Çocuğunuzda Diskalkuli Olabilir Mi?

Çocuğunuz matematikte başarısız mı? İyi bir okulda okumakta ve özel ders almasına rağmen hâlâ düşük bir performans gösteriyorsa, bu durumun arkasında diskalkuli olabilir.

Matematik başarısızlığının birçok nedeni bulunmaktadır: matematik kaygısı, yaş, yetersiz eğitim, zeka düzeyi ve matematiğe karşı önyargı gibi faktörler yaygın olarak bilinir. Ancak diskalkuli, bu başarısızlıkların önemli nedenlerinden biridir.

Diskalkuli Nedir?

Diskalkuli, bireyin davranışsal, bilişsel ve sinirsel düzeyde sayısal veya aritmetik işleyişindeki yetersizliklerden kaynaklanan çok boyutlu bir öğrenme güçlüğüdür. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) diskalkuliyi, zeka geriliği, düşük sosyal çevre veya yetersiz eğitimle açıklanamayan, genel zeka ile matematik performansı arasındaki tutarsızlık olarak tanımlar.

Kısacası, diskalkuli bir tür matematik öğrenme güçlüğüdür ve çocuğun yaşı, zekası ve yeterli eğitim alıyor olmasına rağmen, akranlarına göre belirgin bir düşük performans göstermesi durumunda söz konusudur. Öğrenme güçlüğü denildiğinde toplumda genellikle disleksi akla gelse de, diskalkuli  üç tür özgül öğrenme güçlüğünden biridir.

Diskalkuli ve Öğrenme Güçlükleri

• Disleksi: Okuma güçlüğü; sözcüklerin yanlış seslendirilmesi ve okumada zorluk.
• Disgrafi: Yazma güçlüğü; sözcükleri ve harfleri doğru yazmada zorlanma.
• Diskalkuli: Matematik öğrenme güçlüğü; sayıları algılama ve hesaplamada güçlük.

Diskalkuli, disleksi ve disgrafiye göre daha az bilinir. Türkiye’de genel olarak normal zekaya sahip herkesin okuma ve yazmayı öğrenmesi beklenir; ancak matematik dersinde başarısızlık yaygın bir durum olarak görülür. Bu nedenle, matematikteki başarısızlığın nedenleri genellikle öğrencinin yetersiz çalışması olarak değerlendirilir. Diskalkuli ise uzmanlar ve bu teşhisi almış çocukların ebeveynleri dışında neredeyse hiç bilinmektedir.

Diskalkulinin Günlük Hayattaki Etkileri

Diskalkuli, çocukların sadece akademik başarılarını değil, günlük yaşamlarını da zorlaştırır. Matematik her yerde bulunur; para üstü hesaplamak, zamanı anlamlandırmak ve oyunlarda skoru tutmak gibi durumlar, diskalkuli olan çocuklar için zorluklar doğurur. Bu çocuklar sayma, basit aritmetik işlemler, zaman ifade etme ve yön bulmada güçlük yaşarlar.

Diskalkulinin Belirtileri

Diskalkuli belirtileri her çocukta farklılık gösterebilir, ancak ortak bazı belirtiler şunlardır:

• Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme işlemlerinde zorluk yaşama.
• Matematik sembollerini (örneğin +, -, ×, :) yeterince anlamama ve karıştırma.
• Çarpım tablosunu ezberlemede güçlük.
• Zihinden işlem yapmada zorlanma.
• Sayıları tersine çevirebilme (örneğin 36’yı 63 olarak okuma).
• Zamanı kavramsallaştırmada ve zaman geçişini anlamada zorluk.
• Kötü yön duygusu; mesafe ölçümlerini tahmin etme güçlüğü.
• Sayma işlemlerinde parmak kullanma alışkanlığı.

Diskalkulinin Teşhisi

Diskalkuli bir özgül öğrenme güçlüğü olduğundan, özel eğitim kapsamındadır. Özel eğitim alabilmek için önce tıbbi tanılama, ardından eğitsel tanılama gereklidir. Tıbbi tanılama, hastanelerde çeşitli testlerle yapılır. Diskalkuli teşhisi konulduktan sonra, aldığınız raporla ilçenizdeki Rehberlik ve Araştırma Merkezi'ne (RAM) başvurmanız gerekmektedir. Eğitsel tanılamadan sonra, bireye özgü Bireysel Eğitim Planı (BEP) hazırlanır. Diskalkuli için genellikle kaynaştırma eğitimi uygulanır; gerekli görüldüğünde destek eğitim odasında eğitim verilir.

Ebeveynlere Öneriler

• Destekleyici Olun: Çocuğunuza yaklaşımınız çok önemlidir. Çocuğunuzun matematikte başarısızlık yaşadığını düşündüğünüzde onu suçlamaktan kaçının; rencide edici ifadeler kullanmayın.
• Oyunlaştırma: Diskalkuli olan çocuklar, matematiği öğrenemeyeceklerine dair bir önyargıya sahip olabilir ve bu nedenle matematik çalışmaktan sıkılabilirler. Matematik derslerini oyunlaştırmak, öğrenme sürecini eğlenceli hale getirebilir.
• Günlük Hayatta Matematik: Matematiğin günlük hayatta nasıl kullanıldığını gösterin. Alışverişte para üstü hesaplamak, zaman tahmini yapmak veya nesnelerin miktarını kestirmek gibi aktiviteler, matematiği anlamalarını kolaylaştırır.

Diskalkuli, çocukların eğitim ve yaşam kalitesini etkileyen önemli bir durumdur. Erken tanı ve uygun destek ile bu zorlukların üstesinden gelmek mümkündür. Eğer çocuğunuzda bu belirtileri gözlemliyorsanız, bir uzmana danışmanız önemlidir.