Adalet Ağaoğlu
Alıntılarla Adalet Ağağlu'nun edebi kişiliği.
20. yüzyıl Türk edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Adalet Ağaoğlu 13 Ekim 1929’da Ankara Nallıhan’da doğdu. Ortaöğrenimini 1946'da Ankara Kız Lisesi'nde tamamlayan Ağaoğlu 1950'de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü tamamladı. Açılan bir sınav sayesinde Ankara Radyosu’na girdi ve 1951-71 yılları arasında TRT’de çeşitli görevlerde bulundu. Daha sonra TRT’nin özerkliğini kaybetmesi sebebiyle görevinden istifa etti.
"Ne düşündüğümü söyleyeyim size, bugün çok cesur olabileceğimi hissediyorum."
Yazı hayatına 1946'da Ulus gazetesinde yayınlanan tiyatro eleştirileriyle başlayan Ağaoğlu'nun 1948-50 yılları arasında da Kaynak dergisinde şiirleri yayınlandı. İlk romanının yayınlandığı 1973 yılına kadar tiyatro yazarlığıyla ilgilenmeye devam etti. Sevim Uzgören'le birlikte yazdıkları ''Bir Oyun Yazalım'' isimli oyun 1953'te Ankara Küçük Tiyatro'da sergilendi. Evcilik Oyunu isimli eseri ise tek başına yazdığı ilk tiyatro oyunuydu.
”Tam başlandı, bir yerde koptu anlatılmak istenen. Ya kendimizden korkuyoruz ya çevremizden. Ne olduysa şöyle iyi bir açılıp dökülemedik.''
1973 sonrası çalışmalarını roman ve hikayede yoğunlaştırdı. Eserlerinde Türkiye'nin değişik dönemlerini, çalkantılarını ve bu durumların bireye etkilerini anlattı. Eserlerinin konularının yanısıra kullandığı tekniklerle de dikkat çekti. İç monolog, geriye dönüş gibi teknikler kullanarak ayrıntıları değerlendirdi.
”Her şeyin çift ölçülü, ikiyüzlü yaşandığı bu toplum hayatıyla nasıl baş edeceğimi bulmalıyım.''
Ağaoğlu kendi yazarlığını şu sözlerle ifade eder: "Tek anlatıcıya son vermek; an'ların anlatıcısı olmak; yer zaman öğelerine değişiklik getirmek" İlk romanı Ölmeye Yatmak ile bilinç akışı ve iç monoloğun ilk ustası sayılır. Yine bu romandan sonra Ağaoğlu'nun eserleri yoğun tartışmalara konu olmuştur. Ölmeye Yatmak, daha sonra yazdığı ''Bir Düğün Gecesi'' ve ''Hayır'' adlı romanlarla bir üçleme oluşturdu ve birçok ödül kazandı. Diğer bir romanı olan ''Fikrimin İnce Gülü'' dördüncü baskısındayken Askeri kuvvetleri tahkir ve tezyif (küçük düşürmek) suçlamasıyla toplatıldı. 1981 yılında hakkında açılan davadan 1983 yılında aklanarak çıktı. Bu dava sonrası İstanbul'da yaşamaya başladı, yazı hayatına da devam etti.
”Kendi hayatını yaşayamayan, başkalarınınkini de öldürür.”
1996 yılında geçirdiği ciddi kaza sonucu iki yıl hastanede yattı. Can Yücel'in bu kaza için söylediği ''Sen Türkiye'nin en güzel kazasısın'' sözü Feridun Andaç'ın Adalet Ağoğlu ile yaptığı sözyleşi tarzındaki kitabın adı oldu ve 2006'da basıldı.
”Ölüm bazen o denli çabuk gelmiyor. Ölümle savaşmak gerekiyor.”
Eşi Halim Ağaoğlu'nun 2018 yılında ölümünün ardından yazmayı bıraktığını açıkladı. Türk Edebiyatına olan katkılarından dolayı 2018'de Boğaziçi Üniversitesi tarafından kendisine fahri doktora unvanı verildi.