Norveç Orman Kedisi

Kabarık uzun tüyleri, atletik iri gövdesi ve etkileyici gözleriyle Norveç Orman Kedisi dikkatleri üzerine toplayan evcil bir kedi ırkı. Çetin hava koşullarına dayanıklı olup suda avlanabilen ve ağaçlara tırmanmayı çok seven bu ırk, isminden de anlaşılacağı üzere Norveç menşelidir. Bu yazıda, Norveç Orman Kedisi’nin ırksal özelliklerine ve tarihine dair meraklarınızı gidermeye çalışacağım. Bu kedi ırkının temeli olan Kuzey Avrupa kedilerinin İskandinav mitolojisindeki ve Viking yaşamındaki rolüne özellikle değinmek istiyorum.

Norveç Orman Kedisi’nin Irksal Özellikleri

Norveç Orman Kedisi yavaş büyüdüğü için gelişimini ortalama 5 yaşına kadar sürdürüyor. Yaşam süresi 12-15 yıl olarak belirlenen bu ırk, 10 kg’lık bir ağırlığa kadar ulaşabiliyor. Sevecen, insanlarla vakit geçirmekten hoşlanan, sosyal ve maceracı olarak tarif edilen Norveç Orman Kedisi hem ev hayatına uyum gösteriyor hem de dış mekânda enerjisini atarak avcılık içgüdülerini canlı tutabiliyor.

Badem şeklinde göz yapısına sahip olan bu ırka mensup kedilerde göz rengi yeşil, altın sarısı veya bakır rengi olabilir; nadiren de olsa mavi gözlü Norveç Orman Kedisi mevcuttur. Patilerinin altı bile tüylü olan bu kediler, uzun ve kabarık bir kuyruğa sahiptir. Norveç Orman Kedisi görünümüyle sizi aldatabilir ve vaşağa benzerliğinden ötürü vahşi kedilerden elde edilmiş bir ırk olduğunu düşündürebilir; oysa tamamen evcil kedilerden elde edilmiş doğal bir ırktır.

Norveç Orman Kedisi’nin Kökeni

Norveç Orman Kedisi'nin atalarının ilk olarak nereden geldiği kesin olarak bilinmemekle beraber, bir görüşe göre İskandinavya’nın ilk kedi popülasyonunu bölgeye Romalılarca getirilen evcil kediler oluşturuyordu. Romalıların Mısır’daki kedileri gemilerine bindirip kaçırdığı yönündeki bilgiden yola çıkarak, Kuzey Avrupa’ya getirilen bu kedilerin kısa tüylü olduğu tahmin ediliyor. Bölgedeki ilk kedilerin Romalılar tarafından Mısır’dan getirildiği varsayımı, evrimsel genetik bilimcilerin yaptığı bir araştırma ile desteklenmiştir. Araştırmaya göre, kalıntıları Kuzey Almanya’daki bir Viking yerleşiminde bulunan kedilerin Eski Mısır’daki mumyalanmış kedilerle ortak mitokondriyal DNA’ya sahip oldukları tespit edilmiştir.

Kuzey Avrupa’ya getirilen ve aralarında Norveç Orman Kedisi’nin atalarının da bulunduğu düşünülen evcil kedilerin hem Vikinglerin günlük yaşamında hem de inançlarında edinmiş olduğu yer oldukça dikkat çekici. Öncelikle kedilerin pratik yaşamdaki rolüne değinelim. Sekizinci ve on ikinci yüzyıllar arasında tarih sahnesinde olan Vikinglerin kedi besledikleri biliniyor. Vikingler kedilerin fare avlama içgüdüsünden hem çiftlik ambarlarında hem de gemilerinde faydalanmışlar. Arkeolojik buluntular, kedilerin Viking gemileriyle Grönland’a seyrettiğini gösteriyor; benzer bir durumun başka bölgelere yapılan seferler için de geçerli olabileceği ihtimaller arasında. Ayrıca, bu hayvanlardan elde edilen kürkle eldiven ve kıyafet astarı üretildiği biliniyor.

Vikingler kedilerden maddi olarak faydalanmanın ötesinde bu canlılara başka anlamlar da yüklemiş; kedileri tanrılara kurban olarak sunmuşlardır. Kedilerin İskandinav mitolojisinde en çok aşk, bereket, savaş ve ölüm tanrıçası Freya'nın tasviriyle görünürlük kazandıkları söylenebilir zira tanrıçanın bindiği arabanın iki erkek kedi tarafından çekildiği rivayet edilmiştir. Hem bu tasvirden hem de Vikinglerin kedilere iyi davranmanın Freya’yı hoşnut edip iyi şans getireceğine olan inancından yola çıkarak, bu hayvanların tanrıçanın gözdesi olduğu çıkarımı yapılıyor. İskandinav mitolojisinde kedilerin kutsal bir yerinin olduğunu gösteren bir diğer örnek ise, kasaba kasaba gezip fal bakan kadın kahinlerin kedi kürkünden eldiven giymesi ve Vikinglerde kedilerin bu gezgin falcılara ruhani açıdan rehberlik ettiğine dair bir inancın bulunması. Kedi bahsinin geçtiği bir diğer mit ise yıldırım ve gök gürültüsü tanrısı Thor’u konu almakta. Bu kudretli tanrının kendini ispatlamak üzere üstlendiği görevlerden biri de büyük ve gri bir kediyi yerden kaldırmaktır fakat göründüğünden çok daha ağır olan bu kedi yüzünden görevinde başarısız olur.

Çizim: Tanrıça Freya ve kediler tarafından çekilen arabası

Norveç Orman Kedisi Irkının Oluşturulması ve Korunması

Norveç Orman Kedisi, ilk olarak 1930’lu yıllarda resmi olarak tanınmış; hatta 1938’de Kral Olaf tarafından Norveç’in resmi kedisi seçilerek ülkenin milli simgelerinden biri haline gelmiştir. Ancak araya İkinci Dünya Savaşı’nın girmesi ile oluşturulan Norveç Orman Kedisi ırkının, cins olmayan kedilerle karışması sonucu nesli tükenme seviyesine gelmiştir. 1970’lerde başlatılan bir programla bu ırkın özellikleri koruma altına alınmış ve gerekli çalışmalar sonucu Norveç Orman Kedisi sayısı artırılmış.

Kaynaklar:

Crew, Bec. “Cats Sailed with Vikings to Conquer the World, Says Genetic Study.” ScienceAlert, 8 Aug. 2018. Web. 24 July 2022.

Mark, Joshua J. "Norse Pets in the Viking Age." World History Encyclopedia. World History Encyclopedia, 18 Jan. 2019. Web. 22 July 2022.

Orquejo, Razell. “All You Need to Know about the Majestic Norwegian Forest Cat.” Norway Today, 24 Nov. 2020. Web. 24 July 2022.