Çocuklarda Disleksi Nedir ve Türleri Nelerdir?
Özel öğrenme güçlüğü (disleksi) nedir, çocuklarda olan belirtiler ve türleri anlatılmıştır.
Disleksi Nedir?
Disleksi, bireyin normal ya da üstün zekâya sahip olmasına rağmen okuma, yazma ve dil becerilerinde zorluk yaşamasına neden olan nörolojik temelli bir öğrenme bozukluğudur. Genellikle çocukluk döneminde fark edilir ve ömür boyu devam edebilir. Disleksi, zekâ ile ilgili bir problem değildir; bireyin bilgiyi işleme biçiminde farklılık olmasından kaynaklanır.
Disleksi tanısı genellikle şu belirtilerle kendini gösterir:
>Harfleri ters yazma ya da karıştırma (b yerine d yazmak gibi),
>Okuma sırasında harf veya kelime atlama,
>Okurken yavaşlık ve anlamada güçlük,
>Yazarken harf sırasını karıştırma,
>Zayıf heceleme becerisi.
Disleksi Türleri
Disleksi, çeşitli alt türlere ayrılır. Her bireyde farklı belirtiler görülebilir. İşte başlıca disleksi türleri:
- Fonolojik (Dilsel) Disleksi: Bu türde birey, sesleri doğru tanıma ve harfleri seslerle eşleştirmede zorlanır. Özellikle yeni veya bilinmeyen kelimeleri okuma konusunda zorluk yaşarlar.
- Yüzeysel (Görsel) Disleksi: Birey, kelimeleri bütün olarak tanımakta zorlanır ve genellikle kelimeleri harf harf çözümleyerek okur. Bu da okuma hızını ve akıcılığını olumsuz etkiler.
- Derin Disleksi: Hem fonolojik hem de yüzeysel disleksi özellikleri görülür. Anlamı benzer başka bir kelimeyle karıştırma ya da uydurma kelimeler okuma gibi semptomlar olabilir.
- Görsel Disleksi: Harf ve kelimeleri görsel olarak tanıma sürecinde sorun yaşanır. Harfler yer değiştirir gibi algılanabilir (örneğin "kapı" yerine "kapa").
- İşitsel Disleksi: Sesleri algılamada ve ayırt etmede güçlük yaşanır. Bu tür, konuşma ve işitsel hafızayla da ilişkili olabilir.
- Motor (Disgrafik) Disleksi: Yazılı dili ifade etme becerisinde zorluk yaşanır. El yazısı bozuk olabilir, yazım hataları sık görülür.
Disleksi ile Başa Çıkma Yolları
Disleksi tedavi edilebilen bir durum değildir, ancak çeşitli desteklerle bireyin yaşam kalitesi artırılabilir. Özel eğitim, bireysel terapi, sesli okuma çalışmaları ve teknolojik destek araçları önemli yardımcılar olabilir. Aile, öğretmen ve uzman iş birliği büyük önem taşır.