Almanya’da Psikoloji Yüksek Lisansı Yapmak İstiyorum

Yıllarca okudunuz, dershanelerden etütlere, etütlerden özel derslere koşturup bir de ödevlerinizi yetiştirdiniz ve nihayet psikoloji bölümünü kazandınız. Tebrikler. Lisansınızı güzelce elinize aldınız, şimdi de yüksek lisans hazırlıkları aşamasındasınız. Birçoğumuz gibi siz de yüksek lisansınızı yurt dışından almak istiyorsunuz ve ülke olarak psikoloji biliminin doğduğu ülke olan Almanya’yı seçtiniz. Buraya kadar senaryo harika; son derece ütopik. Fakat bundan sonraki adımları dikkatli ve mantıklı atmakta fayda var. Bu yüzden bu yazımda size Almanya’daki psikoloji yüksek lisanslarıyla ilgili derleme bilgilerimi sunmak istedim.

Öncelikle, hangi dilde okumak istediğinize karar vermenizde fayda var. Çünkü okullardaki programlar çoğunlukla Almanca olsa da 30-40 tane İngilizce psikoloji Master programı da mevcut. Yarıdan fazla üniversitenin yüksek lisans olmasına rağmen bölümü Almanca sunmasının nedeni de bu bilimin Wilhelm Wundt tarafından 1879’da Almanya’nın Leipzig kentinde bir laboratuvarda felsefeden ayrılıp bir bilim alanı olarak ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Tam da bu yüzden, kendi alanlarında hassas oldukları için, psikoloji master programlarına Almanya’dan kabul alabilmeniz için ilk şart; çoğunlukla lisansınızın da psikolojiden olması. Bölüm, dünyadaki popülerliği ve geniş yelpazesi gereği alan dışı master olarak da çoğunlukla tercih edilse de Almanya buna biraz kısıtlama getirmiştir. Özellikle klinik alanda yüksek lisans almak istiyorsanız kesinlikle lisans diplomanızı da psikoloji olarak bekliyorlar.

İlk şartı yerine getirdiyseniz; ikinci ve en önemli şartı açıklıyorum: Akademik Almanca bilgisi! Bilimin anavatanı olduğu gibi çoğu yüksek lisansın bedava olmasından kaynaklı olarak ve tabii ki psikoloji direkt insan ile birebir iletişim isteyen sözel bir bölüm olduğu için; ülke, dil yeterlilik sınavlarından çok yüksek puan alma şartı koşuyor. Yani gerekli dil sınavını sadece geçmek değil; yüksek puanlarla geçmek gerekiyor.

‘Peki hangi dil sınavları gerek?’ diye soracak olursanız; uluslararası alanda en geçeli akademik Almanca sınavının adı: TestDaF. Açılımı ise Test Deutsch als Fremdsprache, yani yabancı dil olarak Almanca. Bu sınav 2 türden ve 4 ayrı bölümden oluşuyor. Eskiden beridir aslında sadece yazılı (kağıt-kalem) sistemdeydi fakat pandeminin de etkisiyle isteyenler dijital (bilgisayar odaklı) sınavı da tercih edebilir. Hangi türü tercih ederseniz edin, sınavın prosedürü değişmiyor. Ben sadece kağıt-kalem odaklı sınava girdiğim için bundan bahsedeceğim.

Sınavlar, çoğunlukla Goethe Institut ’de gerçekleştiriliyor. ÖSYM sınavlarında olduğu gibi cep telefonu gibi teknolojik aletler sınava alınmıyor. Ayrıca sınavda kurşun kalem değil, tükenmez (mavi ya da siyah) kalem kullanmanız gerekmekte. Bunun nedeni ise kağıda yazdığınız herhangi bir cevabın silinip değiştirilmesini engellemek.

İlk bölüm 3 adet okuma-anlama (Leseverstehen) bölümünü içeriyor. İlk olarak kısa metinleri cevaplarla eşleştiriyorsunuz (seviye 3); sonra 450 kelimelik bilimsel bir metni okuyup çoktan seçmeli soruları cevaplıyorsunuz (A,B,C) (seviye 4); sonra da 500 kelimelik başka bir bilimsel metni okuyup, her bir soruya ayrı ayrı doğru, yanlış, böyle bir bilgi verilmemiştir olarak cevap veriyorsunuz (seviye 5). Bütün okuma bölümünü yaklaşık 60dk’da yaptıktan sonra; ilk sinyal sesinden sonraki 10dk içinde cevaplarınızı cevap kağıdına geçirmeniz bekleniyor. 10dk sonundaki sinyal sesinden sonra ise 10-20 dklık bir ara veriliyor.

Aradan sonra gireceğiniz bölüm dinleme- anlama (Hörverstehen) bölümü. Bu bölüm de 3 alt bölümden oluşmakta ama 40dk sürmekte. İlk olarak soruları okuduktan sonra yanlarına yazılı olarak doğru cevapları vermeniz beklenmekte. Maalesef eksik ya da fazla kelime, kelimeyi yanlış yazma durumunda puan alamıyorsunuz (seviye 3). Bu yüzden size tavsiyem tükenmez kalemle el yazınızı hızlı ve okunaklı bir biçimde yazma çalışmaları yapmanız, ve kelimelerin doğru yazılışlarını iyice öğrenmenizden yana. Sonraki bölüm doğru-yanlış işaretleme (seviye 4), son bölüm de yine yazılı cevap vermeniz isteniyor (seviye 5). İlk iki bölümü birer kere, son bölümü iki kere dinledikten sonra size ek olarak verilen 10dk’da cevaplarınızı okunaklı bir şekilde cevap kağıdına geçirebilirsiniz.

