Sluter'in Musa Kuyusu

Claus Sluter (1340'lar, Haarlem – 1405 veya 1406, Dijon) Burgonya Dükalığı'nda yaşayan Hollandalı bir heykeltıraştır. Kendi çağının en önemli Kuzey Avrupalı ​​heykeltıraşıdır ve "Kuzey Avrupa heykeltıraşlığının" öncüsü olarak kabul edilir.

Claus Sluter tam adıyla, "Claes de Slutere van Herlam”, 1379-1380 yılları civarında Brüksel Taş Ustaları ve Heykeltıraşlar Birliği’ne yazılmıştır. Sluter, Burgonya'nın başkenti olan Dijon'a taşınmıştır. Burada 1385'ten 1389'a kadar Burgonya Dükü Cesur Philip'in saray heykeltıraşı olan Jean de Marville'in asistanlığını yapmıştır. 1389'da Jean de Marville'in ölümü üzerine, Vale de Chambre rütbesiyle saray heykeltıraşı olmuştur. Daha sonra yerine yeğeni Claus de Werve geçmiştir.

(1686'da Champmol. Ana caddeyi çevreleyen kartezyen rahiplerin kulübe benzeri inziva yerleri görülmektedir. Manastır, ortasında Musa Kuyusu bulunur.)

Sluter'in en önemli eseri Musa'nın Kuyusu'dur. 1383'te Eski Dijon'un hemen dışında Burgonya Dükü Cesur Philip tarafından kurulan Carthusian Champmol manastırı için yapılmıştır. Manastır, Fransa’nın içerisinde yer alan Dijon bölgesinde bulunmaktadır. 1383 yılında Dük Cesur Philippe tarafından yaptırılmıştır. Dük burayı ailesi için bir anıt mezar olarak planlamıştır. Kartezyen topluğunun kendilerini dua etmeye adamaları dükü etkilemiştir. Dükün burada gömülmek istemesinin bir diğer sebebi mezarının dualar içinde olmasını istemiştir. Aynı zamanda manastır Fransız Devrimi sırasında hasar görmüştür. Manastır içerisindeki birçok sanat eseri yok edilmiş ve dağıtılmıştır. Sluter'in Musa Kuyusu eseri manastırda hayatta kalan eserlerden biridir.

Sluter'in Musa Kuyusu, Melek Detay

Musa Kuyusu eski adıyla "Büyük Haç" olarak adlandırılmıştır. Eser, altıgen kaide şeklinde yapılmış olan bir kuyunun üzerinde yükselmektedir. Heykelde bulunan figürler birbirinden zarif sütunlarla ayrılmıştır. Bu sütunların üzerinde ise meleklerin yerleştirildiğini görmekteyiz. Meleklerin kanatlarının açılmış bir şekilde yapıldıklarını, yüzlerindeki acı ifadenin işlendiğini ve dua ettiklerini anlamaktayız. Sluter’in Meleklerin üzerinde ikinci bir taban işlemiştir. Bu tabanın üzerinde ise Hz. İsa’nın bulunduğu dar ve uzun bir haç yer almaktaydı. Hacın altlarında ise Hz. Meryem’in diz çökmüş figürü bulunmaktaydı. Fakat anıtı koruyan binanın çatısı 1736 - 1789 yılları arasında çöktüğü, aynı zamanda Fransız Devrimi sonucu hasar görmesiyle birlikte, yıkıldığı düşünülmektedir. Haçtan bazı parçalar Musée Archéologique de Dijon’da bulunmaktadır.

Sluter'in Musa Kuyusu : İsa (parça), Musée Archéologique de Dijon

(Sluter'in Musa Kuyusu, heykel renk detayı)

Eserin tamamının boyandığını, fakat bazı bölümlerinde boyanın günümüze gelemediğini görmekteyiz. Kullanılan renkler; mavi, yeşil ve altın yaldız kullanılarak zenginleştirilmiştir. Sluter’in kullandığı renk uygulaması her bir figüre canlı bir ifade kazandırmanın yanı sıra gerçekçi bir ifade sayesinde derinlik verilmesini sağlamıştır. Sluter’in figürlerin üzerinde bulunan kıyafetlerin kıvrımlarını ele alış biçimi figürlerin, vücutlarının hareketlerini vurgulamasını sağlamıştır. Bu sayede figürler içinde bulundukları ortam ile etkileşimini ve hareketlerini görebilmemizi sağlamaktadır. Eserde ele alınan figürler, Eski Ahit ve Yeni Ahit'te bulunan peygamberlerdir(Musa, Davut, Daniel, Jeremiah, Zekeriya). Ele alınan peygamberlerin ellerinde Eski Ahit ve Yeni Ahit'ten yazıları tutarak bize ikonografik bir derinlik verir. Bununla birlikte, figürlerde işlenen görsel ifade ve metinler sayesinde, ruhani bir alan etkisi vermektedir. Sluter’in Musa Kuyusu hem maneviyatçı bir ifadeyi barındırırken hem de natüralist bir yaklaşım ile güçlü bir farkındalığı somutlaştırarak ölümsüzleştirmiştir.

Kaynakça:

https://www.wga.hu/html_m/s/sluter/moses/index.html

Georgetown University, Fonts; Sculpture; Prophets Fonts (religious building fixtures); Bible stories; Lecture Notes.