Neden Choice Feminizm?

Feminizm kadınlara dair neyi kapsar, ya da kapsamalı? Sadece bazı feministlerin bize uygun gördüğü belli başlı hayatları mı, yoksa her kadının kendi hayatı için seçtiği bireysel seçimleri mi? Bin bir türlü hayat, bin bir türlü zihin var. Böyle bir dünyada bütün kadınların aynı düşüncelere ve eylemlere sahip olduğu bir dünyayı hedeflemek ne kadar gerçekçi?

Choice feminizm nedir? Türkçesi: seçim feminizmi. Evet, kafanızda canlanan şey. Kadınların yaptıkları bireysel her seçimi feminist bir eylem olarak niteler. Yani bir kadın neyi, neden, nasıl seçti; bununla ilgilenmez. Eğer gerçekten bu onun fikri ve seçimiyse bu sorgusuz kabul edilir ve öznenin güçlenmesi yolunda bir adım olarak kabul edilir.

Çeşitli unsurlar tarafından ayağımıza vurulan zincirler belki de, bu fikri saçma bulmanıza sebep oldu; değil mi? Peki neden? Neden her kadın bize göre "doğru olan" neyse onu yapmak zorunda? Bunları bir kadına "dayatmak" feminizmin tam olarak neresinde? Elbette kadınların patriyarka temelli unsurlar sebebiyle özgür irade dışı yaptığı seçimleri sorgulamalıyız ama bu bizim hoşumuza gitmeyen her seçimi sorgulayabileceğimiz anlamına da gelmez.

Choice Feminizm hemen hemen yeni çıkmış bir kavram ama liberal feministler yıllardır aşağı yukarı aynı şeyleri savunuyorlardı. Ana akım feminizm, en azından Türkiye'de, liberal feminizme her zaman mesafeli ve tepkili oldu. Hatta "Liberal feminist olmaz." diyenlerin sayısı da azımsanmayacak bir noktada.

Choice feminizm aslında bunun da karşısında duruyor. Sadece ve sadece kadınların bireysel tercihlerini önceliyor, bireyci bir yerden yaklaşıyor. Bireyciliği savaşılması gereken bir kanser olarak görenler elbette bu düşünceyle kavga ediyor. Benim derdim kavga değil. Ne şekilde ayrışırsak ayrışalım günün sonunda hepimiz kız kardeşiz, her türlü mizojiniyle de omuz omuza mücadele edecek olan biziz. Sadece choice feminizme olan önyargıyı kırmak adına kendi düşüncelerimi yazmak istedim.

Choice feminizme getirilen eleştirilerdeki birinci hatayı yazıyorum: Düşüncelerinde kadınları değil erkekleri referans almaları. Dekolteli fotoğraf paylaşırsak erkek onayına hizmet etmiş oluruz. Ev kadını olursak erkek onayına hizmet etmiş oluruz. Politik lezbiyenliği desteklemezsek erkek onayına hizmet etmiş oluruz. Vesaire, vesaire… Örnekler çoğaltılabilir.

Peki ya kadınların ne düşündüğü? Doğru veya yanlış, bunu tartışmaya almayacağım bile. Neden kadınların yanlış yapma hakkı yok? Feminizm biraz da kadınların da yanlış yapma özgürlüğünün olmasıdır.

Neden kadınların bireysel tercihlerini "patriyarkanın dayatması" olarak alıp hasır altı ediyoruz? Böyle yaparak kadınları kurban rolüne sokup onların özgürce seçim yapamayacağını vurguluyor, kadınları gözümüzde yetişkin olarak göremiyoruz. Yetişkin bireylerin verdiği yanlış ya da doğru kararlara saygı duyamıyoruz. Asıl “unfeminist” olan bir şey varsa o da bu.

Herkes kendi hayatı için iyi olanı istemek zorunda mı? Herkes doğru olan neyse, -ki çoğu zaman o doğru bizim doğrumuz oluyor; fark etmeden kendi doğrumuzu bütün kadınlara dayatmak istiyoruz.- onu yapmalarını ve istemelerini bekliyoruz.

