1980'ler Türkiye'sinin Kültürel Yansımaları: Vitrinde Yaşamak

Nurdan Gürbilek’in 1980’lerin Türkiye’sini ele aldığı Vitrinde Yaşamak, sosyolojik bir bakış açısıyla dönemin kültürel ve siyasal atmosferini inceleyen önemli bir eserdir. Yazar, kitabını 1980’lerin sonlarına doğru kaleme almış ve eserin önsözünde bu dönemdeki ayrıntıların zamanla unutulabileceğini, ancak dönemin temel özelliklerinin günümüzde de geçerliliğini koruduğunu ifade etmiştir.

Eserde, 1980’lerin Türkiye’sinin karşıtlıklarla dolu yapısı ele alınırken bu karşıtlıkların toplumsal kimliği nasıl şekillendirdiği üzerinde durulmaktadır. Yazar, dönemin baskı ve özgürlük, modernlik ve yerellik, zenginlik ve yoksulluk gibi dinamikleri arasındaki etkileşimleri analiz etmiştir.

Eserin amacı, Türkiye’deki siyasi darbenin ardından gelişen yeni kültürel ortamı açıklamak olarak belirlemiştir. 1980’ler dönemi, bir yandan baskı ve yasaklar dönemi olarak, diğer yandan ise modernleşme ve fırsat döneminin bir araya geldiği bir dönem olarak tanımlanır. Yazar, bu karşıtlıkların birbirini tamamladığını ve dönemin başlı başına karşıtlıklar dönemi olduğunu ifade etmektedir.

Kitapta öne çıkan kavramlardan biri vitrin metaforudur. Yazar, vitrin kavramını toplumun görünür olma arzusunu ve bu arzunun nasıl bir gösteri haline dönüştüğünü açıklamak için kullanmıştır. Bu dönemde toplum, sergilenen şeylere değer vermiş ve emek ile çaba arka planda kalmıştır. Ayrıca, yine bu dönemde basın ve medya özel hayatı kamusal bir alan haline getirmiş, özel hayatın gizliliği kaybolmuştur.

1980’lerde zengin-yoksul ayrımının keskinleşerek, zenginler yoksullardan uzaklaşmış ve bu dönem içinde arabesk müzik toplumsal bir ifade biçimi olarak yükselmiştir. Dönemin kültürel iklimi, zengin ve yoksul arasındaki kutupsallığın arttığı, özel hayatın kamusal bir alan haline geldiği ve insanların kendilerini ifade etme imkânı bulduğu bir dönem olarak betimlenmektedir.

Sonuç olarak, Vitrinde Yaşamak, 1980’lerin Türkiye’sinin karmaşık yapısını ve bu dönemin toplumsal etkilerini çözümlemeye yönelik kapsamlı bir çalışmadır. 1980’lerin Türkiye’sini merak ediyorsanız bu kitaba göz atabilirsiniz!

Kaynakça:

Gürbilek, Nurdan (2014). Vitrinde Yaşamak: 1980’lerin Kültürel İklimi. İstanbul: Metis.