Dışarıda Yemek: Eskişehir'de Yeni Orta Sınıfın Fast-Food Yeme-İçme Örüntüleri

Makalenin odak noktası Gıda ve Beslenme Sosyolojisi kapsamında yeni ortaya çıkan orta sınıfın fast food tüketimine ilişkin etmenlerini anlamaktır. Dışarıda yemek yemek olgusunun en önemli ve büyük parçalarından olan fast foodun tüketimini Ritzer’in Toplumun McDonaldlaştırılması isimli çalışması merkeze alınarak bu konu irdelenmektedir. Dışarıda yemek yemenin ortaya çıkışı kentleşme süreci ile aynı döneme denk gelmektedir. Modernleşmenin sonucunda elde edilen toplumsal statüler ve dışarıda yemek pazarlarının ortaya çıkması ile yemek yemek ticari bir faaliyete dönüşmektedir. Dışarıda yemek yemek bazen ihtiyaç olabildiği gibi çoğunlukla zevk içindir.

1980lerin başından itibaren Türkiye’de ürettiğinden çok daha fazlasını tüketme durumu başgöstermiştir. İnsanlar lüks, gereğinden fazla tüketim alışkanlığı kazanmaya başlamıştır. Bu durum üzerinde AVM’lerin de çok büyük bir etkisi olmuştur. Amerika tarzı fast food yiyeceklerin AVM’lerin yemek katında yer alıyor ve kolayca ulaşılabiliyor olması da çok büyük bir etkendir.

Dışarıda yemek yemenin yaygınlaşmasının toplumsal, kültürel, zevk ve gösteriş gibi birçok nedeni bulunmaktadır. Dışarıda yemek yemek bir eğlence biçimi haline gelmiştir. Ritzer Toplumun McDonaldlaştırılması isimli kitabında fast food kültürü ile birlikte ortaya çıkan hızlı tüketme konusunu Weberyan bir bakış açısıyla değerlendirmektedir. Ona göre McDonaldlaşmanın analizi öngörülebilirlik, hesaplanabilirlik, verimlilik ve kontrole dayanmaktadır. McDonaldlaştırma sadece fast food alanında değil, restoran, iş, eğitim, rejim, zevk, aile gibi diğer toplumsal özellikleri de etkilemiştir.

Ayaküstü yemek yemek kavramı ise yiyeceğin çabucak hazırlanması, sarıcının daha küçük bir dükkânının olması ve yiyeceğin hızlı bir şekilde ayakta yenmesi demektir.

Eskişehir'de yeni orta sınıfın yeme-içme alışkanlıkları kendi ekonomik, sosyal çevre gibi toplumsal durumlara göre şekillenmektedir. Bu yapılan çalışmada görüşmecilerin tamamı yüksekokul/lisans ve üstü öğrenime sahip, beyaz yakalı işe sahip insanlardır. Bu çalışmada ortaya çıkan insanların yemek yemek alışkanlıkları hakkındaki en etkili faktörler; kentleşme, hane halkı sayısı, kadının çalışma hayatına katılması ile hane gelirinin artması gibi etmenlerdir.

İncelenen Makale

Akarçay, E. & Suğur, N. (2015). DIŞARIDA YEMEK: ESKİŞEHİR’DE YENİ ORTA SINIFIN FAST-FOOD YEME-İÇME ÖRÜNTÜLERİ . Sosyoloji Araştırmaları Dergisi , 18 (1) , 1-29 . DOI: 10.18490/sad.19085