Doğayla Bağ Kurma Sanatı: Shinrin-Yoku

Orman banyosu anlamına gelen “Shinrin-Yoku”, 1980’lerde Japonya’da ortaya çıkan bir terimdir. İngilizce karşılığı “Forest Bathing” olan “Shinrin-Yoku”; trekking, koşu, gezi ya da piknik gibi eylemlerden bağımsız olarak orman içinde bulunmak ve ormanda zaman geçirmek olarak tanımlanabilir. Orman banyosu, insanın doğayla bütün duyuları (işitsel, görsel, dokunsal, kokusal ve tinsel) vasıtasıyla bağ kurmasına katkı sağlayarak doğayla insan arasında görünmez bir köprü kurmaktadır. Japonlarca Shinrin-Yoku, doğayla bağ kurmamızı sağlayan bir sanat olarak düşünülmektedir. Daha az gürültü ve çokça yeşilin insan benliğinde yarattığı huzur bu düşünceyi desteklemektedir.

Shirin-Yoku, Japonya’da ilk ortaya çıktığı yıllarda, başlangıçta Japonya’nın ormanlarını koruyan bir akım iken, zamanla insan sağlığıyla orman arasındaki bağı ortaya koyan bir bilimsel araştırmaya dönüşmüştür[1]. Doğa ve Orman Terapisi Topluluğu’na göre orman banyosu, orman terapisi veya Shinrin-Yoku, ormanın veya doğanın derinliklerine dalmanın iyileşmeyi ve sağlığı olumlu yönde desteklediğini ortaya koyan bilimsel araştırma kaynaklı bir sistemdir.

Ormanda zaman geçirmenin insanın modunu yükselterek beden ve ruh sağlığına iyi geldiği yapılan sayısız araştırmayla ortaya konulmaktadır. İnsan bedeni üzerinde yarattığı psikolojik etkileri bakımından doğada yürümekle şehirde yürümek arasındaki farkı araştıran bilim insanları, doğada yürümenin insanın ruh hali üzerinde daha iyileştirici bir yönü bulunduğunu farketmişlerdir[2]. Bilimsel çalışmalar Shinrin-Yoku’nun yani orman banyosunun insan vücudunda stres hormonunu azalttığını ve bağışıklık sisteminin savunmasını arttırdığını ortaya koymaktadır.

Nippon Tıp Fakültesinde yaptığı araştırmalarla “Forest Bathing” konusunda öncü olan Dr. Qing Li, orman banyosunun insan sağlığı üzerindeki faydalarının %50’sinin ormanın salgıladığı kimyasallar ve yüksek oksijen ile oluşan orman havasından kaynaklandığını dile getirmiştir. Dr. Qing Li, orman atmosferini oluşturan ağaçların salgıladığı bu kimyasalların hastalıklarla mücadelede ve bağışıklık sistemimizi geliştirmede katkı sağladığını vurgulamıştır[3].

Ormanın salgıladığı temel odun yağları ya da orman aromaları fitosid olarak tanımlanmaktadır. Dr. Qing Li'nin araştırmaları ormanda zaman geçirmenin fitosidleri solumayı sağlaması nedeniyle insan sağlığına fayda sağladığını ortaya koymaktadır. Fitosidlerin insanların bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkileri olduğu araştırmalara yansımıştır.

Japonya’da yapılan bilimsel araştırmalar Shinrin-Yoku’nun tansiyonu düşürmek, stresi azaltmak, kardiyovasküler ve metabolik sağlığı geliştirmek, kilo vermek, kan şekeri seviyesini düşürmek, hafıza ve konsantrasyonu arttırmak, depresyonu ortadan kaldırmak, vücudun anti-kanser proteinleri üretimini arttırmak, enerji ve bilinç düzeyini geliştirmek, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve ağrıyı azaltmak gibi insan sağlığına çok sayıda faydası olduğunu ortaya koymaktadır[4].

Dr. Qing Li, orman banyosu hakkında kaleme aldığı “Shinrin-Yoku, The Art and Science of Forest-Bathing” (Orman Banyosu Sanatı ve Bilimi) adlı kitabında: “Sevindirici haber şu ki doğada kısa bir süreyle bile zaman geçirmenin sağlığımız üzerinde olumlu etkileri var. İki saat süren bir orman banyosu,  teknolojiden uzaklaşmanıza ve sakinleşmenize yardım eder.  Orman banyosu, stres atmanızı ve rahatlamanızı sağlar. Beş duyu organınızla orman vasıtasıyla doğayla bağ kurduğunuzda doğanın geniş bir tepside sunduğu faydalarını anlamaya başlarsınız.” demektedir.

Ormanla temas halinde olmanın ve ormanın salgıladığı aroma ve itosidlere maruz kalmanın stresi azalttığı, nefes almayı kolaylaştırdığı ve insanı dinginleştirdiği ortadadır. Shinrin-Yoku'nun devasa teknoloji patlaması içinde sıkışan günümüz insanı için orman vasıtasıyla çıkış koridoru sağlayan bir ekolojik panzehir olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

Kaçınılmaz bir şekilde ve non-stop teknoloji kullanımı içinde olduğumuz, cihazların yaydığı elektro-manyetik dalgalara, zararlı ışınlara ve radyasyona kesintisiz maruz kaldığımız şu günlerde teknolojiye ayırdığımız zamanın iki saatini Shinrin-Yoku’ya ayırdığımız zamanla değiştirmeliyiz. Ailemizle birlikte Shinrin-Yoku sanatının inceliklerini öğrenebileceğimiz orman banyosu etkinlikleri düzenleyerek işe başlayabiliriz. Orman banyosuna ayırdığımız zaman, doğa ile kurmayı unuttuğumuz bağların yeniden kuvvetlenmesini sağladığı gibi bizim sağlığımızın da korunmasına katkı sağlayacaktır.

