DEHB Nedir?

Bugün dünya üzerinde pek çok yetişkin farkında olsun ya da olmasın, DEHB ile yaşıyor. Bende onlardan biriyim. Bu yüzden farkındalık oluşturmak adına bu yazıyı sizinle paylaşıyorum. Hep beraber DEHB nedir öğrenelim. Belki de bu yazı size rehber olabilir.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan, etkisi tüm bir yaşama yayılabilen, süreğen bir nöropsikiyatrik farklılıktır. DEHB olan her yetişkinin çocukken de DEHB belirtileri vardır. Bazıları tanı ve tedavi almış olabilir, bazıları ise yaşamlarının ileriki yıllarında bu tanıyı alırlar.

Gelin DEHB belirtilerine göz atalım; dürtüsellik, dikkatin kolay dağılması, zihini zorlaması gereken işlerden kaçınmak, sonuçlarını düşünmeden ani davranışlar sergileme, aktivitelerden çabuk sıkılıp farklı farklı bir şeye yönelmek, unutkanlık, odaklanamamak, hiperaktivite, ilişki ve iş zorlukları ve anlatılanları dinlememek gibi. Peki DEHB tanısını nasıl alırız? Uzmanlar DEHB tanısı için DEHB derecelendirme ölçekleri veya psikolojik testler kullanabilirler.

DEHB, hayatımın pek çok noktasında beni zorladı. Kimi zaman isyan ettim kimi zaman ise kendimi böyle kabul edip sevdim. Kimi zaman ise neden böyleyim diye düşünmekten kendimi alamadım. Eğer sizde nedenlerini merak edecek olursanız, paylaşayım.

DEHB gelişiminde genetik yatkınlık önemli bir rol oynar. Ailede DEHB varlığı, riski artırabilir. Ailelerinde DEHB olan insanlar, DEHB geliştirme olasılığı daha yüksektir. DEHB ile ilgili bazı beyin kimyasal dengesizlikleri ve yapısal farklılıklar araştırılmıştır. DEHB, dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerle bağlantılıdır. DEHB gelişimini çevresel faktörlerin etkileyebileceği düşünülmektedir, özellikle çocukluk döneminde. Ailede kurallara uymayan bir yapı, travmatik olaylar ve beslenme alışkanlıkları gibi değişkenler incelenmektedir. 

DEHB tanısı aldım veya kendimde olduğunu düşünüyorum ve beynim şimdi nasıl çalışıyor diyecek olursanız bakalım DEHB ve beyin fonksiyonları ilişkisi nasılmış.
DEHB'li kişiler "nöroçeşitliliğe (neurodivergent) mensuptur". Bu terim beyninizin farklı geliştiği anlamına gelir. Bu farklılıklar yeterince büyük olduğunda, DEHB gibi durumlara neden olabilir. Bu beyin farklılıklarına sahip olmayan insanlar "nörotipiktir", yani beyinleri tipik bir şekilde gelişmiştir.

DEHB olan kişilerde belirli beyin bölgelerinde beklenenden daha düşük aktivite olma eğilimindedir. Etkilenen bölgeler diğer beyin bölgeleri arasındaki iletişimi düzenleyerek size "yürütücü işlevler" olarak bilinen bir dizi yetenek kazandırır. Bunlar planlama, muhakeme etme, karar verme ve dikkatinizi yönlendirme ve odaklama becerilerinizi içerir. DEHB, "yönetici işlev bozukluğu" olarak bilinen bir semptom olan bu yetenekleri bozar.

Tüm bunlar, günlük hayatımızı büyük ölçüde etkiler, bu yüzden size günlük yaşamanızı kolaylaştıracak birkaç ipucu vereceğim:
-Zorlandığınız görevleri daha küçük parçalara bölebilir ve organizasyona daha sistematik yakşabilirsiniz.
-Kendinize günlük planlayıcılar yardımı ile günlük rutinler oluşturabilir ve bunları takip edebilirsiniz.
-Erteleme alışkanlığınızdan vazgeçmek için o görevi 'o' an yapmalısınız.
-Her görev için zamanlayıcı kullanın.
-Önceliklerinizi belirleyin ve tabiki eğer bu belirtileri kendinizde görüyorsanız bir uzmandan yardım almaktan asla çekinmeyin.

Unutmayın DEHB bir rahatsızlık değil, bir farklılıktır.

DEHB enerjiniz hiç solmasın. :)

KAYNAKÇA

https://psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/33/eriskin-dikkat-eksikligi-ve-hiperaktivite-bozuklugu

https://www.getheltia.com/blog/dikkat-eksikligi-hiperaktivite-bozuklugu-nedir

https://www.hakandelibas.com/yetiskin-dehb-yi-yonetmek-icin-ipuclari

https://www.draycacan.com/dehb-nedir-belirtileri

https://terappin.com/blog/eriskinlerde-dikkat-eksikligi-ve-hiperaktivite-bozuklugu