Argus Panoptes: Hera’nın Kutsal Hayvanı Tavus Kuşunun Trajik Hikâyesi

Yunan mitolojisine göre tavus kuşlarının kuyruğu neden göze benzer?

2 min read

Kökeni Hindistan'a dayanan ve göze benzeyen tüyleri ile namını tüm dünyaya salmış tavus kuşları, birçok kültür ve sosyal çevrede hükümdarlığı ve gücü temsil eden asil bir sembol olarak yer alır. Bunların arasında Yunan mitolojisi, tavus kuşunun tüylerinin neden göze benzediğini trajik bir hikâye ile anlatmasından dolayı M.Ö. 5. yüzyıldan itibaren, bir sembol olmaktan öteye gitmiş ve sanatla ilgilenen birçok ünlü isime esin kaynağı olmuştur. 

Baş tanrı Zeus’un eşi ve tanrıların kraliçesi ünvanına sahip Hera'nın, Yunan mitolojisindeki yeri her zaman azımsanamayacak bir önem arz etmiştir. Hera'nın Zeus ile arasındaki anlaşmazlıklar, mitolojide Truva savaşı gibi birçok olaya yön vermiş ve Herakles gibi önemli figürlerin hayatına derinden etki etmiştir. Argus Panoptes de Hera ve Zeus'un anlaşmazlıklarından nasibini alan talihsiz mitolojik figürlerden biri olarak yüzyıllardır hikâyesini anlattırır.

Kadınların, evliliğin ve doğumun koruyuculuğunu üstlenen tanrıça Hera'nın ilk rahibesi Callithyia olarak kabul edilir. Callithyia'ya âşık olan Zeus, onu eşi Hera’nın gazabından korumak adına beyaz bir ineğe çevirir. Hera, yeni formuyla Io adını alan Callithyia’yı kendisine vermesine Zeus’u ikna eder ve Argus Penoptes’i Io’yu gözetlemesi için görevlendirir. Panoptes kelimesi, Yunanca’da ‘her şeyi gören’ anlamına gelmektedir. Argus bu lakabı, kafasındaki veya tüm vücudundaki yüz gözden dolayı almıştır. Bu olayın üzerine Zeus, oğlu Hermes’i Argus’u uyutması için yollar. Amacında başarılı olan Hermes, uyuyan Argus’u öldürür ve Argeiphontes ('Argus’un katili') lakabıyla da anılmaya başlar. Hera, ölen Argus’un gözlerini tavus kuşunun kuyruklarına aktarır. Bu hayvan Hera için o kadar önemli hâle gelir ki, Hera’nın görkemli arabasını çekme görevi bu hayvanlara bahşedilir.

Argus’un M.Ö. 6 yüzyılın sonlarından itibaren Atina kırmızı figür çömleklerinde sıklıkla resmedildiği görülür.

M.Ö. 5. yüzyıldan itibaren Argus'un adının geçtiği Yunan trajedileri örnekleri:

Aeschylus (Eshilos)

Euripides

Ovid (Ovidius)


Kaynakça (MLA)

"ARGOS PANOPTES." Theoi, https://www.theoi.com/Gigante/GiganteArgosPanoptes.html. Accessed 24 March 2024.

Baker, Nashia. "Scientists Just Discovered That a Prehistoric Peacock Existed at the Same Time as Dinosaurs." martha steward, 6 Oct. 2021, https://www.marthastewart.com/8164967/prehistoric-peacock-discovery-new-study-october-2021. Accessed 24 March 2024.

Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "Argus." Encyclopedia Britannica, 27 Dec. 2017, https://www.britannica.com/topic/Argus-Greek-mythology. Accessed 24 March 2024.

Britannica, The Editors of Encyclopaedia. "Io." Encyclopedia Britannica, 14 Mar. 2024, https://www.britannica.com/topic/Io-Greek-mythology. Accessed 24 March 2024.

Granger. "Mythology Hera/juno #5." fineartamerica, https://fineartamerica.com/featured/5-mythology-herajuno-granger.html. Accessed 24 March 2024.

"The Symbolism of Peacocks." Phoenix Art Museum, 7 July 2021, https://phxart.org/blog/the-symbolism-of-peacocks/. Accessed 24 March 2024.