Bağlılık ve Oyun: Neden Oynuyoruz?

Video oyunları, modern eğlence dünyasında yalnızca bir eğlence aracı olmanın ötesine geçmiştir. Milyonlarca insanın hayatında yer alan oyunlar, sadece eğlenceli bir aktivite değil, aynı zamanda sosyal bağlantılar kurmanın, stresle başa çıkmanın ve kendini ifade etmenin bir yolu haline gelmiştir. Oyunların sunduğu sanal dünyalar, bireylerin gerçek dünyadan uzaklaşarak yeni ve heyecan verici deneyimler yaşamalarına olanak tanırken, aynı zamanda toplumsal bağlar kurmalarına da yardımcı olmaktadır. Özellikle genç bireyler için, oyun oynamak yalnızca bir boş zaman aktivitesi değil; aynı zamanda kimlik geliştirme, sosyal becerileri pekiştirme ve duygusal destek bulma aracı haline gelmiştir. Bu bağlamda, oyunlar, bireylerin ruhsal ve sosyal gelişimlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Oyun oynamak, kişinin hem fiziksel hem de zihinsel sağlığına katkı sağlarken, aynı zamanda sosyal etkileşimi artıran bir mecra oluşturur.

Oyunların çekiciliği, arkasında yatan motivasyonlarla daha iyi anlaşılabilir. Edward Deci ve Richard Ryan'ın geliştirdiği Otonomi, Yeterlilik ve Bağlılık Teorisi, bireylerin üç temel ihtiyacını karşıladığını belirtir: otonomi, yeterlilik ve sosyal bağlılık. Otonomi, oyuncuların kendi seçimlerini yapma özgürlüğünü ifade ederken, yeterlilik, başarı hissiyle doğrudan ilişkilidir. Sosyal bağlılık ise, oyuncuların diğer bireylerle kurduğu ilişkileri ve toplumsal bağları ifade eder. Oyunlar, bu unsurları bir araya getirerek oyuncuların oyun deneyimlerinden daha fazla tatmin olmasını sağlar. Örneğin, The Legend of Zelda: Breath of the Wild gibi açık dünya oyunları, oyunculara keşif yapma ve kendi yollarını seçme özgürlüğü sunarak, otonomi hissini pekiştirir. Bu tür oyunlar, kullanıcıları kendi stratejilerini geliştirmeye ve yeni deneyimler kazanmaya teşvik eder, bu da oyuncuların oyuna olan bağlılıklarını artırır.

Oyunların sunduğu kaçış fırsatı, özellikle günlük yaşamın getirdiği zorluklarla başa çıkma konusunda önemli bir role sahiptir. Stres, kaygı ve günlük yaşamın getirdiği baskılar, bireylerin ruhsal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Oyunlar, kullanıcılara gerçeklikten kaçış sağlayarak, farklı bir yaşam deneyimi sunar. Bu durum, oyuncuların zihinsel olarak rahatlamasına ve stresle başa çıkmasına olanak tanır. Örneğin, World of Warcraft gibi çok oyunculu çevrimiçi oyunlar, oyunculara sanal bir dünyada hayal güçlerini kullanarak yeni kimlikler yaratma ve yeni arkadaşlıklar kurma fırsatı verir. Yapılan araştırmalar, oyunların stres seviyelerini düşürebildiğini ve genel mutluluk hissini artırabileceğini göstermektedir. Oyun oynamanın, bireylerin ruhsal sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu kanıtlanmıştır; bu durum, oyunların sadece eğlence değil, aynı zamanda ruhsal bir rahatlama aracı olarak da değerlendirilebileceğini ortaya koymaktadır.

Çok oyunculu oyunlar, sosyal etkileşim ve bağ kurma açısından önemli bir platform sunar. Bu oyunlar, oyuncuların sanal ortamda tanıştıkları kişilerle gerçek hayatta da arkadaşlık kurma fırsatı yakalamalarına yardımcı olur. Özellikle genç oyuncular, sanal topluluklar aracılığıyla sosyal becerilerini geliştirme ve kimliklerini keşfetme şansı bulurlar. Among Us gibi sosyal strateji oyunları, oyuncular arasında güçlü bağlar kurarak takım çalışması ve iletişim becerilerini geliştirmeye yardımcı olur. Bu tür oyunlar, oyuncuların birlikte çalışma ve sosyal etkileşimde bulunma fırsatı sunarak, toplumsal bağlılığı pekiştirir. Bu bağlamda, sanal oyun toplulukları, oyunculara yalnız olmadıklarını hissettirerek, onların sosyal destek bulmalarına katkıda bulunur. Arkadaşlıklar, sanal ortamlardan başlayarak gerçek hayata taşınabilir; bu da oyunların bireylerin sosyal yaşamında ne kadar etkili olduğunu gösterir. Dolayısıyla, oyunlar, bireylerin sosyal bağlantılarını güçlendirirken, aynı zamanda iletişim becerilerini de artırır.

Oyunlar, oyunculara belirli hedefler ve başarı duygusu sunar. Görevleri tamamlama, seviyeleri geçme veya diğer oyuncularla rekabet etme gibi unsurlar, oyuncuların kendilerini sürekli geliştirmesine ve başarı hissi elde etmesine olanak tanır. Bu hedefler, oyuncuların motivasyonunu artırırken, aynı zamanda bağlılıklarını güçlendirir. Oyun oynama sürecinde elde edilen başarılar, oyuncuların özgüvenini artırabilir ve yaşamlarının diğer alanlarına olumlu etkilerde bulunabilir. Dark Souls serisi, zorluğu ile tanınmasına rağmen, oyuncuların seviye atladıkça elde ettiği başarı hissi sayesinde bağımlılık yaratır. Oyuncular, her başarısızlık sonrası tekrar denemeye motive olurlar ve bu süreç, onlara sabır ve azim gibi değerli dersler öğretir. Bu bağlamda, oyunlar, bireylerin yaşamlarındaki zorluklarla başa çıkma yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olur. Başarı duygusu, oyuncuları daha ileri hedeflere yönlendirirken, aynı zamanda oyunların keyfini çıkarmalarına da katkı sağlar.

Sonuç olarak, oyun oynamak, birçok psikolojik ve sosyal faktör tarafından şekillenen karmaşık bir deneyimdir. Oyunların sunduğu kaçış, sosyal etkileşim, başarı duygusu ve bireysel tatmin, oyuncuların neden bu kadar tutkulu bir şekilde oyun oynadığını anlamamıza yardımcı olur. Oyun dünyası, sadece eğlence değil, aynı zamanda bireylerin kendilerini ifade etme, sosyal bağlar kurma ve günlük hayatın getirdiği zorluklardan uzaklaşma fırsatıdır. Gelecekte, oyunların rolü ve etkisi, teknolojik gelişmelerle birlikte daha da derinleşecektir. Oyunların, bireylerin sosyal ve psikolojik gelişiminde önemli bir araç haline gelmesi beklenmektedir. Bu bağlamda, oyunlar, yalnızca bir eğlence aracı olmaktan çıkıp, bireylerin yaşamında önemli bir yer tutan bir olgu haline gelecektir.

Kaynakça:

• Kowert, R. (2015). Video Games and Social Competence. Routledge.
• Steinkuehler, C., & Duncan, S. (2008). Scientific Habits of Mind in a Virtual World. Journal of Science Education and Technology, 17(6), 530-536.