Böceklerin Korkulu Rüyası Venüs Sinekkapan Bitkisi

İsmini Roma aşk tanrıçası Venüs’ten alan ve böceklerin korkulu rüyası venüs sinekkapan bitkisinin Latince adı Dionaea muscipula’dır. Literatürde geçen diğer adları ise; böcekkapan bitkisi ve sinekkapan bitkisidir. Etobur bir bitki türü olan venüs sinekkapan çok yıllıktır. Amerika’nın güney ve kuzeyinde sulak alanlarda yetişir. Böcek, kurbağa, örümcek ve bunun gibi birçok canlı türünü tuzağına düşürebilir. Bu enteresan bitki, avlarını cezbedici nektarlarıyla etkileyerek kapanlarına çeker. Kapanlarında bulunan harekete duyarlı, hassas ve küçük kıl benzeri yapılara temas eden avını yirmi saniye içerisinde hapseder. Her ne kadar ismi sinekkapan olarak geçse de bazen bir kurbağaya bile tuzak olabilir. Öyleyse venüs sinekkapan bitkisini mercek altına alalım.

Böcekkapan Bitkisinin Yapısı

Böcekkapan bitkisinin yapısına değinecek olursak; kapan görünümlü yaprakları 4-8 adet arasında değişir. Bu kapanlar böcekler için ölümcül tuzaklardır. Aynı zamanda ortasında beyaz çiçeklerle dolu bir sapı bulunur. Tuzaklarının içinde böcekleri kendisine çeken tatlı nektarları salgılar. Her tuzağın içinde sert yapıda olan, harekete duyarlı, hassas kıl benzeri yapılar bulunur. Tohumdan yetiştiğinde en geç beş yılda olgunluğa ulaşır ve otuz yıla kadar yaşayabilir. Kış aylarında kış uykusuna yatar. Bu dönemde kapanları kapanır, kararır ve dökülmeler başlar. Bahar geldiğinde ise sinekkapan tekrardan yeni kapanlar meydana getirerek eski haline geri döner. Ayrıca genç böcekkapanlar ilk birkaç sene kış uykusuna yatmazlar.

Tuzaklarının Çalışma Prensibi

Bu bitkinin yanlış alarmları önlemek için tuzaklarının çalışma prensibi vardır. Böylece bitki gereksiz enerji harcamalarından tasarruf etmiş olur. Herhangi bir böcek ya da küçük bir canlı bu sert yapılı kıllardan birine bir kez temas ederse, kapan harekete geçmez. Fakat dokunduğu kıla yirmi saniye içerisinde tekrar temas ederse ya da başka bir kıla dokunursa kapan aniden kapanır. Kapanın içerisinde hapsolan canlı, boyut olarak küçükse kapanın aralıklarından kaçabilir. Ama kapanda kısılan büyük bir canlı ise bu etçil bitkinin kurbanı olur. Daha sonra kapanlarının içerisindeki salgı bezlerinden asitli bir öz su salgılar. Bu öz suyla birlikte, on iki saat boyunca kapalı kalan tuzağın içinde hapsolmuş canlı sindirilir.

Bitkinin Habitatı ve Korunma Durumu

Venüs sinekkapan bitkisi; Amerika’nın Güney ve Kuzey Carolina kıyı bölgelerinin sulak alanlarında yetişir. Azot, mineral, vitamin açısından fakir ve nemli topraklarda yaşar. Bu ilginç bitki tuzaklarına düşürdüğü avlarından elde ettiği vitamin, mineral, azot gibi ihtiyaçlarını karşılayarak zor koşullarda hayatta kalmanın yolunu bulmuştur. Hassas türler sınıfına giren sinekkapan bitkisi ne yazık ki günümüzde habitat kaybı, kaçak avlanma ve yangınlar sonucunda oldukça zarar görmektedir. Bu sebeple Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) bu bitkinin korunma durumunu hassas olarak beyan etmiştir. Hatta 2014 yılında, Kuzey Carolina Senatosu böcekkapan bitkilerinin doğal ortamından toplanmasını suç olarak saymıştır.

Bitkinin Bakımı ve Yetiştirilmesi

Günümüzde görünümü ve işleviyle ilgi çeken bu bitkinin bakımı ve yetiştirilmesinden bahsedelim. Eğer evinizde venüs sinekkapan bitkisini yetiştirmeyi düşünüyorsanız, bitkinizi bol ışıklı bir ortamda konumlandırmalısınız. Eviniz yeterli derecede ışık almıyorsa yapay ışıklandırmayla bitkinizi destekleyebilirsiniz. Etobur bitkinizi yağmur suyu, saf su, ütü suyu, klima suyu vb. düşük mineralli sularla sulayabilirsiniz. Ayrıca bazı içme suyu markalarını sulama suyu olarak da kullanabilirsiniz. Burada önemli nokta çeşme suyu kullanılmamasıdır. Bitkinizin sağlığı için toprağını sürekli nemli tutmalısınız. Saksınızı 2-3 santimi geçmeyecek şekilde suyun içinde tutmalı ve uzun süre ıslak bırakmamalısınız. Etçil bitkiniz az mineralli, iyi drenajlı ve asidik toprakları sever. Kum, perlit, peat moss (turba yosunu) ve sphagnum moss (sfagnum yosunu) karışımlarını kullanabilirsiniz. Bahçe toprağı bitkiniz için uygun değildir. Bunun yanında bitkinizi ölü böceklerle beslememeye dikkat etmelisiniz. Böcekler mutlaka canlı ve tuzağın üçte birinden büyük olmamalıdır.