Enneagram: Kanat Yapıları

Enneagram sisteminde her tipin kendinden bir önceki ve bir sonraki tiple kanat yapısı bulunur. Enneagram tipimiz kadar kanat tipimizin de özelliklerini gösteririz.

Kalp Merkezi Tipleri

Tip 2 (Kanat Yapıları: Tip 1/Tip 3)

2w1 (2 Kanat 1): Sağlıklı seviyedeki 2w1'ler, iyilik ve özverili hizmet peşinde koşarken sıcakkanlı ve ağırbaşlı davranırlar. Ahlak anlayışları ve empati yetenekleriyle, başkalarının acısını hafifletmeye çalışırlar. Genellikle öğretmenlik, kamu hizmeti ve sağlık çalışmak gibi alanlarda yer alırlar.

Orta seviyedeki 2w1'ler, başkalarının refahından sorumlu hisseder, görev bilinciyle hareket eder ve kendilerine karşı katı olurlar. Duygularını ifade etmekte zorlanırlar ve arka planda kalmayı tercih etseler de başkalarının hayatında önemli olmak isterler. Duygusal ihtiyaçları ile ilkeleri arasında çatışma yaşar, kendilerini aşırı eleştirip sağlıklarını ve kişisel ihtiyaçlarını ihmal edebilirler.

2w3(2 Kanat 3): Sağlıklı seviyedeki 2w3'ler, daha dışa dönük, sosyal ve uyumlu olup, kişisel bağlar kurarak ve başkalarını iyi hissettirerek sevgi ararlar. Kendi yeteneklerini ve kaynaklarını sevdikleriyle paylaşmayı severler.

Orta seviyedeki 2w3'ler, dost canlısı ve neşelidir, ancak hırslı ve hedef odaklıdırlar. Koruyucu olmaktan çok, sundukları dostluğu yeterli bir hediye olarak görürler. İlişkilere ve kabul görmeye odaklanırlar, bazen abartılı duygusallık ve dramatik davranışlar sergileyebilirler. Kendilerini sorgulama ve eleştirme eğilimleri daha azdır; zaman zaman kendilerini önemli görme ve kibirli tavırlar gösterebilirler.

Tip 3 (Kanat Yapıları: Tip 2/Tip 4)

3w2 (3 Kanat 2): Sağlıklı seviyedeki 3w2'ler, bu alt türde daha duygusal ve spontane bir yapıya sahiptir. Sosyal, canlı, yardımsever ve cömert olabilirler, aynı zamanda kendilerine güvenleri yüksektir ve kişisel başarıya önem verirler. Sevilmek ve insanlara yakın olmak isterler, ancak bazen özel hayatlarındaki tatmin yerine kamusal hayattaki tanınmışlığa yönelebilirler.

Orta seviyedeki 3w2'ler, başkalarının beğenisini kazanmak için istenmeyen özelliklerini bastırır, değerlerini başkalarını etkileme yetenekleri üzerinden tanımlarlar. İnsanları etkileme çabası öncelik haline gelebilir ve bu durum davranışlarının yapay görünmesine neden olabilir. Sosyal ilişkilerde rekabetçidirler, bazen farklı ortamlarda farklı imajlar sergileyebilirler.

3w4 (3 Kanat 4): Sağlıklı seviyedeki 3w4'ler, özgüvenlerini kişisel niteliklerden çok iş ve kariyer başarılarından alırlar. Yaptıkları işin mükemmel ve takdir edilen bir seviyede olmasını ister, mesleklerine büyük enerji harcarlar. Seçtikleri alanda ustalaşmaktan keyif alır ve mesleki bütünlüklerini korumak için kişisel fedakarlıklara katlanırlar. Nazik ve diplomatik olsalar da genellikle ciddi ve görev odaklıdırlar.

Orta seviyedeki 3w4'ler, güçlü bir hırs ve kendinden şüphe karışımıyla büyük baskı hissederler. Mükemmeliyet arayışları, kabul görmeme veya yetersiz bulunma korkusuyla şekillenir. Kendilerini her projede tamamen ortaya koyarlar ve değerlerini bu başarı üzerinden tanımlarlar. Dışarıdan yetkin ve dengeli görünseler de sosyal anlamda daha kapalı olabilirler. Zaman zaman kibir ve gösterişle kendini beğenmeme arasında gidip gelirler, bu da onları kendi içinde çelişkili bir hale getirebilir.