Belki onlar başka şekilde bir yaşam sürdüler ve doğruları farklı şekillendi, belki yanlış olduğunu bile bile yanlışı seçmek istiyorlar çünkü kolaylarına geliyor. Belki yanlışa mecbur kalıyorlar. Onları yargılayarak mı onları mecbur oldukları yanlıştan çıkarmayı hedefliyoruz?

Velev ki yanlış, insanların bireysel yaşantısı bizi neden, ne kadar ilgilendiriyor? Diyelim ki bir kadın ev kadını olmak istiyor. Bu bize yanlış geliyor olabilir ama tamamen özgür bir dünya yaratsak da böyle durumlarla karşılaşacağız. Hiçbir zaman kadınların %100'ü "girlboss" olmak istemeyecek. Karakterlerine göre, yaşantılarına göre seçimleri şekillenecek.

Herkese özgür bir yaşantı kursak da bazı kadınlar özgür olmamayı seçecek. Özgür olmamayı seçmek de özgür bir seçimdir. Bu seçimlerin getirdiği mutsuzluğu sırtlamak da yetişkinliğin getirdiği normal bir durumdur. Bütün kadınların mutlu ve bizim tanımımızla, bizim bakışımızla "özgür" olduğu bir dünya mümkün değil, kimseye özgürlüğü dayatamayız, çünkü özgürlük böyle bir konsept değil.

Önümüzde dursa da yalnızca istediğimizde uzanıp alabileceğimiz bir şey. Bizim yapabileceğimiz tek şey özgürlüğün, mutluluğun ya da bağımsızlığın onların istediğinde uzanabilecekleri bir yerde olmasını sağlamak. Uzanıp uzanmamak onlara kalmış.

Kadınların özgür iradelerini hiçe saymayın. Özgür iradeleriyle özgür olmamayı da seçebilirler. Erkek onayı için de yaşayabilirler. Belki de erkek onayı için değil kendi hoşlarına gittiği için böyle davranıyorlar, bunu hiç düşündünüz mü?

Dünyaya erkek perspektifinden bakmayı bırakın. Ben bunu anladığımda birçok fikrim ve dünyam değişti. Her şey erkeklerle ilgili değil, bazen bir şeyleri sadece biz istediğimiz için öyle yapıyor olabiliriz. Dünyamız erkeklerden ibaret değil.

Erkek dünyasında yaşıyoruz diye her kararımız erkeklerle ilgili olacak diye bir şey yok. Bir durup, nefeslenip kız kardeşinizi dinlemeyi deneyin. İnsanların bireysel hayatlarına saygı göstermeyi deneyin. Elbette kendi doğrularınızı her yerde konuşup aktivizmini yapabilirsiniz; fakat bunu hemcinslerinize dayatma noktasına getirmenize gerek yok.

Kadınların tesettüre girme özgürlüğünü de, dekolteli fotoğraf paylaşma özgürlüğünü de, eğitimde ve iş hayatında fırsat eşitliği ve bir erkekle eşit şartlarda çalışma özgürlüğünü de, çalışmamayı tercih etme özgürlüğünü de aynı anda savunabiliriz. Doğru olanı her zaman savunacağız ama her erkek kadar her kadının da yanlış olanı da tercih edebilme özgürlüğü var, bunu gözardı edemeyiz.

Choice feminizm, bence, kadınların kendi bedenleri üzerinde söz hakkı sahibi olmasıdır. Kendi hayatları üzerinde söz hakkı sahibi olmasıdır. Doğru ya da yanlışa eşit mesafede olabilmesi; hayatını yükseltmeyi de batırmayı da kendisi tercih edebilmesidir.

Kadınların her seçiminde erkeklerin ya da patriyarkanın payı olduğunu iddia etmek kadının özgür iradesini tamamen reddeden ve kadınları kurban rolünden çıkarmak istemeyen bir tutumdur. Savaşımız kadınların seçimlerinde etki sahibi olan patriyarkayla, kadınların seçimleriyle değil. Bunu unutmayalım.

Yani choice feminizm biraz da “I support women’s rights and wrongs.” feminizmidir. Başını dik, öfkeni diri, erkek zihninden çıkmanın özgürleşmek olduğunu söyleyen kız kardeşinin elini sıkı tut.