Türkiye ve F-35 İkilemi

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Trump ile görüştükten sonra basına Türkiye'nin F-35 savaş uçaklarıyla ilgilendiğine dair birtakım ifadeler yer aldı. Resmi olarak MSB'den yapılan açıklamada değerlendirmekteyiz ifadesi yer alırken, ABD tarafının S-400 hava savunma sistemi sorunun çözülmesi halinde F-35 savaş uçaklarının tedarik edilebileceği belirtildi.

ABD merkezli Fox News'de yer alan ve konuyla ilgili bilgi sahibi iki kaynağa dayandırılan haberde, Trump'ın Ankara'ya F-35 satışı konusunu değerlendirdiği belirtildi. Habere göre Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmenin ardından Türkiye'ye yönelik yaptırımları kaldırmayı ve F-35 savaş uçaklarının satışını yeniden başlatmayı değerlendirdiği kaydedildi.

Haber içeriğinde, "Trump, iki tarafın Türkiye'nin S-400'leri çalışamaz hale getirecek bir anlaşmaya varması halinde Türkiye'ye F-35 uçaklarını satma fikrine açık olduğunu belirtti." ifadesi kullanıldı. Halihazırda söz konusu uçakların Türkiye'ye satılabilmesi için ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) yaptırımlarını kaldırması gerekeceği belirtilen habere göre Trump, ekibinden "Türkiye’nin CAATSA yaptırımlarından nasıl kaçınabileceğine" ilişkin bir çalışma yapmalarını istediği belirtildi. Buradan anlaşılıyor ki F-35 uçakları için S-400 hava savunma sistemlerinin kısmen sökülmesi ya da Türkiye’de ABD kontrolündeki bir üsse taşınması halinde Türkiye'nin F-35 tedarik programına katılabileceği ve F-35 uçaklarını alabilecek.

Fakat özellikle Avrupa ülkeleri ile Kanada F-35 savaş uçakları konusunda endişeli. ABD'ye askeri alanda büyük ölçüde bağımlı olan Almanya ve de Portekiz ile Kanada'dan çeşitli uzmanlar, ABD'den F-35 savaş uçağı alınmaması gerektiğini çünkü ABD'nin bu uçaklarını istemediği zaman uçuş izni vermediğini iddia etti. Bu teori şu an için Avrupa ülkeleri tarafından dile getirilmeye devam etmekte.

ABD Kongresi, geçen yıl Türkiye'ye 40 F-16 ve mevcut filosundaki 79 uçak için modernizasyon kitlerinin 23 milyar dolarlık satışını onaylamıştı. Türkiye ile uçağı üreten Lockheed Martin arasında görüşmeler ise devam ediyor.

Ayrıca Almanya, Birleşik Krallık, İtalya ve İspanya'dan oluşan Eurofighter Konsorsiyumu ile de görüşmeler sürmekte. Milli Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, "Eurofighter Typhoon uçağının tedarikine yönelik, BAE Systems firmasından alınmış olan resmi fiyat teklifi değerlendirilmekte olup Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı ve BAE Systems temsilcileri ile koordinasyon faaliyetlerine devam edilmektedir." ifadeleri yer aldı.

Sonuç

Türkiye halihazırda eskiyen filosunu yeni nesil savaş uçaklarıyla güçlendirmeye çalışmaktadır. Bunun için TUSAŞ öncülüğünde yerli olarak KAAN savaş uçağı, ABD ile F-16 Block 70 savaş uçakları ile modernizasyon kitleri ve Avrupa ülkeleri tarafında geliştirilen Eurofighter uçaklarının tedariki ve son olarak şu an için düşük bir ihtimal olarak görülse de F-35 savaş uçaklarının envantere kazandırılması hedefleniyor.

Fakat operasyonel olarak KAAN'ın envantere uzun bir zaman sonra gireceğini düşünürsek Türkiye'nin bu zaman diliminde eskiyen uçaklarına karşı başka alternatifler üretmesi zorunluluktur. İlk üç ihtimalin gerçekleşmesi daha olası iken Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemlerini en azından kısa vadede etkisiz hale getirmeyi ya da ABD ile ortak denetim ile yönetmesi düşük bir varsayımdır. Türkiye'nin önceliklerinden birisi olan hava savunması yeteri kadar güçlendirildikten sonra F-35 teklifinin daha ciddi bir şekilde değerlendirilecektir.