Borderline Kişilik Bozukluğu ve Bipolar Bozukluk: Benzerlikler ve Farklılıklar Üzerine Derinlemesine Bir İnceleme

Psikiyatrik değişimler, gelişmeler, duygu durumları, ilgi ve göze çarpan karmaşık yapılardır. Bu seçenekler arasında sık sık karıştırılan iki önemli tanı da Borderline Kişilik Bozukluğu (BPD) ve Bipolar Bozukluktur. Her iki krizde yoğun duygudurum dalgalanmaları, dürtüsel davranışlar ve kişiler arası gelişmelerdeki özellikler ile değişkenlik olasılığı. Ancak temel nedenler, seyirleri, tedavi yaklaşımları ve tanı kriterleri ayrıntıları önemli ayrıntılar içerir.

Bu yazılı borderline kişilik bozukluğu ile bipolar bozukluğun hem benzer hem de farklı ayrıntılar ayrıntılı şekilde ele alınacaktır. Ayrıca her iki bozukluğun tanı kriterleri, klinik görünümleri, nedenleri ve tedavi tedavilerine de değinilecektir.

Tanımlar ve Temel Özellikler

Sınırda Kişilik Bozukluğu (BPD)

Borderline kişilik bozukluğu, genellikle ergenlik veya erken erişkinlik döneminde başlayan, kişiler arası ilişkilerde, benlik algılamasında ve sıcaklıkların ortaya çıkmasında belirgin dengesizlikten oluşan bir kişilik bozukluğudur. DSM-5'e göre BPD'nin temel özellikleri arasında aşağıdakiler yer alır:

        I. Gerçek veya hayali terk edilmeden aşırı korku

      II. İdealleştirme ve değersizleştirme arasında gidip gelen yoğun ve dengesiz ilişkiler

    III. Belirsiz ve kayıtlı benlik algısı

   IV. Dürtüsel davranışlar (alkol kullanımı, tehlikeli cinsellik, para harcama vb.)

     V. Tekrarlayan girişimlerde bulunmak veya kendine zarar vermemek

   VI. Kronik günün duygusu

  VII. Yoğun öfke patlamaları

 VIII. Geçici paranoid düşünceler veya disosiyatif oluşumlar

Bipolar Bozukluk

Bipolar bozukluk, bireysel duygudurumu ile ilgili ciddi değişimlerin yaşandığı bir ruhsal gelişim. Temel olarak mani (veya hipomani) ve dayanıklılık kendini gösterir. Bipolar bozukluk sistematik türleri:

Bipolar I Bozukluğu: En az bir manik dönem, genellikle depresif dönemlerle birlikte.

Bipolar II Bozukluğu: En az bir hipomanik ve bir majör depresif dönem.

Siklotimi: Daha hafif seyreden hipomanik ve depresif belirtilerin kronik olarak yaşanması.

Birçok kişi aşırı enerjik, enerjili, konuşkan olabilir; özellikler artabilir. Depresyon dönemleri çöküntülük, umutsuzluk ve intiharın ön planıdır.

Benzerlikler

Duygudurum Dalgalanmaları

Her iki bozuklukta da belirgin duygudurum değişimleri gözlemlenir. BPD'de bu değişimler genellikle gün içinde birden fazla kez yaşanabilirken, bipolar bozuklukta bu değişimler günler, haftalar hatta aylar boyunca gerçekleşir.

İntihar ve Kendine Zarar Verme

Onun ikisinde de intihar riski vardır. BPD'li bireylerde özellikle duygusal regülasyon eksikliği nedeniyle sık sık kendine zarar verme durumu (örneğin bilek kesintileri) görülürken, bipolar bozuklukta bu davranışlar daha çok depresif dönemler görülür.

Dürtüsellik

Dürtüsel davranışlar (kullanım, genişleme, para harcama, öfke patlamaları) her iki bozulmada da ortak özelliklerdendir. Ancak bu tahrikselliklerin nedenleri ve bağlamaları farklıdır.

Farklılıklar

Duygudurum Değişimlerinin Süresi ve Nedeni

BPD: Duygu durum dalgalanmaları tetikleyici olaylarla (örneğin bir ilişki çatışması) varlığı ve kısa sürelidir (birkaç saat).

Bipolar Bozukluk: Duygu durumunda ortaya çıkan değişiklikler genellikle bir nedene bağlı olmaksızın ortaya çıkar ve daha uzun sürelidir (en az bir hafta manik dönem için, iki hafta dayanıklı değildir).

İlişkilerdeki Sorunların Geceliği

BPD'de kişiler arası pazarlar aşırı derecede yoğun ve değişkendir. Kişiler bir anda “ideal partner” olarak görülürken kısa bir süre sonra “değersiz” hale getirilebilir.

Bipolar bozukluktaki sorunlardaki zorluklar, genellikle duygudurum değişimlerinin getirdiği davranışlarsal etkilerden ayrılır; örneğin mani döneminde aşırı sosyal olma veya virüsün olduğu dönemde geri çekilme.

Kendilik Algısı

BPD: Belirsiz, kırılgan ve sık sık devam eden bir benlik algısı vardır.

Bipolar Bozukluk: Kendilik algısı genellikle manik ya da depresif dönemlerle birlikte bulunabilir. Örneğin çok büyük (büyüklük) ortaya çıkabilir, izolasyonda ise kendini değersiz görme durumu gelişebilir.

Tedavi Yaklaşımları

BPD: Tedavi süreci psikoterapisi, özellikle Diyalektik Davranış Terapisi (DBT) çok etkilidir. İlaç tedavisi genellikle yardımcı olarak kullanılır.

Bipolar Bozukluk: Tedavi süreci şifalı ilaçtır. Özellikle duygudurum dengeleyiciler (lityum, valproat) ve antipsikotikler ana tedavi araçlarıdır. Psikoterapi sınırsız roldedir.

Tanı Koyma Sürecinde Zorluklar

Borderline kişilik bozukluğu ile bipolar bozukluğun tedavisi nedeniyle bazılarının yanlış anlaşılması. Bu da uygun olmayan tedavi yöntemlerinin hastalık nedeni olabilir. Örneğin, BPD tanısı olan bir göz terapisi sadece bipolar terapide, duygusal bozulma sorunları çözülemeyebilir.

Bu nedenle, bilinen şekilde ortaya çıkan olay dönemi süresi, tetikleyicileri, bireyin öyküsü, ortaya çıkan örüntüler ve benlik algısı ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir.

Nörobiyolojik ve Genetik Farklılıklar

Araştırmalar, bipolar bozukluğun daha belirgin bir genetik temele sahip olduğunu ortaya koyuyor. Aile öyküsü, özellikle birinci derece akrabalarda bipolar bozukluk, kişisel risk artar.

BPD'de ise faktörler (çocukluk travmaları, istismar, ihmal) daha baskın rol oynar. Ancak bazı nörolojik biyolojik bulgular, BPD'deki beyin yapılarında ve serotonin sisteminde değişiklik olabileceğini göstermektedir.

Sonuç olarak borderline kişilik bozukluğu ile bipolar bozukluk, bazı yüzeysel benzerlikler taşına da parçada oldukça farklı iki psikiyatrik bozukluktur. Doğru tanı, etkili tedavi ve bireyin bakış açısı son derece önemlidir. Hem klinik halkın hem de toplumun bu iki bozukluğu doğru şekilde ayırabilmesi, damgalamanın seçenekleri ve bakış açısına büyük önem veriliyor.