Dünyadaki son göçebelere tanık olmak:Nomad

Jeroen Toirkens Alman bir belgesel fotoğrafçı. Yine onun meslektaşı Jimmy Nelson'un fotoğraflarıyla ilgili bir araştırma yaparken adı makalede geçti ve ben de yakından tanımak istedim onu. Nitekim daha sonra, sevdiğim sanatçılara da ekledim tanıdıktan sonra.

1999 yılında Nomadslife(göçebe hayatı) adında Kuzey yarım kürede yaşayan son göçebelerin hayatını belgelemeyi planlayan bir proje başlatıyor. Hikayenin hoşuma giden kısmı bizimle ilgili biraz. Türkiye'de Bolkar dağlarındaki Yörüklerin hayatı Toirkens'i büyülüyor deyim yerindeyse. On yılı aşan projesi bu topraklarda başlıyor ve Yörüklerin hayat biçimleri, sıkıntıları, kültürleri onu fotoğrafçı kimliğinden antropolojik bir kimliğe doğru yol aldırıyor. Modernleşen Türkiye karşısında zorluklar çeken bu göçebe halkın gençleri zamanla şehre taşınıyor ve geriye göçebe kültürünü devam etmekte hâlâ kararlı yörükler kalıyor sadece.

Yörük, Bolkar Mountains, Turkey, 1999, Nomad

Toirkens ardından, Kuzey Yarımküredeki diğer köken olarak göçebe halkları belgeliyor. 2015 ve 2016 yıllarında gazeteci Jelle Brandt Corstius ile vakitlerini Sami(Finlandiya) Nenetler'le (Rusya)geçiriyorlar. Sovyet dönemi aile birimlerinden önce, bu halklar sürüleriyle hareket halindeymiş. Fakat bir süre sonra Sovyet rejimi onları kollektif çiftliklerde(kolhozlar) çalışmaya zorluyor bu da doğalarına yeterince aykırı bir durum, yerleşik yaşama adapte olamayan bir halk olduklarını göz önünde bulundurunca. Bu kolektif tarımcılık anlayışının hala sonuçlarına katlanmak zorunda kalıyor Nenetler. Toirkens kendi websitesinde, geleneksel balina avcılığının merkezi olarak bilinen Barrow'u,Alaska, son zamanlarda ziyaret ettiğini yazıyor ve orada göçebe hayata dair hiçbir iz kalmadığını, yerleşik yaşama çoktan geçtiklerini ekliyor.

Altai Mountains, Russia, 2006, Nomad

Mongolia, Grönland, Kırgizistan ve Fastaki diğer göçebe halkları da belgeliyor Toirkens.

Sami, Karesuvanto, Finland, 2001, Nomad

Toplamda on bir gezi yapıyor ve 1999 yılında başlattığı bu proje, 2011 yılında bastığı Nomad adlı kitapla kısmen de olsa tamamlanıyor.

Zuun Taiga, Mongolia, 2007, Nomad

Berbers, High Atlas Mountains, Morocco, 2002, Nomad

Kitabın ardından aynı sene içinde Canon tarafından en iyi yenilikçi fotohikaye dalında birincilikle ödüllendiriliyor. Sonrasında sayısız ödül peşini bırakmıyor tabii. hâlen freelance fotoğrafçı olarak da işini sürdürmekte.

kaynakça: 1 2