6 Adımda Senaryo Nasıl Yazılır

1) Yazım Formatı

Haber metni, roman, tiyatro, skeç, reklam senaryosu, televizyon program metni, dizi ve film senaryoları gibi akla gelebilecek bütün metinlerin kendine has bir yazım formatı vardır. Film senaryosunun genel olarak kabul gören iki yazım formatı bulunmaktadır. Biri Amerikan diğeri ise Fransız yazım formatıdır.

Amerikan Stili Yazım Formatı: Görünüm olarak bütün sayfaya yayılır. Aksiyon, oyuncu davranışları ve mizasenler bütün sayfayı enine dolduracak şekilde yazılır. Diyalogların (oyuncunun kendi kendine konuşması, (V.O) anlatıcı, kafa sesi, karşılıklı diyalog, iç ses, dış ses vb.) hepsi sayfa ortalanarak aksiyonun altına yazılır. Yazı karakteri Courier New ve yazı puntosu 12 puntodur.

Bu kurallar günümüzün hızlı senaryo üretimi ve tekelleşme sorunu ile bazı zamanlar göz ardı edilebilmektedir. Ama sektörün içinde olmayan birinin kurallara uygun olmayan bir formatta senaryo yazarak yapımcılara okutabilme şansı oldukça düşüktür. 

Senaryo Yazımı İçin Önerilen Uygulamalar: Final Draft, Celtx, Trebly, Scrivener, Linux, Sublime Text. Bu uygulamaların çoğunluğu ücretlidir ve ücretsiz olanlara olan erişim zamanla kaldırılmaktadır. Bu durumda Word uygulaması ile senaryo yazmakta gayet uygundur ve sıkça tercih edilir. Sayfa düzenini teker teker elle oluşturmak istemeyenler için diğer ugulamalar otomatik düzenleri ile ilgi görmektedir. Zaman kazanılmasını sağlar fakat zorunlu değildir. 

Fransız Stili Yazım Formatı: Amerikan formatından farklı olarak Fransız formatında sayfa ikiye bölünerek kullanılır. Sol tarafa aksiyon, oyuncu davranışları, mizasenler, mekanın nasıl olduğu vb. yazılır. Sağ tarafa ise diyaloglar, oyuncunun kendi kendine konuşması, (V.O) anlatıcı, kafa sesi, karşılıklı diyalog, iç ses, dış ses vb. yazılır. Sayfada kalan boşluklar özellikle yönetmen için önem taşır. Bulunan boşluklar, ihtiyaç duyulan notlar içindir. Sahne değişikliği, diyalog ekleme çıkarma, oyuncu için detay bilgiler gibi notlar alınır. Yazı karakteri Times New Roman ve yazı puntosu 12 puntodur. Türkiye sektörün de ağırlıklı olarak Amerikan Formatı kullanılır.

İki formatın ortak özellikleri ise şu şekildedir; İkisinde de evrensel senaryo yazım puntosu olarak 12 punto kullanılır. Senaryo formatları tek sayfa olarak kabul görülür. Arkalı - önlü yazılmaz. Yazım fontları 12’dir (Coreyi). Filmin ne kadar süreceği 1 sayfa 1 dakika olarak düşünülür ve tahminen sayfa sayısı üzerinden hesaplanır. 

2) Hikaye Kurgulamak

Bir olay ya da konu belirlediniz. Giriş, gelişme ve sonuç olması gerekir. Hikayenize dikkat çekici bir giriş yapmalı, izleyen ya da okuyan kişileri sürükleceyek bir gelişme süreci izlemeli ve hikayenin gidişatını parlatacak iyi bir sonucunuz olmalı. Final çok önemlidir. Akılda her zaman final kalır. Ama izleyiciyi sonuna kadar getirebilmelisiniz. İlk önce bir taslak oluşturun. Bu taslağa Sinopsis denir. 1 sayfayı geçmemelidir. Sonrasında Karakter Analizi yapın. Ardından nasıl bir kurgu ile yazacağınızı seçtikten sonra senaryonuzu yazın ve devamında Tretman hazırlayın. Şimdi yapımcıların kapısını çalmaya hazırsınız. Peki bu saydığım maddeler nasıl yazılır? 

3) Sinopsis Nasıl Yazılır?

Sinopsis filmin (senaryonun) özetidir. Filmin başında ve sonunda ne olacağı anlatılır. 4 - 5 cümlede anlatmak yeterlidir bir ya da en fazla iki pragrafı geçmemelidir. Bütün senaryo özetlenmez, detaylı yazılmaz. Bir sayfayı geçen sinopsisler okunmadan elenir çünkü senaryonuzu okuyacak kişiler vakit kaybedemeyecek kadar yoğundur ve sürekli önlerine çeşit çeşit senaryo gelir. Uzun yazıları okumazlar. Okutmak istediğiniz kişi ya da kurumlar sizden sinopsis için 150 kelimeyi geçmesin 500 kelime olsun gibi özel isteklerde bulunabilir. Senaryonuzu değerlendirmeden önce yazdığınız sinopsis okunur. Eğer sinopsiste ilgilerini çekemezseniz senaryonuz okunmaz.

4) Karakter Analizi

Senaryonun içerisinde bulunması zorunlu değildir. Oyuncunun canlandıracağı karakteri daha iyi anlamasını ve tanımasını sağlar. Kurguladığınız karakterin, adı, soyadı, ailesi, okuduğu okullar, hobileri, fobileri, arkadaşları, burcu, tipi, boyu, göz rengi gibi her şey detaylı bir biçimde yazılır. 

5) Hikayenizi nasıl bir kurgu matematiği ile yazacaksınız?

İki çeşit kurgulama vardır. Çapraz kurgu ve Düz kurgu. Bu kurgulama hem filmin çekim aşaması hem de çekimler bittikten sonra kurgulanma aşaması içinde önem taşır. Rastgele olaylar dizisi halinde senaryo yazamazsınız. Bir örüntüsü olmalı. Üç tane sahnemiz olsun. A Sahnesi (Yere Düşen Kız) - B Sahnesi (Patlayan Bomba) - C Sahnesi (Koşan Anne);

A, B, C, A, C, B, C, A  şeklinde yazılırsa Çapraz Kurgu olur. Filmi izlereken yere düşen kızı, patlayan bombayı, kızına koşan anneyi görürüz. Sonra yine yerdeki kızı, koşan anneyi, patlamayı ve yerdeki kızı görürüz.

A, B, C, şeklinde yazılırsa Düz Kurgu olur. Bu sefer filmi izlerken, kaçmaya çalışırken yere düşen bir kızı görürüz o sahne bittikten sonra bombanın patladığı sahneyi görürüz. Patlama sahnesi bittikten sonra ise annenin kızına koştuğu anı görürüz. Her iki kurgudan birini seçmek zorunluluğu yoktur. Tek bir senaryoda her iki kurgu da kullanılabilir.

6) Tretman Nasıl Yazılır?

Sinopsisin tam aksine uzun olmasında hiçbir sorun yoktur. Filmin sıralaması ve olayların akışı anlatılır. Senaryoda bulunan bütün sahneler yazılır. Senaryonuz 150 sahne ise tretmanınızda 150 sahne olmalıdır. Ama senaryoda olduğu gibi detaylar yazılmaz. Diyalog ve ayrıntılara yer verilmez. Kısaca sahnede yaşanacak aksiyon ve mizasen anlatılır. Sahne değişiklikleri veya yer değiştirmelerin hepsi tretman üzerinden yapılır bu yüzden bütün sahnelerin yazılması zorunludur. Tretmanın yazım biçimi senaryo ile aynıdır.