Ev Yapımı Psikologlar

Hepimizin çevresinde mutlaka vardır; işin ehli gibi davranan ve "psikolojik tanı koyma" merakına sahip kişiler… Hani, sen sadece bir şey anlatırsın, o an gelir, “Bu tamamen çocukluk travman yüzünden,” diye bir yanıt alırsın. İşte bu yazımızda bu “ev yapımı psikologlara” ve tanı koyma heveslerine eğlenceli bir bakış atacağız.

Ev Yapımı Psikolog Kimdir?

Bunlar genellikle popüler psikoloji kitaplarından birkaç alıntıyı akılda tutan, sosyal medyada psikoloji sayfalarını yakından takip eden kişilerdir. Derinlerde bir yerlerde kendilerini Freud gibi hissediyor olabilirler; halbuki psikoloji hakkında tüm bilgileri, kısa YouTube videoları ve sosyal medya gönderilerinden ibaret. Ve işin ilginci, genellikle kendilerini “insan sarrafı” olarak tanımlarlar!

"Bana Çocukluğunu Söyle, Sana Kim Olduğunu Söyleyeyim"ciler

Bu kişiler, herkesin çocukluk travmalarına dair inanılmaz bir meraka sahip. Bir problem anlatırsınız, hemen, “Eminim ki bu, çocuklukta yaşadığın bir şeyle ilgili,” derler. Mesela, yalnızca kahve fincanı yere düştü diye yaşadığınız üzüntüyü bile “Çocukken sevdiğin bir oyuncağın kırılmış olabilir mi?” diyerek analiz ederler.

İlişki Analistleri: "Eski İlişkinde Seni Kim Yaraladı?"

Yeni bir ilişkiye başlamadan önce bile kendinizi hazır hissettiğinizi söyleseniz, hemen bu "tanı koyucular" gelir ve ilişkinizin geçmiş travmalarınıza dayanarak yürümeyeceğine dair tespitlerde bulunur. Sadece eski bir sevgilinizden bahsetmeniz bile, anında “işlem yapılması gereken” bir psikolojik sorun olarak algılanır.

Sosyal Medya Psikologları

Bu grup ise en tehlikelilerden biridir. Sosyal medyada okudukları her "psikolojik analiz" gönderisini gerçek bilgi kabul ederler. Hatta bir iki TikTok videosundan yola çıkarak, artık kendi “psikoloji metotlarına” sahiptirler. Kısa süre içinde, çevresindeki herkese uygun "çözüm önerileri" sunmaya başlarlar. Siz de anında “sorunlu birey” etiketiyle sınıflandırılırsınız.

Peki Neden Bu Kadar Tanı Meraklısı Var?

Psikoloji, gerçekten de çok ilginç bir alan; kendini ve başkalarını daha iyi anlamayı sağlıyor. Ancak her meslekte olduğu gibi, her okunan şeyin doğruluğu tartışılır ve uzmanlık gerektirir. Ne yazık ki, psikoloji söz konusu olduğunda kendini uzman sananların sayısı bir hayli fazla. İnsanlar, belki de başkalarının sorunlarını analiz ederek kendi dertlerinden uzaklaşıyor, kim bilir?

Öneri: Herkese Tanı Koymayı Bırakalım, Biraz Sakinleşelim!

İşin özü şu: Belki de, hepimiz biraz kendimizi tanımalı ve başkalarının özel alanına saygı göstermeliyiz. Bilgiye ulaşmak kolaylaştıkça “ben bunu çözdüm” diyenlerin sayısı artsa da, gerçek uzmanlık zaman ve deneyim gerektirir. Hayat karmaşıktır ve her duygu, travma ya da alışkanlık tek bir tanıyla açıklanamaz.

"Tanı Koymak" Yerine Dinlemek

Özetle, herkese psikolojik tanı koymaya çalışanlara bir çift sözümüz var: Her şeyin altında bir sebep aramaktan vazgeçip, sadece dinlemek de bazen en iyi destek olabilir. Unutmayın ki gerçek terapistler bile en önce "dinleme sanatı" ile başlarlar!