Lucid Dream Nedir ?

Yaygın olarak Lucid Dream olarak bilinen Berrak Rüya, bir kişi uyuduktan sonra uyku sırasında rüya gördüğünün farkında olduğunda ortaya çıkar. Bu durumu deneyimleyen kişi rüyasının anlatısını bir dereceye kadar kontrol altına alabilir, rüyasının gidişatını yönlendirebilir. Bu uyku türü farkındalık ve bu farkındalığın yansıması ile ilişkili olduğundan, genellikle üstbilişle ilişkilidir. Rüya sahibi metakognisyona sahip olarak kendi düşünce süreçlerini farkındalığını ve anlaşılmasını bilmektedir.

Tarihte berrak rüya görmenin yerine değinirsek rüya sırasında rüya hâllerinin farkındalığı, Budizm de dahil olmak üzere Doğu dini geleneklerinde yüzyıllar önce de rol oynamıştır. Berrak bir rüyanın ilk yazılı kaydı Yunan filozofu Aristoteles tarafından tanımlanmıştır. Düşler Üzerine adlı eserinde, rüya görme durumunun bir farkındalık durumuna ulaşmasını anlatmıştır. Burada yıllardır bizi etkisi altına alan düşünürlerden biri Aristoteles’in ileri görüşlü oluşu görülüyor.

Araştırmalar, berrak rüya görme ve üstbilişsel fonksiyonların benzer sinir sistemlerini paylaştığını göstermektedir. Bu, kendi düşüncelerini izlemek için yüksek yeteneklere sahip kişilerin berrak rüyalar yaşama olasılığının daha yüksek olabileceği anlamına gelir.

Normal rüyalar gibi, berrak rüya en sık hızlı göz hareketi (REM) uykusu sırasında ortaya çıkar. REM uykusu, gözlerin hızlı hareketleri, vücutta kas tonusu eksikliği ve rüya görme eğilimi ile karakterize edilen bir uyku aşamasıdır. Berrak olmayan rüya sırasında, insanlar rüya gördüklerinin farkında değildir. Bu rüyaların ortak bir özelliği, rüyada gerçekten garip şeyler olduğunda bile gerçek görünmesidir. Ancak insanlar uyandıktan sonra bunun sadece bir rüya olduğunu anlarlar. Fakat berrak bir rüya görürken, olanların gerçek olmadığının ve bir rüyanın içinde gerçekleştiğinin bir kabul edilmiş farkındalığı vardır. Rüya sahibinin olanlar üzerinde bir dereceye kadar kontrol kurmasına izin verilir. Berrak rüya görme nadir görülür.  Sık sık berrak rüyalar gördüğü bilinen insanlar bile her ay sadece bir veya iki rüya gördüğünü bildirir. 

2011’de yapılan çalışma sonuçlarında ise berrak rüya görmenin kadınlarda daha yaygın olduğu görülmüştür. Buna ek olarak bireyler yaşlandıkça berrak rüya görülme sıklığında azalma görüleceği çıkarımında bulunulmuştur.

Peki berrak bir rüya görüp görmediğimizi nasıl anlayabiliriz? Geçmişte bunu yaşamış olabileceğinize dair bazı işaretleri verirsem; Uyuduğunun ve rüya gördüğün farkındalığını deneyimledin. İkinci olarak hayalin çok canlıydı. Üçüncü olarak ise rüyanızdaki olaylar üzerinde kontrol uygulayabildiğinizi hissettiniz. Son olarak da duyguların çok yoğundu. Bu işaretleri deneyimlediğini düşünüyorsan berrak rüyayı deneyimlediğin çıkarımında bulunabilirsin.

Berrak rüya görmenin potansiyel faydaları olarak, yaratıcılık önemli noktalarından birisidir. Rüyayı gören kişi rüya içerisinde düşüncelerini ve olayları yaratmasına izin verdiğinden, bir rüyanın sınırları içinde heyecan verici olmakla birlikte yaratıcılığı da deneyimlemiş olmaktadır. Rüya sayesinde, rüyayı gören kişi rüyanın karakterleri, manzaraları ve olayları üzerinde bir dereceye kadar kontrolünü yönetebilmesiyle günlük yaşamda yapamayacağı şeyleri deneyimlemektedir.

Bazı araştırmacılar, berrak rüya görmenin, özellikle kabusları engelleyerek terapi benzeri etkileri olabileceğine inanıyor. Kötü rüyalar uykuyu kesebilir ve uykunun miktarını ve kalitesini azaltmada rol oynayabilir. Fakat berrak rüya bu noktada yaratıcılığıyla iyimser düşünceye yer veriyor. Yani bu şekilde insanların rüyalarının kontrolünü ele geçirmelerine ve kabusların gerçekleşmesini önlemelerine, rüya olaylarını daha hoş, rahatlatıcı hâle getirmelerine izin vermektedir. Bazı araştırmacılar berrak rüyaların anksiyete veya travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) semptomlarını azaltmak için yararlı olabileceğini de öne sürmektedir. 

Berrak rüya, insanların durumları bir dereceye kadar kontrol ile keşfetmelerine izin verdiğinden, normalde onlara endişe veren şeyler yapmak veya normalde gerçek dünyada deneyimledikleri zaman stresi ortaya çıkaran durumlarda rahatlamayı öğrenerek deneyim sahibi olmalarını sağlar.