Tip 4 (Kanat Yapıları: Tip 3/Tip 5)

4w3 (4 Kanat 3): Sağlıklı seviyedeki 4w3'ler, yaratıcılık ve hırslarını birleştirip kendilerini geliştirme arzusu taşırlar ve hedeflerine ulaşmaya odaklanırlar. Hem başarılı hem de farklı olmayı isterler. Yaratıcı çalışmalarını başkalarına iletme ihtiyacı duyarlar ve kendilerini ifade ederken doğru yolu bulmaya, aynı zamanda kötü bir izlenim bırakmaktan kaçınmaya önem verirler. Genellikle, bir izleyici kitlesini göz önünde bulundurarak üretirler.

Orta seviyedeki 4w3'ler, kendilerinin ve yaptıklarının başkaları üzerindeki etkisine fazlasıyla duyarlıdır. Kendi değerleri ve kendilerini nasıl sundukları konusunda bilinçlidirler. Tanınma ve takdir görme arzusu taşırlar, bu yüzden kendilerini ve işlerini sunma konusunda titizdirler. Pratik ama aynı zamanda gösterişe düşkün olabilirler; zarafet, kültür ve incelik gibi konulara önem verirler. Kendilerini "yüksek sınıf" ve sofistike olarak görürler. Bu durum bazen rekabetçiliğe, başkalarını küçümsemeye ve açık bir şekilde kibirli davranışlara yol açabilir.

4w5 (4 Kanat 5): Sağlıklı seviyedeki 4w5'ler, son derece yaratıcıdır; duygusallığı, içe dönüklüğü, algı yeteneğini ve özgünlüğü bir araya getirirler. Kabul görme ve statü kaygısından çok, kişisel ve kendine özgü bir ifade biçimi benimserler. Daha çok kendileri için üretir, yaratıcılık ve keşif sürecinden keyif alırlar. Kurallara ve otoriteye meydan okuma eğilimindedirler, kendilerini ifade etmek konusunda gelenekleri sık sık yıkarlar.

Orta seviyedeki 4w5'ler daha içe kapanık ve sosyal açıdan geri çekilmiş olurlar. Gerçek dünyadan çok kendi hayal dünyalarına ilgi duyarlar. Egzotik, gizemli ve sembolik olana çekilir, kendilerine özgü, sıra dışı bir tarz geliştirirler. Minimalist bir yaşamı tercih eder, genellikle kendilerini isyankâr ve toplumun dışında hissederler. Parlak ve derin içgörülere sahip olsalar da, bunları gerçek dünyada somut ve sürekli bir çabaya dönüştürmekte zorlanabilirler.

Beyin Merkezi Tipleri

Tip 5 (Kanat Yapıları: Tip 4/Tip 6)

5w4 (5 Kanat 4): Sağlıklı seviyedeki 5w4'ler, kendilerine özgü bir vizyon ifade etme arzusuyla birlikte, merak ve algılama yeteneklerini birleştirirler. Bu kişiler, Altı kanadı olan Beşlere kıyasla daha duygusal, içe dönük ve yaratıcıdır. Diğerlerinin keşfetmediği bir alan arayarak, tamamen kendilerine ait bir şey yaratmaya çalışırlar. Bilimsel bir yaklaşım yerine, genellikle yaratıcı yalnızlardır; tutku ve mesafeyi birleştirerek familiar formlar üzerinde denemeler yaparlar. Sanatla ilgilenebilir ve hayal gücünü, analitik ya da sistematik düşünme yeteneklerinden daha fazla kullanırlar.

Orta seviyedeki 5w4'ler, genellikle zihinleriyle tanımlansalar da, yoğun duygularla mücadele ederler, bu da çabalarını sürdürmelerini ve başkalarıyla çalışabilmelerini zorlaştırabilir. Diğer alt türden daha bağımsızdırlar ve kendilerine bir yapı dayatılmasına karşı direnirler. İlgi alanları rasyonel ya da romantik olandan ziyade, sürreal ve fantastik şeylere yönelir. Kendi zihin dünyalarında kaybolabilir ve ilgi alanlarını takip ederken pratikten uzaklaşabilirler. Karanlık, yasaklanmış veya rahatsız edici konulara ilgi duyabilirler.

