Gezegenler İsimlerini Nereden Alıyor?

Güneş Sistemi'ndeki sekiz gezegenin de birbirinden farklı ve ilgi çekici özellikte oldukları şüphesiz, fakat isimlerini aldıkları karakterler sizleri daha da şaşırtacak nitelikte. Hepsi için geçerli olmasa da gezegenler isimlerini Antik Yunan ve Roma mitolojisindeki tanrılardan almaktadır.

Merkür ☿

En meşhur özelliği Güneş'e en yakın olan gezegen olmasıdır ve yörüngesinin küçüklüğü sayesinde Güneş'in etrafında çok hızlı döner. Eski Yunan'da sabah yıldızı olarak görüldüğünde Hermes, akşam yıldızı olarak görüldüğünde ise Apollo olmak üzere iki ayrı ad taşımaktaydı. Eski Roma da ise Hermes'in karşılığı olan topukları kanatlı ayaklara sahip, haberci Merkür olarak adlandırıldı. Bunun sebebi Merkür'ün sabah ve akşam ufkundaki hızlı geçişlerinden etkilenmiş olmasıydı. Türkçe'de ise Merkür Utarid olarak adlandırılır. Sembolündeki hilal ve çember insan ruhunu, haç ise madde dünyasını temsil etmektedir.

Venüs ♀

Popüler kültürde en çok yer edinen gezegen Venüs, adını Roma mitolojisindeki aşk tanrıçasından alır. Aşkın ve güzelliğin koruyucusu Yunan mitindeki aşk tanrıçası Afrodit'e denktir. Tanrıça genellikle çıplak resmedilir ve efsaneye göre denizin köpüklü dalgalarından doğduğu söylenir. Kültürümüzde Venüs'ün çok farklı isimleri vardır: Kervankıran, Çoban Yıldızı, Çolpan ve Zühre. Sembolü aynı zamanda dişiliği temsil eder.

Mars ♂

Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars, Eski Yunan mitindeki Zeus'un oğlu Ares'ten adını alır. Sebebi kırmızı rengini kan ile bağdaştırmalarıdır. Mitolojide Athena ile giriştiği mücadeleler ve sevgilisi Afrodit'le olan kaçamakları ile ünlüdür. Yine bu kızıllığa atfen Arapça'da Mars için ateş ile ilişkili merrîh kelimesi kullanılmaktadır. Kültürümüzde de Mars'a Merih denir. Divan-ı Lügat'it Türk'te ise Bakır Sokım olarak geçer. Mart ayı ismini Mars'tan almaktadır.

Jüpiter ♃

Roma mitolojisinde Jüpiter, tanrıların en güçlülerinden birisi olan Zeus'a denktir. Göklerin, şimşeklerin ve gök gürültülerinin tanrısıdır. Tanrıların kralıdır, eşi Heradır. Aşırı çapkınlığı ve aşk maceraları ile bilinir. Çoğu zaman elinde bir şimşek ile resmedilmiştir. Türkçe'de Müşteri (Erendiz) olarak adlandırılır.

Satürn ♄

Halkalı gezegen Satürn, adını bir tanrıdan değil, bir titandan almıştır. Titanlar, Gaia ve Uranüs’ün yani Yeryüzü ve Gökyüzü’nün çocuklarıdır. Gaia’nın doğurduğu titanların en küçüğü olan Satürn (Antik Yunan’da Kronos) zamanı yöneten titandır. Babası Uranüs’ün beğenmediği kardeşlerini annesinin karnına geri tıktığını gören Satürn, annesi Gaia’nın da desteğiyle babasını orakla hadım eder ve kardeşlerini annesinin karnından çıkarır. Böylece titanların başına geçer. Ardından başta Satürn’ün oğlu olan Jüpiter olmak üzere tanrılar, titanlara karşı gelir ve Satürn’ü tahttan indirirler. Satürn aynı zamanda adını İngilizcede cumartesi (Saturday) gününe vermiştir. Türkçe'de ise Satürn’e Zühal adı verilir. 

Uranüs ♅

Uranüs adı, Roma mitolojisinde Caelus olarak bilinen, Kronos'un (Satürn) babası, Zeus'un (Jüpiter) büyükbabası ve Ares'in (Mars) büyük büyükbabası olan ve Latince'de Uranüs olarak çevrilen antik Yunan gökyüzü tanrısı Uranüs'e atıfta bulunmaktadır. Yunan tanrılarının atasıdır. Kozmik bir güce sahiptir. Uranüs aynı zamanda uzayla ilgili olarak da tavsir edilir. Sekiz gezegen arasında İngilizce adı Yunan mitolojisindeki bir figürden türeyen tek gezegendir. İlginç şekilde diğer tüm gezegenlerin adları Roma mitolojisinden gelmesinin aksine Uranüs ismi Yunan mitolojisinden gelir.

Neptün ♆

Gezegenin mavimsi renginden yola çıkılarak bu gezegene Roma mitolojisindeki denizler tanrısı Neptün’ün adı verilmiştir. Yunan mitolojisindeki Poseidon'a denktir. Poseidon Kronos'un oğlu ve Zeus'un kardeşidir. İnanışa göre titanların yenilmesinin ardından üç büyük tanrı evreni aralarında paylaşmıştır. Gökyüzünü tanrıların kralı Jüpiter, yeraltı dünyasını Plüton alırken denizlere ise Neptün sahip olmuştur. Genellikle mızrağı ile tasvir edilmiştir.

Plüton ♇

Yeni bulunan bu cüce gezegene dünyanın her yerinden birçok isim önerisi gelse de Oxford’ta yaşayan 11 yaşındaki Venetia Burney tarafından önerilen, Roma mitolojisindeki yeraltı tanrısı Plüton’un ismi kabul edilmiştir. Ayrıca Yunan mitinde Zeus'un kardeşi olan, yeraltındaki ölüler ve hayaletler ülkesinin tanrısı Hades'in bir diğer ismidir. Plüton, acımasız ve korkunç olsa da sözünden dönmez ve diğerlerinin aksine kaprisli bir tanrı değildir. Mitolojik öykülerde en bilinen öyküsü eşi Persephone'yi kaçırması ile ilgili olandır. Roma mitinde ise Plüton, tanrılar ve ölümlüler arasında en korkulan ve sevilmeyen tanrıydı. İnsanlar onun dikkatini çekmemek için adını anmaktan kaçınırlardı.