Frankenstein

"Ben senin Adem'in olmalıydım, ama ben daha çok düşmüş bir melek oldum..."

26 Nov, 20243 min read

Gotik edebiyatın ve İngiliz edebiyatının en çok bilinen eserlerinden biri olan Frankenstein 1818 yılında Mary Shelley tarafından yazılmıştır. Bilim-kurgu türünün de öncüleri arasındadır. Bu roman aslında Shelley'nin katıldığı bir oyun veya yarışma sonucunda ortaya çıkmıştır. Yazsız geçen bir yıl olarak anılan 1818 yılında Shelley, dönemin önde gelen birkaç yazar ve düşünürüyle birlikte Lordy Byron'ın şehir dışındaki evinde kendi aralarında bir yarışma düzenler. En korkunç eseri ortaya koyan yazar bu yarışmayı kazanacaktır. Shelley'e hem bu yarıştırmayı kazandıran, hem de adını tarihe kazıyan eseri Frankenstein işte böyle ortaya çıkmıştır. Ayrıca Modern Prometheus olarak da bilinmektedir. Aslında bu roman Shelley'nin Aydınlanmaya karşı olan tutumunu da ortaya koyar: etraftan toplanmış parçalarla yapılan, sadece aklın eseri olup ruhu olmayan bir canavar ancak yıkım ve ölüm getirecektir.

Hikayenin başında bir kaptan olan Robert Walton, yorgun ve bitik Victor Frankenstein'ı bulur ve ona yardım eder. Frankenstein ise başına gelenleri ona anlatmaya başlar. Her ne kadar çoğu kişi Frankenstein'ı kitabın 'canavarı' olarak tanısa da aslında isim yaratıcısı Victor'a ait. Doktor Frankenstein, bilgiye olan açlığını, hayatın ve ölümün gerçeklerini keşfetmek adına deneylerine başlar. Farklı kadavralardan topladığı parçaları bir araya getirir ve birleştirir. Sonrasında ise farklı yollarla bu vücuda yaşam verir, fakat hayata getirdiği bu varlık o kadar korkuçtur ki ona bakmaya bile tahammül edemez ve onu terk eder. Canavarsa tıpkı yeni doğmuş bir bebek gibidir, hiçbir şeyin farkında değildir ve 'doğduğu' andan itibaren etrafındaki dünyayı öğrenmeye çalışmaktadır. Yaratıcısına veya teknik olarak babasına da derin bir özlem ve merak duymaktadır. Görünümü yüzünden herkes ondan korkmaktadır ve kimse ona yaklaşmak istemez. Bu dünyada bir başınadır.

Victor zamanla yaratığını unutmuştur, yaratık ise terk edildiğini her geçen gün daha çok hisseder ve yaratıcısından intikam almak ister. Ailesinin yanına dönmek üzereyken Victor bir mektup alır ve kardeşinin boğularak öldürüldüğünü öğrenir. Olayın gerçekleştiği ormana gittiğinde ise yarattığı canavar karşısına çıkar ve kardeşini öldürdüğünü itiraf eder ve bunu Victor'un canını yakmak için yaptığını söyler. Ayrıca Victor'un ailesinin evinde çalışan bir kızın hırsızlıkla suçlanmasına ve idam edilmesine sebep olur. Bu yalnızlığına bir son vermesini, ve kendisini yarattığı gibi bir eş yaratmasını istediğini söyler. Victor bir kez daha böyle bir canavar yaratmaya tereddüt etse de yine de çalışmalarına başlar. Canavarsa adım adım Victor'u takip etmektedir. Bir gün canavarı camının dışında gören Victor korkuya kapılır ve ikinci yaratığına can vermeden onu yok eder. Canavarsa öfke ve üzüntüye boğulur, içindeki intikam ateşi daha da çok yanmaya başlar.

Ertesi günse Victor en yakın arkadaşının öldürüldüğü haberini alır, boynundaki parmak izlerinden arkadaşını da canavarının öldürdüğünü anlar. Arkadaşının ölümünden sonraysa Victor evlenmeye karar verecektir. Hala canavarın peşinde olduğunu bilmektedir ve evleneceği Elizabeth'e endişelerini anlatır ve bir süre uzaklaşmasını ister. Fakat Elizabeth uzaklaştığı gibi çığlık sesleri duyulur. Yakınlarda saklanan canavar, hiç yaratılmayan eşinin intikamını Victor'un düğün gününde almıştır. Bunun üzerineyse Victor büyük bir buhrana girer ve yok etmek için canavarı takip etmeye başlar. Kutuplara kadar canavarı takip eder fakat buzlar arasında hasta düşer ve kaptan Walton onu bu halde bulur. Başından geçen olayları anlatan Victor çok uzun sürmeden hastalığından dolayı vefat eder. Odaya girdiğinde ise Victor'un cesedinin başında canavar oturup ağlamaktadır ve kendi başından geçenleri kaptana anlatır. Yaratıcısının olmadığı bir dünyada yapayalnız ve amaçsız hisseden canavarsa ölmek üzere buzulların derinliğine gider.