5w6 (5 Kanat 6): Sağlıklı seviyedeki 5w6'lar, gözlem yapma yeteneğiyle birlikte organizasyon ve detayları birleştirerek, çeşitli verilerden anlamlı sonuçlar çıkarma ve bu sonuçlara dayanarak tahminlerde bulunma becerisi sağlar. Güvenlik sağlayacak ve daha geniş bir bağlama uyacak bir alan arayışı içindedirler. Genellikle mühendislik, bilim, felsefe gibi teknik konulara, icat yapma ve tamir işlerine ilgi duyarlar. İşbirlikçi, disiplinli ve ısrarcı olabilirler ve pratik konulara diğer alt türlere kıyasla daha fazla ilgi duyarlar. İnovasyon yeteneklerini iş zekasıyla birleştirerek bazen çok karlı sonuçlar elde edebilirler.

Orta seviyedeki 5w6'lar, tüm alt türler arasında en entelektüel olanlardır. Teoriler, teknoloji ve bilgi edinmeye ilgi duyarlar. Çevrelerini analiz eden ve kataloglayan kişiler olarak, bir problemi parçalarına ayırarak nasıl çalıştığını keşfetmekten zevk alırlar. Duygularını son derece kısıtlı ve özel tutarak, dikkatlerini daha çok şeylere odaklar ancak Altı kanadı olan Beşler hayatlarındaki önemli insanlarla güçlü bir bağ kurarlar. Çok fazla içe dönük olmayan bu kişiler, çevrelerindeki dünyayı gözlemlemeyi ve anlamayı tercih ederler. Diğer alt türe göre daha tartışmacı olabilirler ve görüşlerini savunurken daha savunmacı olabilirler. Genellikle agresif tavırlar sergileyebilir ve kendilerinden farklı düşünen insanlara karşı aktif olarak karşıt bir tavır sergileyebilirler.

Tip 6 (Kanat Yapıları: Tip 5/Tip 7)

6w5 (6 Kanat 5): Sağlıklı seviyedeki 6w5'ler, çeşitli teknik uzmanlıklarda başarılı olurlar ve mükemmel pratik problem çözücüler, analistler, sosyal yorumcular, öğretmenler ve görüş liderleri olurlar. Kuralları ve parametreleri iyi belirlenmiş bilgi sistemlerine, örneğin matematik, hukuk ve bilimlere ilgi duyarlar. Diğer alt türlere göre genellikle daha fazla konsantrasyon gücüne sahiptirler ancak endişeleri daha dar kapsamlı olabilir. Politik sebepler ve toplum hizmeti, ilgilendikleri alanlar arasında yer alır ve genellikle yardıma ihtiyaç duyan gruplar ya da bireyler için sözcü ya da savunucu olarak görev alırlar.

Orta seviyedeki 6w5'ler, diğer alt türe göre daha bağımsız ve ciddidirler. Genellikle başkalarından güvence veya tavsiye almaya daha az eğilimlidirler. Sıklıkla yalnızdırlar. Güvenceyi sistemler ve inançlardan alırlar, ancak her zaman şüpheci kalırlar. Bu alt türdeki kişiler, dünyayı tehlikeli olarak görmeye eğilimlidirler, bu da onları taraflı tutumlar ve gerici görüşlere yöneltir. Gizlilik, şüphecilik yaratabilir ve kendilerini isyancı ve otoriter karşıtı olarak görme eğilimindedirler ancak ironik bir şekilde güçlü otoriter öğeler barındıran sistemlere, ittifaklara ve inançlara sürekli çekilirler. Beş kanadına sahip Altı’lar, reaktif ve agresif olabilirler, genellikle güvenliklerine tehdit olarak algıladıkları şeyleri suçlarlar ya da günah keçisi ilan ederler.

