Haçlı Seferleri

Bugünkü yazımda İslam tarihinin önemli konularından biri olan Haçlı Seferleri'nden bahsedeceğim.

Orta Asya'da konargöçer yaşam süren Türkler; dönemin hızlı nüfus artışı, salgın hastalıklar, zorlu iklim koşulları sebebiyle yeni bir yurt arayışına girmişlerdir. Bizans'ın hükümdarlığında olan Anadolu, coğrafi konumu, elverişli bitki örtüsü olarak en doğru tercihti. Bu karar üzerine Türkler 1071 yılında Malazgirt Savaşı'nı kazanarak Anadolu’ya giriş yaptılar.

Bizans ilk başta Türkleri azınlık olarak görse de bölgedeki Türk nüfusundaki artış ve İslam'ın yayılması Hristiyan dünyasını fazlasıyla endişelendirmeye başlamıştı. Bu durumlardan rahatsızlık duyan Bizans, Papa'dan yardım istedi. Avrupa'da Türklere karşı Hristiyan birliği fikri ise bu sayede ortaya çıktı.

Papa II. Unban'ın 1095'te Hristiyanlara yaptığı bir konuşmada bu fikrin etkilerine de rastlarız. "Ben değil, Tanrı, Mesih'in savunucuları olarak sizden rica ediyor ve uyarıyor: Zenginler ve fakirler acele edin ve bu kötü mahlukları kardeşlerinizin topraklarından gönderin." demiştir. Hatta sefere katılanların tüm günahlarının affolacağını da söylemiştir. Bu konuşmanın üzerine 1096'da Hristiyanlar ilk Haçlı Seferini gerçekleştirmiştir.

Haçlı Seferleri toplam sekiz kez gerçekleştirilmiş olup 1271 yılına kadar sürmüştür. İlk dört sefer nedenleri ve sonuçları olarak diğerlerine göre öne çıkmaktadır. Bu nedenle bu yazıda ilk dört seferi ele aldım. Nedenlerine biraz daha yakından bakalım. Üç ana başlıkta özetleyebiliriz: Siyasi nedenler, dini nedenler ve ekonomik-siyasi nedenler.

1- Siyasi Nedenler

• Türklerin Anadolu'daki ilerleyişini Bizans'ın durduramaması.
• Krallar ve derebeylerin arasında yaşanan çekişmeler sebebiyle kralların derebeylerini Avrupa'dan göndermek istemeleri.

2- Dini Nedenler

• Hristiyanlar için kutsal öneme sahip Kudüs'ün Türklerin elinde olması.
• Kulini adıyla anılan Hristiyan tarikatının Hristiyanları, Müslümanlara ve Türklere karşı ayaklandırması.

3- Ekonomik-Siyasi Nedenler

• Ege ve Akdeniz'deki ticaret limanlarının Türklere ait olması.
• Şövalyelerin seferleri bir macera olarak görmesi.

Şimdi ise ilk dört Haçlı Seferinden kısaca bahsetmek isterim.

I. Haçlı Seferi

I. Kılıç Arslan'ın Malatya'yı kuşatması üzerine gerçekleşti. Haçlıların kazandığı bu sefer sonucunda Batı Anadolu Türklerin hükümdarlığından çıkmış Türkiye Selçuklu Devleti başkenti Konya'ya taşınmıştır. Kudüs, Urfa Haçlılara geçmiştir.

II. Haçlı Seferi

Musul Atabeyi İmamettin Zengin'in Urfa'yı haçlılardan kurtarması üzerine başlamıştır. Haçlıların ilerleyişi Şam'a kadar sürmüş fakat istenilen başarıya ulaşılamamıştır.

III. Haçlı Seferi

Selahattin Eyyubi'nin Kudüs'ü geri alması nedeniyle haçlılar tarafından gerçekleştirilmiştir. Kudüs'e kadar gelen Haçlılar seferi kazanamadan geri dönmüşlerdir.

IV. Haçlı Seferi

Bizan'ın isteği üzerine İstanbul'a gelen Haçlılar burada şehri yağmalamış Latin devletini kurmuşlardır. İstanbul'dan kaçan Rumlar ise Trabzon ve İznik'te farklı bir devlet olan Pontus Devletini kurmuşlardır.

Uzun ve her iki taraf içinde yıkıcı etkilere sebep olan seferlerin birçoğu başarısızlıkla sonuçlandı. Bu durumun Türklere etkisi ise İslamiyetin yayılma hızında yavaşlama ve Anadolu'daki ilerleyişte gerileme olarak yansıdı. Sonuçlara yakından bakalım.

Haçlı Seferlerinin Sonuçları

• Hristiyanlar arasında papa ve din adamlarına olan güven sarsıldı.
• Anadolu'da inşa edilen Türk birliği bozuldu.
• Avrupa'da krallıklar güçlendi, derebeylikler eski gücünü kaybetti.
• Kağıt, matbaa, barut, pusula gibi buluşlar Avrupa'ya taşındı ve Avrupa Uygarlığı bilimde gelişme gösterdi.
• Akdeniz'deki limanlar değer kazandı.