Ebeveynlik Stilleri

Ebeveynlik stilleri, çocuk yetiştirme yaklaşımlarını ve ebeveynlerin çocuklarıyla nasıl etkileşimde bulunduklarını tanımlayan kavramlardır. Bu stiller, ebeveynlerin çocuklarına sağladıkları şefkat veya uygulanan disiplin derecesine göre farklılık gösterir. Ebeveynlik stilleri, çocukların duygusal, sosyal ve akademik gelişiminde büyük bir rol oynar. Farklı çalışmalarda daha fazla sayıda alt başlıkta ele alındığını görebiliriz. Ancak genel olarak dört stil vardır diyebiliriz: otoriter, izin verici, ihmalkâr ve demokratik.

Otoriter Ebeveynlik

Otoriter ebeveynlik, yüksek disiplin ve düşük şefkatle illişkilendirilir. Bu tutumu benimsemiş ebeveynler, çocuklarına katı kurallar koyar ve bu kurallara uyulmasını beklerler. Cezalandırma, otoriter ebeveynlerin sıkça başvurduğu bir yöntemdir. Bu stilin avantajları arasında, çocukların kurallara uyma ve sorumluluk duygusunu geliştirme potansiyeli bulunur. Ancak, dezavantajları da mevcuttur. Otoriter ebeveynlerin çocukları, genellikle düşük özgüven, sosyal beceri eksikliği ve yüksek düzeyde kaygı yaşama eğilimindedirler.

İzin Verici Ebeveynlik

İzin verici ebeveynler, çocuklarına çok fazla özgürlük tanır ve çok az kural koyarlar. Çocuklarına karşı aşırı derecede hoşgörülü ve anlayışlıdır. Çocukların istedikleri gibi davranmalarına izin verirler ve genellikle disiplin uygulamazlar. Çocukların kendilerini ifade etmelerini teşvik eder ve yaratıcı olmalarını destekler. Ancak, bu stilin dezavantajları da vardır. İzin verici ebeveynlerin çocukları, genellikle otoriteye saygı duymaz, kendi davranışlarını sınırlandırma konusunda eksiklik yaşar ve sorumluluk duygusunu geliştirmekte güçlük çekerler. Bu nedenlerden dolayı en ideal tutum olduğu söylenemez. Çünkü çocuk, ilerideki hayatında karşı karşıya gelmesi muhtemel durumlara uyum sağlayamaz. Misal, trafikte hız yapıp ceza aldığında yabancılık çekebilir veya anlam veremeyebilir.

İhmalkâr Ebeveynlik

İhmalkâr ebeveynler, çocuklarına karşı hem düşük şefkat hem de düşük disiplin gösterirler. Bu ebeveynler, çocuklarının bilhassa manevi ihtiyaçlarını ihmal eder veya onlara gerekli ilgiyi göstermeyebilirler. İhmalkâr ebeveynlik, çocukların duygusal ve sosyal gelişimi üzerinde olumsuz etkiler yaratır. Bu tutumun hakim olduğu bir ev ortamında büyüyen çocuklar, genellikle düşük özgüven, sosyal beceri eksikliği ve duygu yönetimi ile ilgili sorunlar yaşama eğilimindedirler. İhmalkâr ebeveynler, çocukların ileride yakın ve karşılıklı güvenin sağlandığı ilişkiler kurmasını zorlaştırır, uzun vadede duygusal travmalara yol açabilir.

Demokratik Ebeveynlik

Demokratik ebeveynlik, yüksek şefkat ve uygun düzeyde disiplin ile ilişkilendirilir. Bu ebeveynler, çocuklarına sevgi ve destek sunar, aynı zamanda mantıklı kurallar koyar ve bu kurallara uyulmasını beklerler. Demokratik ebeveynler, çocuklarıyla açık iletişim kurar ve onların fikirlerine değer verirler. Bu stil, çocukların sağlıklı bir özgüven geliştirmelerini, sosyal beceriler kazanmalarını ve sorumluluk duygusunu güçlendirmelerini teşvik eder. Demokratik ebeveynlik, genellikle en olumlu sonuçları veren ebeveynlik stilidir ve çocukların duygusal, sosyal ve hatta akademik başarılarında önemli bir rol oynar.

Ne Yapmalı?

Bir çocuğun, ailesi tarafından nasıl yetiştirildiği, aile ortamında hangi tutumun veya tutumların hakim olduğu çocukların gelişimi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir ve her bir stilin kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır. Bununla beraber en sağlıklı gelişimi teşvik eden ebeveynlik stili, genellikle demokratik ebeveynliktir. Ebeveynler mümkün olduğunca bu tutuma sadık kalmalı çocuklarının duygusal, sosyal ve akademik gelişimlerini destekleyecek şekilde davranmalıdır. Sağlıklı ve güçlü bireyler yetiştirmek bu şekilde mümkün olur. Bu bireylerin oluşturduğu bir toplumda yaşamayı arzularsınız ve ancak böyle bireylerin çoğunlukta olmasıyla adaletli, insanların birbirine güven duyduğu, sağlıklı bir toplum yaratılabilir. Aile bir toplumun en küçük kurumudur ve bütün değişimler temelden başlar ve o temele dayalı olarak devam eder.