Yüzlerce yıldır bedenimiz ve beynimiz doğanın kucağında gelişmiştir. Doğadayken içimizde hala bir parçamız kendisini ait olduğu yerde hisseder. Son dönemde özellikle pandemi döneminden sonra solo kampçılık ve trekking eğilimlerinde meydana gelen artış da insanların doğaya duyduğu özlemin bir işareti olarak değerlendirilebilir. Ormanın insan üzerindeki olumlu etkilerini gözlemleyen insanlar orman banyosu, orman terapisi, orman yürüyüşü gibi orman turizmine katkı sağlayacak platformlarla yeni nesillerin bilinçlenmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadırlar[5]. Bu anlamda Japonya, İngiltere, Yeni Zelanda gibi ülkelerde kurulan platformlarla insanlara ormanda doğayla bağ kurabilecekleri etkinlikleri deneyimleme imkanı sunulmaktadır. Gruplar halinde gerçekleştirilen bu orman banyosu seansları katılımcıların kendilerini güvende hissetmeleri ve ormana ulaşımların daha kolay olması sebebiyle çokça tercih edilmektedir[6].

Ülkemizde de son yıllarda doğaya dönüş trendi yükselmektedir. Özellikle pandemi dönemi sonrası trekking, kamping ve karavan turizmine taleplerin arttığı düşünüldüğünde insanların doğada ve ormanda daha çok zaman geçirmek istediği anlaşılmaktadır. Orman Genel Müdürlüğü'nün hatrısayılır ekoturizm çalışamaları bulunmaktadır. İlgililer, bu ekoturizm rotaları ile de orman banyosu yapabilecekleri parkurlar bulabilirler. Ülkemizde bolca bulunan sığla, ardıç, çam ve okaliptus ağacı üyeleri olan ormanlarda yapılan Shinrin-Yoku'nun insanın nefes alışverişi üzerinde çok olumlu ve ferahlatıcı bir etkisi bulunduğu unutulmamalıdır.

Orman banyosu, her insanın kolaylıkla deneyimleyebileceği ve dahil olabileceği bir sanat. Ormanla temas halinde olmak bu sanatın en temel yolu. Biraz cesaret gösterip, konfor alanımızı terk ederek, şehirden uzaklaşarak ormanda zaman geçirmeyi deneyebiliriz. Ağaçların arasında yürümekle işe başlayabiliriz. Orman banyosu yaparken zeminin ayaklarımız için güvenli olduğu alanlarda ayakkabılarımızı çıkarabilir ve çıplak ayakla yürümenin keyfine varabiliriz. Kimi zaman hiçbir şey yapmadan ormanın bir parçasıymışçasına bir ağaç gövdesi gibi hareketsizce durup ormanı dinlemeyi ve ormanla  bütünleşmeli öğrenmeliyiz. Kimi zaman da rüzgarın yaprakları arasından süzüldüğü ve bize orman havasını taşıdığı ağaç dalları gibi ormana dokunmalı, havasını solumalı ve onu duymalıyız. Bir ağaç gölgesine oturup derin nefes alarak beden ve ruhumuzla ormanı hissetmeliyiz. Orman havasına ve minerallerine maruz kaldıkça orman banyosunun beden ve ruh sağlığımız için anlamı daha da berraklaşacaktır.  

O zaman, hemen şimdi betonlaşmış şehirlerden çıkalım! Doğayla bağ kurma sanatına, Shinrin-Yoku'ya zaman ayıralım. Doğaya, yeşillere ve ormana kavuşalım! Orman banyosu yapalım, gözlerimiz yeşiller görsün, kulaklarımız ormanın sakinlerini dinlesin, ellerimiz ağaç kabuklarına, otlara, yapraklara dokunsun, ayaklarımız toprağa bassın, ormanın havası ciğerlerimize, rüzgarı saçlarımıza dolsun, kendimizi dinleyelim! Shinrin-Yoku'yu deneyimlediğinizde sanki daha önce hiç gerçek bir nefes almamış gibi nefes aldığınızı göreceksiniz. Ormanın sakinliği, huzuru ve fısıldadıklarını ruhunuzun derinliklerinde hissedeceksiniz.                                                                                                                                                                     

Referans ve Kaynaklar:

[1] https://torontopubliclibrary.typepad.com/health-and-wellness/2020/10/forest-bathing.html

[2] https://www.natureandforesttherapy.earth/about/the-science

[3] https://tfb.institute/scientific-research/

[4] https://tfb.institute/scientific-research/

[5] https://www.forestbathingfinder.com/about-forest-bathing/

[6] https://www.forestryengland.uk/visit

[7] https://www.youtube.com/watch?v=y-wHq6yY2CI

[8] https://healingforest.org/

[9] https://www.ogm.gov.tr/tr/haberler/turi%CC%87zmde-yukselen-deger-ekoturi%CC%87zm

[10] https://www.ogm.gov.tr/tr/ormanlarimiz