6w7 (6 Kanat 7): Sağlıklı seviyedeki 6w7'ler enerjik, eğlenceli ve sosyal kişilerdir, genellikle ciddi konulardan kaçınır ve güvenlik ihtiyaçlarına odaklanırlar. Ailelerinin ve arkadaşlarının refahı için fedakarlık yapmaya istekli olup, iyi arkadaşlıkları ve şakalaşmayı severler. Korkuları ile başa çıkarken şaka yaparak başkalarına bağ kurmayı tercih ederler.

Orta seviyedeki 6w7'ler, kabul edilmek isterler ancak kendileri hakkında konuşmada temkinlidirler. Sosyal olsalar da güvensizdirler ve önemli kararlar için sevdiklerinden güvence alırlar. Erteleme eğilimindedirler ve kaygılarını spor, alışveriş veya başkalarıyla vakit geçirerek yatıştırırlar. Aşırı yemek yeme ve madde bağımlılığı gibi sorunlar yaşayabilirler. Politikaya pek ilgili değillerdir ancak güçlü görüşlere sahip olabilirler.

Tip 7 (Kanat Yapıları: Tip 6/Tip 8)

7w6 (7 Kanat 6): Sağlıklı seviyedeki 7w6'lar üretken, eğlenceli ve yaratıcıdır. Hayatın güzelliğine inanır, hızlı düşünür, iyi bir mizah anlayışına sahiptirler ve genellikle daha olumlu bir bakış açısına sahip olurlar. İşbirliği yapmaya istekli, organizasyonel yeteneklere sahip olup, çok çaba harcamadan büyük işler başarırlar. Çeşitliliği severler ve insanlarla kolayca etkileşime geçebilirler. Gösteri dünyası, halkla ilişkiler, reklamcılık gibi alanlarda başarılı olurlar.

Orta seviyedeki 7w6'lar yenilikçi ve enerjik olup, başkalarını neşelendirebilirler. Ancak bazen odaklanmakta zorlanır ve projeleri tamamlamakta eksik kalabilirler. Güvensizliklerinden dolayı, zaman zaman huzursuz, sinirli bir hal alabilirler. Güçlü deneyimler arayışındadırlar ve çoğunlukla bir ilişki içindedirler ya da arayıştadırlar. Yalnız kalmaktan hoşlanmazlar ancak yakınlarına yüksek beklentiler duyarlar. Anksiyete ve gizli aşağılık duyguları madde bağımlılığına yol açabilir.

7w8 (7 Kanat 8): Sağlıklı seviyedeki 7w8'ler dünyadan gerçekten keyif alırlar ve kelimenin en geniş anlamıyla "materyalist"tirler. Hızlı düşünme yeteneklerini kararlılıkla birleştirirler, bu da onlara maddi başarı ve güç pozisyonlarına ulaşmalarını sağlar. Hayattan istediklerini elde etmek konusunda kararlıdırlar; stratejik düşünürler ve isteklerine ulaşmak için içsel ve dışsal kaynaklarını hızla organize edebilirler. Pratik, sağlam kafalı ve gerçekçidirler. Mizah anlayışları, keskin bir zekâ ve sıradışılığına olan ilgileriyle kendini gösterir.

Orta seviyedeki 7w8'ler enerjilerini birçok farklı yöne yönlendirir, çoklu görevlerle ya da "çoklu kariyerler"le meşgul olurlar. Agresif olabilirler ve kendi ihtiyaçlarını karşılayacak kararlılığa ve güce sahiptirler. Diğer alt türlere göre daha fazla çalışkan olup, mal ve deneyim biriktirme arzuları vardır. İlişkilerde romantik bir hayal yerine, daha çok bir partner arayışı içindedirler. Yalnız kalmaktan korkmazlar ve beklentilerini net bir şekilde belirlerler, ne kadar tolerans göstereceklerini bilirler. Dürüstlükleri bazen sert ve doğrudan olabilir, insanları yollarından çekip almak isteyebilirler. Zaman zaman yorgun ve duygusuz olabilirler, bu da onları alt türün çocukça coşkusundan daha farklı bir hale getirir.

