Eşsiz Bir Tını: Mızıka Üzerine Her Şey

Bu küçük ama işlevi büyük müzik aletinin tarihi oldukça eskiye dayanıyor. Kendisi neredeyse 1800’yıllara kadar giden derin bir geçmişe sahip. Ayrıca bazı kaynaklarda ilk ortaya çıkışının Asya kökenli olduğu da bilinmektedir. Çin kültüründe yer alan “Sheng” adlı enstrüman mızıkaların öncüsü olarak kabul edilir. Günümüze gelinen süreçte oldukça popüler ve bilinen bir enstrümandır. Mızıka, ağız yoluyla çalınan ve yapısal olarak oldukça basit, kullanışlı olmasının yanında bir o kadar da komplike bir alettir. Çalmak için güçlü bir nefes alma ve verme yetisine ihtiyaç vardır. Bunun yanında, bu aleti çalmak isteyenleri bekleyen birçok teknik bulunmaktadır. Bunlar titreşim, havayı bükme, pozisyon değiştirme, ses çıkışını kapatma, kaydırma, kafa sallama gibi tekniklerdir. Mızıkalar 3 temel parçadan oluşur. Bunlar; tarak, kamış levhalar ve kapak levhalarıdır. Mızıkalarda kullanılan tarak, ahşap, pirinç, plastik, bakır gibi birçok materyallerden yapılabilmektedir. Her materyalin artı ve negatif yönleri bulunur. Kimi mızıkacılar malzemenin sesi etkilediğini savunurken kimileri ise etkilemediğini savunmaktadır. Mızıkalar kendileri içinde 2 ana türe ayrılmaktadır. Bunlar; kromatik ve diyatoniktir. Ayrıca, tremelo ve orkestra mızıka gibi türleri de bulunur. Diyatonik mızıkalar genelde 10 delikli olurken, kromatikler ise 12 ve daha fazla deliğe sahip olabilirler. Mızıkaların birçok farklı anahtar türü bulunmaktadır. Bu türler; G, Ab, A, Bb, B, C, Db, D, Eb, E, F, F# olarak sıralanır. Yeni başlayacaklar için daha çok diyatonik ve C mızıkalar önerilmektedir. 

Mızıkanın Kullanıldığı Müzik Türleri

Popülerliği tüm dünyaya yayılmadan önce mızıkalar blues müziği türüyle birlikte anılan bir enstrüman olarak göze çarpmaktaydı. Blues kelime anlamı olarak acıyı ifade eden notaları ve hisleri yansıtır, bu türde daha çok düşük perdeli notalar kullanılır ve aktarmak istenen hisler dinleyicilere aktarılır. Tüm bunlara rağmen, mızıkayı sadece bluesda kullanılan bir enstrüman olarak ele almak yanlış olacaktır. Günümüzde mızıkanın popülerliğinin artışıyla, bu müzik aletinin country, jazz, hip-hop, funk, pop gibi alanlarda da kullanıldığına rastlamak mümkündür. Blues gibi alanlarda çalarken kullanılan teknik ve çıkan ses adeta acının bir çığlığı gibidir. Sesin yarattığı ambiyans ve insanı içine çeken doğası her dinleyende ayrı bir haz ve tat bırakır. Diğer müzik türlerinde ise hareketli ve neşe veren tınılarında ortaya çıkarıldığına rastlamak mümkündür. Bu bilgilerin yanında, büyük kitlelere hitap eden The Beatles, Black Sabbath, The Doors, Led Zeppelin gibi guruplarında parçalarında mızıkaya yer verdiğini hatırlatmakta fayda da var. 

En Bilinen Mızıka Müzisyenleri

Bu enstrümanı büyük ustalık ve beceriyle kullanan birkaç ismi sıralamak gerekirse; mızıka konusunda Stewe Wonder, Lee Oskar, Sony Boy Willamson, Little Walter gibi isimler ön plana çıkmaktadır. Bahsi geçen isimler birçok karakteristik mızıka riffini ve eseri ortaya sunmuşlardır. Mızıkanın tanınmasını oldukça fazla arttıran bir diğer isim ise Bob Dylan’dır. Mızıkayı geniş kitlelere sevdirmiş isimlerin başında gelmektedir. Bob Dylan’ın ünü ve şöhreti mızıkanın günümüzde tanınması konusunda faydalı olduğu bir gerçektir. Görece olarak daha çok küçük kitleler tarafından tanınsa bile Indiara Sfair ismini de söylemeden geçmemek istiyorum. Kendisi mızıka konusunda üst düzey çalma yetisine ve birçok tekniği kombine ederek eserlerinde kullanmasıyla modern mızıka virtüözlerinden birisidir.  Kendisinin eşsiz performansını aşağıda dinleyebilirsiniz. 

Indiara Sfair & Arthur Sowinski - Improvisation in Cm (Find the TAB link in the description)

Ünlü Mızıka Üreticileri

Mızıkaların günümüzde popüler olmasını sağlayan en ünlü üreticiler arasında Hohner bulunmaktadır. Hohner tasarımları ve sunduğu inovasyonla mızıkaların kullanışlı ve sağlam olmasını sağlayarak tüm dünyaya tanıtılmasında da yardımcı olmuştur. Hohner’ın en ünlü tasarımlarının başında ise kromatik mızıka gelmektedir. Diğer mızıka üreticleri ise Suziki, Fender, Lee Oskar, PowerBender, Swan gibi markalardır. Mızıka markasını seçerken daha çok kullanacağınız müzik türüne ve enstürümanın hangi notada olduğunu dikkat etmek gerekir. Bunların yanında mızıka da kullanılan materyaller de müzisyenler için bir o kadar önemli kıstaslardır. Her markanın belirli kalite standartlarında ucuzdan pahalıya sıralanarak satılan ürünleri bulunmaktadır. 

Sonuç

Kaynaklarda tarihi oldukça eskiye dayanan bu harika enstrümanı beğendiyseniz, bir mızıka meraklısı ve çalan birisi olarak herkesin bu müzik aletini denemesini önermekteyim. İnternette birçok eğitim materyalleri bulabilir ve sizde çalmayı öğrenerek mızıka üzerinde geliştikçe kullandığınız tekniklere ve çıkarabildiğiniz seslere kendiniz de şaşıracaksınız. Bu görece olarak az bilenen müzik aletiyle uğraşarak arkadaş ortamlarında ilgi odağı olabilir ve bu enstrümanın tadına sizde varabilirsiniz 

Kaynaklar

Harmonica Keys and Positions Explained, https://www.harmonica.com/harmonica-keys-positions/

Harmonica History- From China to Blues, https://harmonicatunes.com/harmonica-history/

Harmonica Brands,https://bestharmonica.com/harmonica-brands/

The Most Famous Harmonica Players of All Time, https://bestharmonica.com/professional-harp-player/