İskandinav Mitolojisi: Evrenin Yaratılışı

İskandinavlara göre yaşam dört evreden oluşuyordu; henüz hiçbir şey yokken evrenin ve içerisindekilerin oluşumu, zamanın başlangıcı, kıyamet günü olan Ragnarok, ve son olarak kıyametten sonra denizden sonsuza dek mutluluk içinde yaşanılacak olan yeni bir dünyanın doğuşu. (Groeneveld, Emma) Bugün bu evrelerden evrenin yaratılışı ve zamanın başlatılması hakkında konuşacağız.

İskandinav mitolojisine dair en eski bilgileri içeren 'Edda' şiirlerinde bütün mitlerin ortak noktası, evrenin bir dev olan Ymir'in vücudunun parçalarından yaratılmış olduğunu anlatmalarıdır. İlk başta hiçbir şey yokken yalnızca Kuzeyde buzul Niflheim, Güneyde ise ateşler içindeki Muspelheim vardı ve bu iki dünyayı Ginnungagap denilen bir boşluk ayırıyordu. Ancak bu boşluk iki dünyanın birleşmesine engel olamadı ve Niflheim'ın soğuğu, Muspelheim'ın sıcaklığı ile birleşerek birlikte ilk önce dev Ymir'i yarattılar.

Ymir kendi kendine üreyebilen bir devdi, böylece kollarından ve bacaklarından yeni devler doğurdu. Ardından ateş ve soğuğun birleşiminden bir de inek meydana geldi. Bu ineğin adı Audhumbla idi. Audhumbla tam üç gün boyunca Niflheim buzullarını yalayarak ilk 'Aesir' tanrısı 'Buri'yiortaya çıkardı. Buri Ymir'in doğurduğu devlerden birinin kızı olan Bestla ile evlendi ve üç çocukları oldu. Bu çocuklar sırasıyla Odin, Vili, ve Ve idi.

İşte İskandinav mitolojisinin günümüzde en yaygın şekilde bilinen şekli, birçok dizi, film, ve kitaba da konu olmuş olan yarı-tanrı yarı-dev Odin ile ilgilidir. Tanrıların babası olarak bildiğimiz Odin, kardeşleri ile beraber Ymir'i öldürürler. (Tanrıların babasının ilk devi öldürmesi, Zeus'un Kronos'u öldürmesiyle bir paralellik gösteriyor diyebiliriz.) Böylece Odin ve kardeşleri, Ymir'in kafatasından gökyüzünü, kemiklerinden dağları, saçlarından bitkileri, derisinden yeryüzünü, ve kanından da okyanunsları yarattılar. Ardından Dokuz Dünyayı da yaratarak evreni böldüler. İlk iki dünya yine Niflheim ve evreni ısıtan Muspelheim idi. Sonra Asgard yaratıldı ve burası Aesir tanrılarının evi oldu. Vanir tanrıları için Vanaheim yaratıldı, insanlar için ise Midgard adını verdikleri dünya. Devleri Jotunheim'a yerleştirip, ışık elflerini Alfheim'e, karanlık elflerini ise Svartalfheim'e koydular. Ve son olarakta Ölüler Diyarı olan Helheim'ı (aynı zamanda onu yöneten tanrıçanın adı Hel olarakta bilinir) yarattılar ve buranın başına tanrıça Hel'i koydular. (İskandinav mitolojisinde Hel, bazen suç işleyenlerin cezalanırılması için kullanılan bir yer olsa da, genelde bildiğimiz 'cehennem' konseptinden daha farklıdır. Savaşta onurlu bir şekilde ölenler Odin'in salonu Valhalla'ya giderken, geri kalan ve doğal yollarla veya hastalıktan ölen herkes Hel'e gönderilirdi. Yani Hel tek başına bir nevi ölümden sonraki hayatta ölüler için bir dinlenme yeri olarak görülmüştür. Savaşıp cesurca ölerek Valhalla'ya gitmek yalnızca bir ayrıcalıktı ve bir bakıma insanlar için cennete gitmek gibi kabul edilirdi.) Böylece tanrılar evreni oluşturan Dokuz Dünya'nın yaratılışını tamamlamış ve her birini onlara hayat veren, Asgarda diktikleri 'Yggdrasil' adındaki Hayat Ağacı'na dokuz ayrı kökle bağlamışlardı. Tüm bunlardan sonra iki ağaç parçasından ilk insanlar Ask ve Embla'yı yaratarak onları da Midgard'a yerleştirdiler. İnsanların dünyasına gidip gelmek içinse tanrılar, Asgard ve Midgard arasına Bifröst isimli gökkuşağı köprüsünü kurdular. Bu yüzdendir ki İskandinav halkı ne zaman bir gökkuşağı görseler Asgardan'dan tanrıların kendi dünyalarına geldiklerine inanırlardı.

İşte İskandinav mitolojisine göre Dokuz Dünya yaratılarak zaman başlamış ve kıyamet günü Ragnarok'a kadar sürecek olan evren yaratılmıştır.

Bir sonraki yazımda İskandinav mitolojisinde kıyamet günü olarak belirtilen Ragnarok'u ve onun ardından doğacak olan yeni dünyayı sizlere anlatmaya devam edeceğim.

Kaynakça

Groeneveld, Emma. "İskandinav Mitolojisi." tarafından çevrildi Gorgon Dergisi. World History Encyclopedia. World History Encyclopedia, 02 Kas 2017. İnternet. 21 Eyl 2024.

Karabay, Çağdaş Ozan. “İskandinav Mitolojisi’ne Giriş Ve Asgard Tanrıları I.” Mountain and Roads, 18 Feb. 2023.