Dijital Türk Lirası: Birinci Faz Değerlendirme Raporu Üzerine Genel Bir Bakış

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), 2020 yılında başlattığı Dijital Türk Lirası projesinin ilk fazını başarıyla tamamlamıştır.

TCMB, mevcut ödemeler altyapısını tamamlamak için 2020 yılında dijital Türk lirası çalışmalarına başlamış, kavram ispatı çalışmalarını aynı yıl içinde başarıyla tamamlamıştır. Bu aşamanın ardından Merkez Bankası Dijital Türk Lirası Araştırma Geliştirme Projesi başlatılmıştır. Türkiye ölçeğinde geniş bir çalışma kapasitesine sahip olmak amacıyla ASELSAN, HAVELSAN ve TÜBİTAK ile 2021 yılında ikili mutabakat zabıtları imzalanmıştır. Teknoloji paydaşlarının katılımıyla Dijital Türk Lirası İş Birliği Platformu kurulmuş ve projenin araştırma, geliştirme ve test süreçleri birinci faz kapsamında yürütülmüştür.

2022 yılında birinci faz çalışmaları başlamış ve aynı yılın sonunda yapılan pilot testlerde Dijital Türk Lirası sistemi üzerinden ilk ödeme işlemleri başarıyla gerçekleştirilmiştir. Pilot testler 2023 yılının ilk yarısında da devam etmiştir. 2023 yılının ikinci yarısında ise Dijital Türk Lirası Birinci Faz Değerlendirme Raporu yayımlanmış ve elde edilen bulgularla projenin gelecek fazlarına ilişkin yol haritası kamuoyu ile paylaşılmıştır.

Rapor, dijital Türk lirasının mevcut finansal sistemle nasıl entegre edileceği, teknolojik altyapısı ve potansiyel kullanım alanları gibi başlıklara odaklanmaktadır. Özellikle TCMB’nin üzerinde durduğu en önemli konuların başında, dijital Türk lirasının mevcut ödeme sistemlerini tamamlayıcı bir yapı olarak tasarlanması gelmektedir. Bu kapsamda, FAST sistemi gibi anlık ödeme çözümleri ile uyumlu çalışabilecek ve finansal kapsayıcılığı artırabilecek bir model üzerinde durulmaktadır. Ayrıca, dijital Türk lirasının finansal aracılar ile işlem göreceği, doğrudan bireysel hesaplara yönlendirilmek yerine bir ekosistem içinde değerlendirilmesinin amaçlandığı vurgulanmaktadır.

Bunun yanı sıra, merkez bankası dijital para birimlerinin (CBDC) küresel gelişimi de yakından takip edilerek, Türkiye için en uygun yol haritasının belirlenmesi hedeflenmektedir. Dijital Türk Lirası’nın gelecekteki fazlarında, blok zincir tabanlı ödeme sistemleri, akıllı sözleşmeler ve programlanabilir para gibi yenilikçi teknolojiler üzerine daha fazla çalışma yapılması planlanmaktadır.

Dijital Türk Lirası’nın ikinci faz çalışmalarında, yeni teknoloji paydaşlarının katılımıyla daha geniş kapsamlı testler yapılması ve kullanıcı deneyimi ile güvenlik odaklı çalışmaların önceliklendirilmesi beklenmektedir. Bu süreç, Türkiye’nin dijital finans ekosistemini güçlendirmesine katkı sağlayacak ve uluslararası arenada rekabet avantajı yaratacaktır.

Eğer Dijital Türk Lirası’nın detaylarına daha fazla göz atmak isterseniz, TCMB’nin yayımladığı Birinci Faz Değerlendirme Raporu’na aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz:

https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/509a3c6c-d906-4099-aa27-d1900d9227fc/Dijital+T%C3%BCrk+Liras%C4%B1+Birinci+Faz+De%C4%9Ferlendirme+Raporu.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-509a3c6c-d906-4099-aa27-d1900d