerine felsefe çağının başlamakta olduğunu göstermektedir. Felsefi düşünce çağının başladığı bu dönemde, bazı özgürlükler sağlanmış; insanlar belli bir uyanışa geçmiş ve böylelikle kadın da kendi duruşu konusunda farkındalığa erişmiştir. Bu durumda Medusa'nın konumu cinsiyet sorununa erişme âdeta bir başkaldırıdır.
İlk zamanlarda yılan simgesi annelikle bağdaştırılıyordu fakat daha sonra Yahudi mitolojisinde iffetsizlik, şeytanilik kavramını almıştır. Yahudi mitolojisindeki yorum Mısır üzerinden Atina'ya geçmiştir. Bu kavram, Medusa'nın saçları yılanı andırdığı için erkek egemen zihniyeti için ikna edici ve inandırıcı bir durum olmuştur. Hayatın her alanında cinsel mağduriyetlerinin hesabını soran, her alanda erkekle eşit derecede eşit haklara sahip olmak için savaşan kadın başkaldırıcılara karşı iktidar sahibi olan kadın çevrelerince tepkiler gelmektedir.
Caravaggio, Perseus'un Athena'dan aldığı kalkanın üzerine düşen Medusa yansımasını kendi yüzüyle resmetmiştir. Medusa olarak katledilen kişi kendisidir. Caravaggio'nun kendisini öldürülen bir figür olarak sunması ölümden payına düşeni almasıdır. Bu tablosunda olayın en dramatik anını bir fotoğraf makinesi gibi yakalamıştır. İzleyici Medusa'nın başının kesilmesini âdeta yaşar.
Hayatla ölüm arasındaki kısa ve çarpıcı an yüzündeki ifadede yer almaktadır. Medusa'nın başındaki yılanlar serbestçe hareket ederler. Yaşamsal hareketlilik yani yılanlar, Medusa'yı terk etmemektedir, yaşam ölümden kaçmamaktadır. Rubens'in aksine Caravaggio'nun Medusa'sı iğrenç değildir. Sanatçı, kendisini bir Medusa olarak resmederek yaşanan vahşete bir anlam kazandırmaktadır. Rubens'in tasvirindeki iğrençlik sadece vahşeti sunmasından kaynaklanır. Caravaggio'nun Medusa'yı kalkana yerleşimini sağlayan perspektif tabloya bakan herkesi bir Medusa olmaktan başka seçenek bırakmaz.
Medusa'nın hikâyesi, kadınların tarihte maruz kaldığı haksızlıkları yansıtan güçlü bir metafor olarak ele alınabilir. Mitolojide, Medusa genellikle korkunç bir yaratık olarak tasvir edilir; ancak bu hikâye derinlemesine incelendiğinde onun trajik bir figür olduğu ortaya çıkar. Medusa, güzelliği ve Athena'nın kıskançlığı nedeniyle Zeus tarafından cezalandırılan bir kadındır. O, kendi isteği dışında bir trajediye dönüşmüş ve sonunda yüzünü çeviren herkesi taşa çeviren bir canavara dönüşmüştür. Kadınların erkek egemen toplumlarda maruz kaldığı haksız muamele ve cinsiyetçilikle paralellikler taşır.
Onun hikâyesi, kadınların güzelliklerinin ve güçlerinin kıskanılması sonucu cezalandırıldığı bir düzeni temsil eder. Kadınlar tarih boyunca, sahip oldukları güç ve özgürlüklerini kullanmaları ya da göstermeleri durumunda cezalandırılmış, dışlanmış veya bastırılmışlardır. Medusa'nın başkaldırısı, kadınların yaşadığı haksızlıklara karşı bir tepki olarak görülebilir. O, dönüşerek kendini savunmuş ve gücünü kullanarak haklı olarak öfkesini ifade etmiştir. Bu, kadınların sessizce boyun eğmek yerine haksızlıklara karşı seslerini yükseltmeleri gerektiğini vurgular.
Sizlere anlattığım bu kısa hikâye kadınların tarihsel olarak mitolojik ve gerçek yaşamlarında karşılaştığı zorlukları ve direnişlerini simgeliyor. Onun uyanışı ve başkaldırısı; kadınların güçlü ve dirençli olduğunu, kendi hikâyelerini yazma ve kendi kaderlerini belirleme hakkına sahip olduklarını hatırlatıyor.
Kaynakça