Mangal Erkeklerin Görevi midir?

Etle ve mangal gibi eti pişirmeyle ilgili etkinlikler genellikle maskülen olarak kodlanmıştır. Ailenizle ya da arkadaş grubunuzla bir mangal planı yaptığınızı düşünün. Ateşin başındaki o kişi muhtemelen bir erkek olacaktır.

Tabii ki bu böyle olmak zorunda değil. Ancak cinsiyet kodlarının ve kadın-erkek arasındaki farkların toplumsal yapılar olduğunu biliyor olsak bile erkeklerin bu etkinlikte etle ilgileneceklerini ve salata hazırlamaya ya da sofrayı kurmaya pek yanaşmayacaklarını varsayarız.

Bu stereotip nereden geliyor?

Cevap için önce "et yemenin sosyolojisi"ne bakmamız gerekiyor. Buna yönelik bazı ipuçlarını tarım öncesi toplumlarda bulabiliriz. Cinsiyet rollerinin etkisinin görüldüğü bu toplumlarda erkekler avcılık, kadınlar toplayıcılık yapıyordu.

Erkeklikle bağdaştırılan bu fiziksel güç, savaşçı kimlik gibi özelliklerin böylece avcılıkla sergilendiği söylenebilir. Erkek egemenliğini yapılandırmada önemli bir rol oynayan bu avcı erkeklik anlatısı, günümüzde de etkin erkeklikle ilişkilendirilmesinin nedenlerinden birisi.

Ancak konu eti pişirmeye geldiğinde ateş başındaki kişi, bu dönemde aslında hâlâ kadın. Peki erkekler eti pişirme kısımını ne zaman ve nasıl devralıyor? Elbette konu erkeklik ve et ilişkisiyle oldukça yakından ilgili ancak bu noktada yakından ilgili ancak bu noktada değinilmesi gereken şeylerden birisi de "mekân".

Geleneksel cinsiyet rolleri; kadını eve, erkeği ise ev dışına ait olarak belirlemişse de kadının çalışma hayatında daha çok yer almasıyla bu sınıflandırmada da oynamalar oldu. Özellikle orta sınıf erkeği, çocuk bakımı ve ev işleri gibi aktiviteleri kadın ile paylaşıyor.

Geleneksel erkeklikten uzak kalan bu işlerin arasında "erkeklik krizi"ni en aza indirmek için ise yapılacak şeylerden birisi kadınlardan farklı olarak yemeği mutfakta değil kamusal alanda pişirmek.

Kadının ekonomik bağımsızlığını sağlamaya başlaması ve evdeki cinsiyet rollerinin dağılımın sarsılmasıyla birlikte erkeğin kendisine atfedilen bu yeni "kadınsı" rolleri, erkeklik krizi yaşamadan nasıl üstlenebileceğinin cevabı olarak karşımıza çıkarıyor mangal aslında.

Öte yandan elbette cinsiyet kalıpların böylesine oturtulmuş, mangalın bir erkek işi olduğu genellemesi global olarak kabul edilebilir değil. Leeds Üniversitesi'nde Amerikan Çalışmaları profesörü Andrew Warnes bunun tamamen kültürel bir yapı olduğunu söylüyor.