Passato Prossimo (Yakın Geçmiş Zaman)-Düzenli Fiillerde

Passato Prossimo (Yakın Geçmiş Zaman)Türkçeye "Yakın Geçmiş Zaman" ya da "-di'li geçmiş zaman" olarak çevrilen "Passato Prossimo" konusunu kavramak için öncelikle "Geçişli Fiil (verbi transitivi)" ve "Geçişsiz Fiil (verbi intransitivi)" kavramlarını bilmek gerekir. 

"Neyi?, Kimi?" sorusuna cevap veren fiiller "Geçişli Fiil (verbi transitivi)" , "Neyi?, Kimi?" sorusuna cevap vermeyen fiiller ise "Geçişsiz Fiil (verbi intransitivi)" dir. 

Geçişli Fiillerin önüne "Avere" , Geçişsiz Fiillerin önüne ise "Essere" yardımcı fiillerinin Presente İndicativo'su (Geniş Zaman Halleri) getirilir. Bu yardımcı fiillerin çekimleri ise şöyledir:

AVERE ESSERE

Ho Sono

Hai Sei

Ha È

Abbiamo Siamo

Avete Siete

Hanno Sono

Daha sonra ise yardımcı fiilden sonra gelen esas fiilin sonundaki eklerin yerine "participio passato" denilen ekler getirilir. Bu ekler aşağıdaki gibi yapılır:

"-are" ekinin yerine "-ato", 

"-ere" ekinin yerine "-uto",

"-ire" ekinin yerine "-ito"

participio passato getirilir. Essere yardımcı fiillerinde bu ekler ismin cinsine ve sayısına uymalıdır. Bu durumda bu ekler ise "-ati, -ate, -uti, -ute,-iti, ite hallerine gelir

AVERE/ESSERE (PRESENTE İNDİCATİVO) + VERBO (PARTİCİPİO PASSATO)

Örneğin: AVERE

"Compare" (Satın Almak) fiili "neyi?, kimi?" sorularına cevap verdiği için başına avere yardımcı filtri getirilir ve "-are" eki ile bittiği için "ato" eki ile bitmelidir :

"Ho comprato un libro" (Bir kitap satın aldım)

"Hai comprato un libro" (Bir kitap satın aldın)

"Ha comprato un libro" (Bir kitap satın aldı)

"Abbiamo comprato un libro" (Bir kitap satın aldık)

"Avete comprato un libro" (Bir kitap satın aldınız)

"Hanno comprato un libro" (Bir kitap satın aldılar)

"Leggere" (Okumak) fiili "neyi?, kimi?" sorularına cevap verdiği için başına avere yardımcı filtri getirilir ve "-ere" eki ile bittiği için "uto" eki ile bitmelidir :

"Ho bevuto caffè" (Bir kahve içtim)

"Hai bevuto caffè" (Bir kahve içtin)

 "Ha bevuto caffè" (Bir kahve içti)

 "Abbiamo bevuto caffè" (Bir kahve içtik)

 "Avete bevuto caffè" (Bir kahve içtiniz)

 "Hanno bevuto caffè" (Bir kahve içtiler)

"Partire" (Getirmek) fiili "neyi?, kimi?" sorularına cevap verdiği için başına avere yardımcı filtri getirilir ve "-ire" eki ile bittiği için "ito" eki ile bitmelidir :

 "Ho partito un libro" (Bir kitap getirdim)

 "Hai partito un libro" (Bir kitap getirdin)

 "Ha partito un libro" (Bir kitap getirdi)

 "Abbiamo partito un libro" (Bir kitap getirdik)

 "Avete partito un libro" (Bir kitap getirdiniz)

 "Hanno partito un libro" (Bir kitap getirdiler)

Örneğin: ESSERE

"Tornare" (Dönmek) fiili "neyi?, kimi?" sorularına cevap vermediği için başına essere yardımcı filtri getirilir ve "-are" eki ile bittiği için "ato" eki (çoğul ise cinsine göre -ati yada -ate) ile bitmelidir :

 "Sono tornato dalla Italia" (İtalya'dan döndüm)

 "Sei tornato dalla Italia" (İtalya'dan döndün)

