Jack London Ve Martin Eden: Gerçekten Farklılar Mı?

Martin Eden romanını okuyan okuyucu Martinin tamamen hayal ürünü olduğunu düşünmemelidir. Çünkü Martin Eden aslında yazarı Jack London'ın kendi hayatından izler taşıyan, hatta büyük ölçüde otobiyografisini yansıtan bir karakterdir. Bu nedenle, Martin Eden sadece kurguya hizmet eden bir karakter değil, aynı zamanda yazarın yaşam deneyimlerinden,mücadelelerinden ve içsel yaşantısından beslenen bir eser ve karakterdir. Jack London ve Martin Eden arasında birebir yansıma olmasa da, karakterin yaşadığı dönüşüm, edebiyata yaklaşımı, toplumsal mücadelesi ve sorgulayışı, yazarın kendi yaşamı ile büyük benzerlikler taşır. Dolayısıyla Martin Eden'i yalnızca bir roman karakteri olarak değil, Jack London'ın düşüncelerini, ideallerini ve hayal kırıklıklarını yansıtan bir aracı olarak görmek yanlış olmayacaktır. O halde Jack London'ın kim olduğunu okumaya başlayarak Martin Eden'ide daha güzel okuyabiliriz.
Jack London, 1876 yılında Amerika'nın San Francisco şehrinde doğmuştur. Ailesi, tıpkı onun hayatı gibi oldukça hareketli ve değişken bir geçmişe sahiptir. Jack London çalışma hayatına genç yaşta atılmıştır ve erken yaşta yaşamla mücadelesi başlamıştır. Kendi kendini eğitmeyi çok küçük yaşta başarmış bir kişiliktir. Yine çok küçük yaşta yaptığı okumalar ile daha çok okuma ve yazmaya ilgisi artmıştır. Yazarlık tutkusu ve oldukça etkileyici hikayeleri bu okumalar ile başlayan ilgiden ortaya çıkmıştır. London, yazılarında bireysel çaba, toplumsal adaletsizlik, sınıf mücadelesi gibi konuları ele alırken, bu temaları sosyolojik ve psikolojik açılardan derinlemesine işlemiştir.

Jack London’ın kurgudaki yansıması olan Martin Eden de yoksul bir geçmişe ve çalkantılı bir aile hayatına sahip bir karakterdir. Ancak burada London’dan ayrılarak Martin’in kendini yazarlığa ve okumaya adamasını ne kadar içten gelen bir motivasyon olarak görsek de, bir yandan etkilendiği bir çevre de olduğunu görüyoruz. Romanın başında Martin, eğitimsiz, işçi sınıfından gelen ve alt sınıfın bilincinde ilerleyen bir karakterdir. Bir gün burjuva kesiminden biriyle tesadüfen tanışması, onun hayatını da bilincini de oldukça değiştirmiştir. Ruth Morse adlı burjuva genç kadına duyduğu hayranlık, Martin’i entelektüel bir yolculuğa sürükler ve Ruth’un bilgili, kültürlü oluşu ile kendisini yetersiz hissetmesiyle birlikte kendini tamamen edebiyata ve kitaplara adamaya başlamıştır. Tabii zamanla okudukça ve yazdıkça tutkusunu, bu zamana kadar aradığı hissi okuma, araştırma, öğrenme ve yazmada bulmuştur.

Jack London ve Martin Eden’ın temel benzerliklerine baktığımızda, ilk olarak ikisinin de sınıf atlama çabasını görürüz. İkisi de işçi sınıfından gelip kendilerini eğiterek edebiyat ve kültür dünyasında yer edinmeye çalışırlar. Eğitime duydukları tutku ile kütüphanelerden çıkmayan karakterlerdir.Her ikisi de sınıfsal farkları derinden hisseder. Başarı ve hayal kırıklığı noktasında ortak bir kaderi paylaşırlar; başarıya ulaşırlar ancak tatmin olmazlar ve bekledikleri mutluluğu bulamazlar.

Benzerliklerine rağmen, Martin Eden, Jack London’dan belirgin farklılıklar barındırır. Kişisel deneyimleri ne kadar benzer görünse de, London zorlukları bizzat yaşarken, Eden daha çok başkalarının hayatlarından etkilenerek bu mücadeleyi verir. London, gerçekçi toplumsal eleştiriler yaparken, Eden idealist bir dünyaya ulaşmaya çalışır.

Sonuç olarak, London mücadelesinde anlam bulurken, Eden hayal kırıklığına uğrar.

Jack London, genç yaşlarından itibaren hayallerini gerçekleştirmek için mücadele etmiş ve 40 yaşına kadar tüm hedeflerine ulaşacağını, ardından evleneceğini söylemiştir. Ancak kaderin ironisiyle 40 yaşında hayatını kaybetmiştir.

Jack London’ın bu etkileyici romanı, 2019 yapımı Martin Eden filmiyle de sinemaya uyarlanmıştır. Pietro Marcello’nun yönetmenliğini üstlendiği film, kitabın atmosferini beyaz perdeye taşımak isteyenler için güzel bir alternatif olabilir.

Ayrıca, Jack London ve Martin Eden hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler için Martin Eden'i Türkçe'ye çeviren Levent Cinemre'nin Martin Eden ve Jack London'ın anlatımını yaptığı 8 bölümlük şu YouTube videosu da oldukça faydalı olabilir:

KAYNAKÇA: Nazlı, O. (2020). Jack London’un Eserlerinde Sınıf Çatışması. Çalışma Ve Toplum, 4(67), 2463-2486.