"Muzır Yayın" Tartışması: Çocuk Kitaplarına Bakanlık Müdahalesi ve Yayınevlerinin Tepkisi''

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, çocuk edebiyatında yeni bir tartışmanın fitilini ateşledi. Son kararıyla üç çocuk kitabını "muzır yayın" olarak nitelendiren bakanlık, yayıncıların tepkisini topladı. Söz konusu kitaplar Disney Esrarengiz Kasaba Günlük 3, Farklı Olmaya Cesaret Eden Erkek Çocuklarına Hikâyeler ve Yaramaz Evin Yeni Misafirleri. Bu kitapların, 1117 sayılı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu kapsamında 18 yaş altındaki çocukların manevi gelişimine olumsuz etki yapabileceği gerekçesiyle bu sınıfa alındığı açıklandı. Karar, Resmi Gazete’de yayımlandı ve geniş yankı buldu.

Eksik Parça Yayınları, Farklı Olmaya Cesaret Eden Erkek Çocuklarına Hikâyeler kitabının yayımcısı olarak bu karara sert tepki gösterdi. Yayınevi, yaptığı basın açıklamasında kararın "hukukla örtüşmediğini" savunarak bu duruma karşı hukuki süreç başlatacaklarını duyurdu. Kitap, Ben Brooks tarafından yazılmış, Quinton Winter tarafından resimlenmiş ve Sabire Pınar Acar tarafından Türkçeye çevrilmiş. İçeriğinde Galileo Galilei’den Muhammed Ali’ye, Steven Spielberg’den Frank Ocean’a kadar birçok ünlü ismin hayat hikâyeleri anlatılıyor. Yayınevi, bu kitabın “ideal erkeklik kalıplarına meydan okuduğunu” ve cinsiyet klişelerine alternatif bir anlatı sunduğunu belirterek, "muzır yayın" ilan edilmesinin çocukların kitap okuma haklarını engellediğini vurguladı.

İncelenen diğer kitaplardan Disney Esrarengiz Kasaba Günlük 3, Alex Hirsch tarafından yazılmış ve Derya Din’in Türkçe çevirisiyle Beta Kids Yayıncılık tarafından 2020’de yayımlanmış bir eser. Yaramaz Evin Yeni Misafirleri ise Colleen Rowan Kosinski’nin yazdığı, Valeria Docampa’nın resimlediği ve Özge Ceren Hacıosmanoğlu’nun Türkçeye çevirdiği Yakamoz Yayınları'ndan çıkan bir kitap.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın bu kararı, daha önce de benzer şekilde tepki çeken uygulamalarını hatırlattı. Ahmet Ümit’in Başkomser Nevzat: Tapınak Fahişeleri, Çıtır Çıtır Felsefe serisinden 7 kitap, Anna Milbourne’un Bebekler Nereden Gelir adlı çocuk kitabı ve Netflix’te Heartstopper adıyla dizi uyarlamasına da kavuşan Kalp Çarpıntısı gibi kitaplar da muzır ilan edilmişti.

Eksik Parça Yayınları’nın açıklamasında, kitabın ortaokul düzeyindeki öğrencilere yönelik olduğu ve cinsiyet klişelerindeki krizin çözümü için alternatif bir anlatı sunduğu belirtiliyor. Yayınevi, kararın ifade ve basın özgürlüğü açısından tehlike oluşturduğunu ve demokratik toplum ilkesini tehdit ettiğini savunuyor. Çocukların kitap okuma haklarının engellenmesini ve çocuk edebiyatı yayıncılığına müdahale olarak nitelendirilen bu durum, geniş bir tartışma alanı yaratmış durumda.

Bakanlığın aldığı bu karar, çocuk kitaplarında yer alan bazı içeriklerin uygunluğu ve sınırları konusundaki tartışmaları yeniden alevlendirdi. Uzmanlar ve yayıncılar, çocuk edebiyatında yaratıcı ifadenin önündeki engellere dikkat çekerken, bakanlık yetkilileri ise hassas konuların çocukların gelişimine zarar vermemesi gerektiğini savunuyor. Görünen o ki, bu tartışmalar uzun süre devam edecek.