 "È tornato dalla Italia" (İtalya'dan döndü)

 "Siamo tornati dalla Italia" (İtalya'dan döndük)

 "Siete tornati dalla Italia" (İtalya'dan döndünüz)

"Cedere" (Düşmek) fiili "neyi?, kimi?" sorularına cevap vermediği için başına essere yardımcı filtri getirilir ve "-ere" eki ile bittiği için "uto" eki (çoğul ise cinsine göre -uti ya da -ute) ile bitmelidir :

  "Sono caduto" (Düştüm)

  "Sei caduto" (Düştün)

  "È caduto" (Düştü

  "Siamo caduti" (Düştük)

  "Siete caduti" (Düştünüz)

  "Sono caduti" (Düştüler)

"Uscire" (Çıkmak) fiili "neyi?, kimi?" sorularına cevap vermediği için başına essere yardımcı filtri getirilir ve "-ire" eki ile bittiği için "ito" eki (çoğul ise cinsine göre -iti ya da -ite) ile bitmelidir :

 "Sono uscito dalla casa" (Evden çıktım)

  "Sei uscito dalla casa" (Evden çıktın)

  "È uscito dalla casa" (Evden çıktı)

  "Siamo uscito dalla casa" (Evden çıktık)

  "Siete uscito dalla casa" (Evden çıktınız)

  "Sono uscito dalla casa" (Evden çıktılar)

Bazı filler geçişli oldukları halde, Geçişsiz fiil kabul edilir. Bunlar: dormire, miagolare, lottare, telefonare, piangere, camminare, decidere, tossire, abbaiare, obbedire, pranzare, riflettere, tremare, giocare ecc. 

"Dormire : İeri notte non abbiamo dormito mai (Dün gece hiç uyumadık)"

Dönüşlü fiiller geçmiş zamanda her zaman esere yardımcı fiili ile kullanılır: 

"İeri mattina mi sono alzato presto" (Dün sabah erken kalktım)

"Piacere" fili geçmiş zamanda her zaman"esere"yardımcı fiili ile kullanılır

"Mi sono piaciuto la pasta" (Makarna bana hoş geliyor)

"Dovere", "Portere", "Volere" Fiillerinin Geçmiş Zamanda Kullanımı:

1-Bu üç fiil tek başına kullanılırsa "avere" yardımcı fiili alır:

- Ho dovuto: (Yapmak zorunda kaldım)

- Ho potuto: (Yapabildim)

- Ho volete: (Yapmak istedim)

2-Bu üç fiil, geçişli bir fiille kullanılırsa "avere" yardımcı fiili alır:

-Ho dovuto bevutarlo: Onu içmek zorunda kaldım

-Ho potuto bevutarlo: Onu içebildim

-Ho volete: Onu içmek istedim

3-Bu üç fiil, geçişsiz bir fiille kullanılırsa "essere" yardımcı fiili alır:

-Sono dovuto tornarci: Oraya dönmek zorunda kaldım

-Sono potuto tornarci: Oraya dönebildim

-Sono voluto tornarci: Oraya dönmek istedim

4-"Esere"fiili ile kurulan bir cümlede kullanıldığında bu üç fiil, "avere" yardımcı fiili alır:

-Ho dovuto essere in piedi: Ayakta kalmak zorunda kaldım

-Ho potuto essere pieno: Tok kalabilirim

-Ho dovuto essere presto: Erkenci olmak istedim

5- Bu üç fiil,"Dönüşlü fiillerle" "particella pronominale" (mi,ti,si,ci,vi,si) master haldeki fiilin önünde kullanılırsa "essere'" yardımcı filini alır:

-Ci siamo dovuti tornare: Dönmek zorunda kaldık

-Mi sono potuto venire: Gelebildim

-Ti sei voluto andare: Gitmek istedim

6-Bu üç fiil,"Dönüşlü fiillerle" "particella pronominale" (mi,ti,si,ci,vi,si) master haldeki fiilin sonunda kullanılırsa "avere'" yardımcı filini alır:

-Abbiamo dovuti tornarci: Dönmek zorunda kaldık

-Ho potuto venirmi: Gelebildim

-Hai voluto andarti: Gitmek istedim