Rusya-Türkiye-Ukrayna arasında yapılan Tahıl Koridoru Anlaşması!

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, anlaşmanın küresel bir gıda krizini hafifletmeye yardımcı olacağını söylediği gibi, Rus ve Ukraynalı yetkililer Ukrayna'nın Karadeniz limanlarından tahıl ihracatına izin veren bir anlaşma imzaladılar. 

Bu komşu savaşan ülkeler dünyanın en büyük gıda ihracatçıları arasında ancak, Rusya'nın işgali Karadeniz'in fiilen ablukaya alınmasına yol açarak Ukrayna'nın ihracatının savaş öncesi seviyesinin altıda birine düşmesine neden oldu.

Rusya savunma bakanı Sergei Shoigu ve Ukrayna'nın altyapı bakanı Oleksandr Kubrakov, anlaşmayı Cuma günü ayrı ayrı imzalayarak, aynı masada oturmaktan ve el sıkışmaktan kaçındı. 

İmza töreni, Erdoğan ve Guterres'in huzurunda İstanbul'un gösterişli Dolmabahçe Sarayı'nda gerçekleşti. “Bugün Karadeniz'de bir fener var. Guterres, Rusya ve Ukrayna'yı anlaşmayı tam olarak uygulamaya çağırarak, her zamankinden daha fazla rahatlamaya ihtiyacı olan bir dünyada bu anlaşma bir umut ışığı ve birçok şey (ateşkes) için güzel bir olasılık” dedi. 

Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy, cuma günkü anlaşmanın, geçen yılki yaklaşık 20 milyon ton hasatla şimdi ihraç edilebilecek yaklaşık 10 milyar dolarlık tahılın satışa sunulacağı anlamına geldiğini söyledi.

Anlaşma 120 gün geçerliliğe sahip ve başka bir müzakere yapılmadan otomatik olarak yenilenebilir durumda. BM yetkililerine göre bu anlaşma, Türk, Ukraynalı ve BM personelinden oluşan bir koalisyon tarafından, Ukrayna limanlarındaki gemilere tahıl yüklenmesi izlenecek ve Ukrayna-Rus kuvvetleri tarafından yoğun bir şekilde mayınlanmış olan Karadeniz'de planlanan güvenli rotadan koridor açılarak tahıl sevki sağlayacak.

Ukraynalı rehber gemiler Ukrayna tarafından sağlanan güvenli kanal haritasını kullanarak kıyı şeridindeki mayınlı alanlarda gezinmek için tahıl taşıyan ticari gemilere rehberlik edecek. Gemiler daha sonra İstanbul'da BM, Ukrayna, Rusya ve Türkiye'den temsilcilerin yer aldığı ortak bir koordinasyon merkezi tarafından yakından izlenirken Karadeniz'i geçerek Türkiye'nin Boğaziçi Boğazı'na gidecek.

İstanbul'da imzalanan Tahıl Koridoru anlaşması Rusya için bir zafer ve Moskova'nın Karadeniz'deki fiili kontrolünün tanınmasıdır.

Bu görüş, Cuma günü Türkiye'nin Rusya'daki eski ticaret temsilcisi Aydın Sezer'in bir Türk siyaset bilimci ve ekonomist tarafından TASS muhabirine verdiği röportajda dile getirildi.  

"Öncelikle bugün İstanbul'da imzalanan anlaşma ışığında kazanan ülkenin Rusya olduğunu vurgulamakta fayda var. Sonuç olarak Batı'nın uyguladığı ekonomik ambargodan (Rusya kısmen) dışlanmayı başardı. Batılı ülkelerin, Rusya'nın dünya tahıl ve gübre pazarlarına erişiminden sağlanan tedarik konularında, bankacılık ve lojistik sektörlerinde ve Rus gemilerinin sigortası konularında geri çekildiği söylenebilir."  

Aynı zamanda Aydın Sezer, bu anlaşmanın "siyasi bir anlaşma veya ateşkes anlaşması" olarak değerlendirilmemesi gerektiğini kaydetti.

"Bu sadece bazı mal kategorileri için ablukanın kaldırılması anlamına geliyor. Dolayısıyla siyasi açıdan bu Rusya için önemli bir zafer. BM ve Batı tarafından desteklenen bu anlaşma sayesinde Rusya'nın bölgedeki fiili kontrolü konusu, Karadeniz, fiilen de olsa tanındı" dedi.  

Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden ihracı için bir koridor oluşturulması ve tarım ürünleri ve gübre ihracatını engelleyen Rus karşıtı kısıtlamaların kaldırılmasına ilişkin anlaşmalar İstanbul'da imzalandı.  

Rusya ile BM arasındaki mutabakatta, dünya örgütünün tarım ürünleri ve gübre ihracatını engelleyen Rusya karşıtı kısıtlamaların kaldırılması için çalışmalara katıldığı belirtiliyor.  

Ukrayna tahıl ihracatına ilişkin anlaşmalara göre, Odessa, Chernomorsk ve Yuzhny olmak üzere üç limandan güvenli koridorlar oluşturulacak. Kendi deniz alanını Rus gemilerinden temizlemesi gerekmeyecek ve gemilerin uluslararası sulara hareketi Ukrayna tarafından sağlanacak, ancak Türkiye'de "dörtlü" temsilcilerinin yer alacağı ortak bir koordinasyon merkezi tahıl ihracatını izleyecek.

Sizce bu anlaşma Türkiye açısından nasıl bir avantaj-dezavantaj sağlayacak?