Beden Merkezi Tipleri

Tip 8 (Kanat Yapıları: Tip 7/Tip 9)

8w7 (8 Kanat 7): Sağlıklı seviyedeki 8w7'ler, hızlı bir zeka ve pratik olasılıkları görme yeteneğiyle, genellikle karizmatik olup başkalarının desteğini çekmeyi başarırlar. Aksiyon odaklıdırlar ve dünyaları üzerinde bir etki bırakmak isterler. Aynı zamanda başkalarını, kendi yeteneklerini zorlamaya ve hayatlarını pratik bir şekilde daha iyi hale getirmeye teşvik etme konusunda da başarılıdırlar. Bu, en bağımsız alt türdür; genellikle girişimci olup, bağımsızlıklarını garanti altına alacak projeler yaratmaya ilgi duyarlar.

Orta seviyedeki 8w7'ler maceracı ve risk almayı seven kişilerdir; genellikle büyük planlara sahip olup, başkalarını kendi vizyonlarına katılmaya ikna etmek için büyük vaatlerde bulunurlar ve projelerinin potansiyelini abartırlar. Ayrıca, en sosyal tiplerden biri olup, konuşkan, dışa dönük ve büyük özgüvene sahiptirler. Pratik, pragmatik ve rekabetçidirler ve başkalarını memnun etmeye ya da zayıflık ya da verimsizlik gibi şeylere katlanmaya fazla odaklanmazlar. Sabırsız, aceleci olabilirler ve duygularıyla hareket etme eğilimindedirler. Daha açık bir şekilde agresif ve karşıt görüşlere karşı daha dirençli olabilirler.

8w9 (8 Kanat 9): Sağlıklı seviyedeki 8w9'lar güç, özgüven ve kararlılığı sakinlikleriyle birleştirirler. Hedeflerine ulaşmada daha sabırlıdırlar ve agresiflikten kaçınırlar, gücünü koruyarak liderlik yaparlar, ailelerine daha bağlıdırlar ve daha sıcak bir yaklaşım sergilerler. Bu kişiler daha bağımsız olmak isterken, bunu kendi hızlarında yapmayı tercih ederler. İnsanları rahatlatma ve sakinleştirme yetenekleri liderlik kapasitelerini güçlendirir.

Orta seviyedeki 8w9'lar, hayatlarında farklı alanlarda değişik kişilikler sergileyebilirler; örneğin, evde şefkatli ve sıcak, işte ise kararlı ve agresif olabilirler. Genellikle daha gizli bir şekilde işlerlerini yürütmeyi tercih ederler ve başkalarının davranışlarını dikkatle gözlemlerler. Sessizce stratejik planlar yaparak başkalarının kendilerini küçümsemesini beklerler. Bu alt türe ait insanlar inatçı ve soğukkanlı olabilirler; öfkelenmeleri ani ve şiddetli olur ancak hızla geçer.

Tip 9 (Kanat Yapıları: Tip 8/Tip 1)

9w8 (9 Kanat 8): Sağlıklı seviyedeki 9w8'ler, başkalarına rahatlık verebilme ve güç gösterme yeteneğini birleştirirler. Hem güçlü hem de nazik olup, insanlarla ve dünyayla kolayca etkileşime girer, çatışmaları hafifletir ve projelere katılarak rutinlerinden zaman zaman değişiklik yapmayı tercih ederler. Genellikle pratik olurlar ve hemen ihtiyaçlarına, fiziksel ve finansal durumlarına odaklanırlar. Diğer alt türe göre daha sosyaldirler ve işbirliği yapmayı tercih ederler.

Orta seviyedeki 9w8'ler, sosyal etkinliklerden hoşlanır ve bazen önemli hedeflere odaklanmalarını engelleyen rahatlatıcı alışkanlıklara kapılabilirler. İnatçı ve savunmacı olabilirler, başkalarının söylediklerine kulak asmaktan kaçınırlar. Bu alt türe ait kişiler, özellikle kişisel iyilik halleri veya aile, iş, inançları tehdit edildiğinde patlayıcı olabilirler, ancak öfkeleri geçtikten sonra tekrar sakinleşebilirler.