İlk iki bölümü tamamladıktan sonra 30 ila 60dk arasında bir mola veriliyor. Molada, yanınızda getirdiğiniz yiyecekleri yiyebilseniz de, dışarı çıkılmasına ve elinize telefonunuzu almanıza kesinlikle izin verilmiyor.

Moladan sonra sizi iki gruba ayırıyorlar. Eşzamanlı olarak bir grup yazılıya (Schriftlicher Ausdruck); diğer grup konuşma sınavına (Mündlicher Ausdruck) giriyor. Yetkililer sizi o anda yönlendiriyor olacak.

Yazma bölümü 60dk sürüyor ve verilen grafiği yorumlayarak 500 kelimelik bir yazı yazmanız bekleniyor (Özel bir seviye bulunmamaktadır. Kelime dağarcığı ve doğru gramer kullanımına göre seviyeniz belirlenmektedir; ek olarak öznel fikrinizin ne olduğu kesinlikle sınav sonucunuzu etkilememektedir). Genel olarak yaklaşık 9 paragraftan oluşuyor: Giriş- girişle grafiği bağlama cümlesi- grafiği tanıtma- grafiği anlatma- özetleme- verilen soruya cevap olarak durumun pozitif yönlerinden bahsetme- verilen soruya cevap olarak durumun negatif yönlerinden bahsetme- kendi öznel fikrinizi nedenlerle ve örneklerle açıklama- bahsedilen konunun sizin ülkenizdeki durumunu anlatma ve örnek verme. Yazma bölümünde herhangi bir cevap kâğıdına cevaplarınızı geçirmeniz beklenmiyor.

Son bölüm olan konuşma sınavı, yazılı sınavı da tercih etmiş olsanız, her türlü bilgisayar ile yapılıyor. Bu bölüm de 7 farklı alt bölümden oluşuyor ve her bölümde istenenler değişiklik gösteriyor. Kulaklık takarak eş zamanlı olarak bilgisayara konuşuyorsunuz ve sesiniz veri olarak kaydediliyor. 7 bölümün de hazırlanma/konuşma süreleri şu şekilde değişiklik gösteriyor:-30 sn/30sn (seviye 3) – 1dk/1dk (seviye 3) – 1dk/1.30dk (seviye 4) – 3dk/2dk (seviye 5) – 2dk/1.30dk (seviye 4) – 3dk/2dk (seviye 5) – 1.30dk/1.30dk (seviye 3). Yaklaşık olarak konuşacaklarınız da şunlarla alakalı olarak değişiyor: kendinizi tanıtma ve telefon görüşmesi, yöneltilen soruya cevap verme, verilen grafik hakkında konuşma, verilen konunun pozitif ve negatif taraflarını belirtip kendi fikrinizi nedenleriyle söyleme, arkadaşınıza öneride bulunma, grafiği özetleyip çıkarım yapma/ hipotez üretme, nedenleriyle birlikte size sorulan soruya cevap verme. Konuşma bölümünde de, yazmada olduğu gibi cevap kağıdına cevapları geçirmeniz beklenmemekle birlikte sınav sonunda, hazırlık saniyelerinde not aldığınız kağıdı da gözetmene vermeniz gerekiyor.

Son olarak puanlandırmadan da bahsedecek olursak her bir bölüm ayrı ayrı değerlendiriliyor fakat genel puanınız da bulunuyor. Sınavda alabileceğiniz puanlar sırasıyla unter 3(U3; geçersiz not),3, 4 ve 5.Her ne kadar 3 geçer not olsa da özellikle psikoloji bölümü için maalesef her bir bölümden ayrı ayrı en az 4 almanız beklenmekte.

Test-DaF sınavı şartını yerine getirdikten sonra prosedür bütün yurtdışındaki yüksek lisans prosedürleri gibi işliyor. Yani vize işlemlerinizi, motivasyon mektubunuzu ve hocalarınızdan alacağınız tavsiye mektuplarını tamamladıktan sonra Uni-Assist (https://my.uni-assist.de/) üzerinden bir hesap oluşturup istediğiniz üniversitelerin istediğiniz bölümlerine başvurabiliyorsunuz.

Almanya’da yüksek lisansa başvuru tarihleri genel olarak mart-temmuz arasında olsa da; üniversiteler çoğunlukla nisan sonu gibi başlayıp temmuz ortasında alımları kapatıyor. Sınav sonucunuzun yaklaşık 40 gün içinde geleceğini ve sınav sonucunuz gelmeden bir sonraki sınav başvuru tarihinin kapandığını da düşünürsek (evet sistem böyle işliyor), çok iyi zaman planlaması yapmanızı öneririz.

BAŞARILAR!