Bobby McFerrin’ın Büyüleyici Deneyi
Basit bir müzik deneyi insanları nasıl bu kadar etkiledi?
Bobby McFerrin Kimdir
Robert Keith Bobby McFerrin Jr. 11 Mart 1950 doğumlu Amerikalı bir şarkıcı, söz yazarı ve şeftir. Vokal teknikleri arasında akıcı olan Mcferrin, perdede hızlı ve önemli sıçramalar olan şarkılar da (Bir melodiyi sürdürürken aynı zamanda arpejler ve armonilerle hızla dönüşümlü şarkılar) ve scat şarkı söyleme de, polifonik üst ton şarkı söyleme ve doğaçlama vokal perküsyonu gibi bir çok alanda uzmanlaşmıştır. Eşliksiz solo vokal sanatçısı olarak düzenli performans sergilemiş ve kayıtlar yapmıştır. Hem caz hem de klasik sahnelerde başka sanatçılarla da sık sık işbirliği yapmıştır.
McFerrin'in "Don't Worry, Be Happy" adlı şarkısı, ABD'de 1 numaraya ulaşan tek acapella parçadır ve bu numaraya 1988'de ulaşmıştır. Ayrıca 1989 Grammy Ödülleri'nde Yılın Şarkısı ve Yılın Kaydı ödüllerini kazanmıştır. McFerrin, aynı zamanda Chick Corea (Return to Forever), Herbie Hancock (The Headhunters) ve Joe Zawinul (Weather Report), Tony Williams ve Yo-Yo Ma gibi caz füzyon enstrümantalistleriyle de ortak projelere imza atmıştır. ‘’Wizard of Oz’’ adlı filmin diyaloglarını, şarkılarını, efektlerini, yani sesle ilgili her şeyini seslendirdiği bir kaydı da bulunan Bobby McFerinn, bütün kahramanların seslerini nefes almadan çıkartmış, bütün efektleri bir mikrofon aracılığıyla yapmıştır.
Bobby McFerrin, 2009 yılında bir tiyatro salonunda, "Notalar ve Nöronlar: Genel Koro Araştırması" etkinliğinde, seyirci katılımını kullanarak pentatonik gamın gücünü gösteren canlı bir müzik deneyi gerçekleştirdi. Pentatonik ölçek, evrensel bir cazibeye sahiptir ve hemen hemen herkes tarafından kolayca anlaşılır ve hissedilir. Bunun sebebi, bu ölçeğin melodik yapısının kulağa doğal ve hoş gelmesidir. İnsanlar, bu ölçekle oluşturulan melodilere içgüdüsel olarak olumlu tepki verirler. Pentatonik ölçek, adından da anlaşılacağı gibi “penta” (beş) ve “tonik” (ses) kelimelerinden türetilmiştir. Temel olarak beş farklı nota içerir. Bu tür deneylerde, bir grup insan pentatonik ölçek kullanarak müzik yapmaya davet edilir. Katılımcılar müzik eğitimi almamış olsalar bile, doğru notaları bulmakta ve melodik bir yapı oluşturmakta zorlanmazlar. Özellikle Bobby McFerrin gibi sanatçılar, sahnede bu ölçeği kullanarak izleyicileri doğaçlama müzik yapmaya teşvik ederler. McFerrin, izleyicilere belli bir ritim ve nota dizisi verir ve onları bu ritme katılmaya davet eder. Sonuç, izleyiciler arasında uyumlu ve keyifli bir müzik deneyimi olur. Bu deney, pentatonik ölçeğin insanlar üzerinde nasıl doğal bir çekim gücüne sahip olduğunu gösterir ve müziğin evrensel bir dil olduğunu kanıtlar.