9w1 (9 Kanat 1): Sağlıklı seviyedeki 9w1'ler, farklı düşünce kalıplarını ve bakış açılarını birleştirerek ideal bir dünya vizyonu oluşturma yeteneğine sahiptir. Genellikle sanat, müzik, dans, spor veya doğa ile etkileşim gibi sözel olmayan iletişim biçimlerinde başarılıdırlar ve büyük kurumlarda da gelişebilirler. Dost canlısı ve güven verici olup, özellikle idealleri konusunda belirgin bir amaç duygusuna sahiptirler. Yargılamadan dinleme ve insanlara yardım etme arzusu sayesinde terapist, danışman veya rahip olarak başarılı olabilirler,

Orta seviyedeki 9w1'ler, içsel dünyalarına düzen getirmek için dışsal bir düzen arayışındadırlar. Gereksiz aktivitelerde kaybolabilirler, enerjik olsalar da bu durum, uzun vadeli hedeflerine odaklanmalarını veya başkalarını projelerine dahil etmelerini engeller. Daha temkinli ve az maceracıdırlar, öfkelerini bastırarak saklı bir şekilde hissedebilirler. Aynı zamanda saygınlık konusunda endişelidirler ve farklı sınıflar, kültürler veya yaşam tarzlarına karşı ahlaki üstünlük duygusu taşıyabilirler.

Tip 1 (Kanat Yapıları: Tip 9/Tip 2)

1w9 (1 Kanat 9): Sağlıklı seviyedeki 1w9'lar son derece seçici, bilgili ve kültürlüdür. Akademik ve derinlemesine düşünmeye yatkındırlar, uzun vadeli konulara odaklanarak "büyük resmi" görme becerisine sahiptirler. İçsel bir yalnızlık arayışı içinde olabilirler, kalabalıklardan uzak, sessiz doğal ortamlarda rahatlama ararlar. Duygusal olarak daha rezervli ancak cömert, nazik ve düşüncelidirler; doğayı, hayvanları ve masumiyeti severler. Her şeyin daha nazik, daha ayrılmış bir şekilde iyileştirilmesini isterler.

Orta seviyedeki 1w9'lar idealisttir ancak inandıkları reformları gerçekleştirmek için gerekli olan politikaya veya "kirli işlere" girmeyi tercih etmezler. İdeallerini başkalarına kabul ettirmek yerine, onları açıklamayı tercih ederler. Diğer Birler gibi öfkeleri hemen fark edilmese de sertlik, sabırsızlık ve alaycılık şeklinde kendini gösterebilir. Bu alt türe ait kişiler yalnız kalmayı tercih ederler ve insan ilişkilerinin karışıklığından kaçınmak için yalnız çalışabilecekleri durumları ararlar. Diğer alt türe kıyasla daha uzak, başka bir dünyadanmış gibi, soğuk ve zaman zaman aşağılayıcı olabilirler.

1w2 (1 Kanat 2): Sağlıklı seviyedeki 1w2'ler, idealler ve yüksek prensiplerle başkalarına karşı duydukları empati ve şefkati harmanlarlar. Diğer alt türe göre daha az idealist olmalarına rağmen, insanlığın durumunu iyileştirmek konusunda gerçekten ilgilidirler ve savundukları değişiklikleri gerçekleştirmek için savaşmak için daha istekli ve kararlıdırlar. Ayrıca daha açıkça tutkulu ve insanlarla ilişkilere önem verirler.

Orta seviyedeki 1w2'ler oldukça aktif ve dışa dönük olup, peşinde oldukları idealleri ve reformları gerçekleştirmek için agresif ve zorlayıcı olabilirler. Yalnız kalmaya ihtiyaç duysalar da, başkalarıyla etkileşimde bulunarak, özellikle fikirlerini tartışarak enerji kazanırlar. Kendilerinin fark yarattıklarını hissettikleri sürece başkalarının ihtiyaçlarına odaklanırlar. Strese girdiklerinde eleştirel, huysuz ve memnuyetsiz olabilirler ve diğer alt türe göre daha hareketli ve aksiyon odaklıdırlar.

Kaynaklar:

Don Richard Riso and Russ Hudson, The Wisdom of the Enneagram: The Complete Guide to Psychological and Spiritual Growth for the Nine Personality Types, 1999.

Michael Shahan, Understanding the Enneagram.

http://www.enneagramokc.com

https://enneagramuniverse.com