Halkla İlişkiler Duayeni: Edward Bernays

Kitleleri etkileyen, düşünceleri bir anda tam tersine çeviren 'Halkla İlişkiler' kavramının sırrı ne olabilir?

Elbette kavramla ilgili pek çok tanım ortaya atılmış. 1940'lar ise bu kavram üzerine en çok odaklanılan yıllar olarak karşımıza çıkıyor. Sosyal ve politik yönetim, iyi niyet geliştiricisi, harekete geçiren, aydınlatıcı gibi pek çok ifade "Halkla İlişkiler" ile bütünleşiyor.

Her alanda olduğu gibi "Halkla İlişkiler" alanında da karşımıza duayen bir isim çıkıyor: "Edward Bernays"

Halkla ilişkiler mesleğine ilk yıllarda propaganda'ya yönelik çalışmalar yaparak başlayan Bernays, birçok konuda bugün hala daha konuştuğumuz çalışmalara imza atmıştır.

Bernays'ın duayen olarak adlandırılmasındaki en önemli çalışmalarından biri sigarayı kadınlar için de içilebilir kılmayı başarmasıydı. Yaptığı araştırmalarla bazı kadınların sigara içmeyi özgürlüğün sembolü olarak gördükleri sonucuna ulaşmıştır. Bu bilgiye dayanarak New York'ta Beşinci Cadde'de ellerinde sigaraları olan on genç kadının yürümesini sağladı. Böylece, kaldırımlarda sigara içmenin kadınlar için uygun olmadığı ön yargısını kırmış ve kadınları sigara içerek 'Özgürlük Meşaleleri'ni yakmaya davet ederek kadın-erkek arasındaki bu eşitsizliğe karşı bir protesto düzenlemiştir. Tütün üzerine daha pek çok çalışması bulunan Bernays'ın bir diğer ses gertiren eylemi de Luck Strike sigaralarının ambalaj rengi üzerine olmuştur. Kadınlar yeşil renkli Luck Strike paketlerinin giydikleri kıyafetler ile uyumsuz oldduğunu düşünmekteydi. Bernays, bunun üzerine yeşil rengi o dönem için moda rengi olarak tanıtmayı başararak Fransız moda akımını etkileyen Opera Balosu'ndan ilham almış ve 'Yeşil Balo' isimli baloyu düzenlemiştir. Tabii ki bunun için yoğun bir süreç yaşanmış ve birçok tanınmış kişiyle ortak çalışmalar yürütülmüştür. Sanat gruplarına, kulüplere yeşilin hakimiyetiyle ilgili 1,500 mektup, mağaza ve pazarlama yöneticilerine ise 5,000 duyuru gönderilmiştir. Vogue, o dönem Paris'ten New York'a getirilen yeşil kıyafetlerin iki sayfa eksizini yayınlamıştır. Kısaca, yoğun çabalar sonucu her yer artık yeşil rengi ve düzenlenen bu baloyu konuşur hale gelmiştir ve kampanya, yeşilin moda rengi olması fikrinin kabulüyle sonuçlanmıştır. Bunlar dışında, "Venida Saç Bonesi", "Ivory Sabunları" ve Calvin Coolidge kampanyası gibi çalışmalarda da ismi geçen Bernays, kitleleri etkilemede ve pskiloji alanındaki başarısını bir kez daha göstermiştir. 20. yy'ın en etkili 100 Amerikalı bilimcisinden biri seçilmesi de bunu kanıtlar niteliktedir diyebiliriz.

Sonuç olarak görüyoruz ki halkla ilişkiler ikna psikolojisinde sandığımızdan çok daha etkili ve belli tabuları yıkma konusunda neredeyse imkansızı başarabiliyor. Edward Bernays ise bize bunun en nadide örneği.