Haremde Güzellik; Osmanlı Kadınlarının Güzellik Sırları

Osmanlı, tarihin sayfalarına yalnızca siyasi ve kültürel gücüyle değil, saraydaki ihtişamlı yaşamla da kayıt edilmiştir. Osmanlı sarayının görkemli dünyasında haremler en dikkat çekici yerlerden biri olmuştur. Buradaki kadınların kendi aralarında yaşananlar, güzellik konusunda yaptıkları faaliyetler dönemin kozmetik anlayışına yön vermiştir.

Osmanlı kadınları saraydaki zengin yaşamlarını harem kültürüne taşımışlardır. Doğal ve pahalı malzemelerle güzellik ürünleri elde etmişler, kendi aralarında bakım ritüellerini oluşturmuşlardır.

Güzellik Anlayışı: Dönemin Estetik Kriterleri

Görsel/ Tarih Dersi Etkinlikleri.com

Osmanlı döneminin kadınları giyimlerine gösterdikleri özenin aynısını ciltlerine de göstermişlerdir. Bu bakımdan onlar için önemli olan kriter yüz ve vücüdun temiz olmasıdır. Yumuşak ve temiz bir cilt için Osmanlı kadınları haremde özel keseler ile keselenirlerdi. Ölü deriden arındırılan cilde sonrasında özel yağlarla masaj yapılırdı.

Temizlik kriterinin beraberinde getirdiği bir diğer önemli kozmetik kriteri, güzel kokudur. Osmanlı kadınları güzel kokaya özen göstermiş, doğal çiçek özleriyle yapılan parfümleri kullanmışlardır. En çok tercih edilen kokular amber ve misktir. Osmanlıda yalnızca kadınlar değil erkekler de bu konuya özen göstermişlerdir.

Osmanlıda haremde dikkate alınan bir diğer önemli bakım ise saçlarla ilgiliydi. Parlak ve dolgun saçlara sahip olması gereken harem kadınları, çeşitli karışımları saçlarına uygulamışlardır.

Güzellik alameti olarak değerlendirilen şey ise beyaz tendi. Osmanlıda beyaz tenli olmak, temizliği ve güzelliği yansıttığından dolayı kadınlar tenlerinin rengini açmak için çeşitli doğal rütellere başvurmuşlardır. O dönemde her ne kadar makyaj malzemesi kültürü olmasa da haremde kadınlar yüzlerini renklendirmek amaçlı başka malzemeler bulmuş ve geliştirmişlerdir.

Görsel/ Hamamlar.com

Doğal Ürünlerle Haremde Güzellik Rutinleri

Dönemin güzellik merkezi görevini alan haremde kadınlar güzel görünmek, etkileyici kokmak, dolgun saçlar, için çeşitli yollar denemişlerdir.

1. Gül suyu; Kadınlar, gülün yapraklarını kaynatarak, hem yüzlerine hem de ciltlerine uygulamışlardır. Gül suyunun, kolejen etkisi vardır ve bu şekilde yaşlanmayı geciktirdiği ve cildi daha dinç gösteridiği bugün kanıtlanmıştır. Cildin PH dengesini düzenleyen gül suyu bugünün tabiriyle işlevsel bir tonik görevini görür.
2. Limon; Osmanlıda beyaz cildin daha çok kabul edilmesinden ötürü haremde kadınlar yüzlerinin rengini açmak için limondan faydalanmışlardır. Bugün limon cilt bakım ürünü olarak önerilmez. Renk açma özelliği olan limon bir yanda da asitli içeriğinden dolayı cildin bariyerine zarar verebilir.
3. Kil maskesi; Cildin pürüzsüz görünmesini sağlamak için kadınlar haremde kil maskesi uygulaması yaparlardı. Bu kil maskesini bal, su, gri kil tozu, saf zetinyağını karıştırarak elde eden harem kadınları, yoğun bir keseden sonra ciltlerinin rengini açmak ve yumuşak hale getirmek için bu kürü kullanmışlardır.
4. Badem ve susam yağı; El ve ayakların bakımı için susam yağı tercih edilmiştir. Kese sonrası da masaj için badem yağı kullanmışlardır.
5. Arsenik, boraks ve kükürt; bu üç malzeme ile yaptıkları karışımla istenmeyen tüylerinden kurtuluyorlardı.

Görsel/ Osmanlipazar.com

Koku ve Parfüm Kültürü

Osmanlı sarayında güzel kokmak gelenek niteliğindeyi. Kokunun insan üzerinde etkisi olduğu inancına sahiptiler ve çoğunlukla sakinleştirici kokuları kullanmaktaydılar. Kadınından erkeğine herkes özel karşımla elde edilen parfümler ya da yurt dışından getirilen parfümleri kullanmaktaydı.

Koku, Osmanlı geleneğinde yalnızca vücüda sürülmek amacıyla değil, el yazmalarında da kokulu mürekkep kullanılmıştır ayrıca güzel kokan çiçek özleri ve yağları misafirlerine ikram ve hediye olarak kullanmışlardır. Bazı akıl hastalıklarının da çeşitli kokularla giderileceğine inanmışlardır.

Haremde kadınlar, misk, amber ve gül kokusunu sıklıkla kullanırlardı. Günümüzde önemini yitiren buhardanlık ise osmanlı sarayının vazgeçilmez eşyasıydı. Harem içerisinde sandal ağacı, lavanta ve yasemin esansları kullanılır ve kokulu sabunlarla kadınlar duş alırdı.

Görsel/ ArtDogİstanbul.com

Makyaj Mazlemeleri ve Kullanımı

Osmanlıda makyaj üst sınıf kadınlarda yani saray kadınları arasında daha yaygındır. Makyajda temiz ve doğal bir görüntü elde edilmeye çalışılmıştır.

Ten rengini beyazlatmak için Limon kullanan kadınlar için dudak ve yanakların renklendirilmesinde gül yaprağı, böğürtlen gibi kırmızı ve ona yakın bitkiler kullanılırdı. Kaşlar Osmanlı kadınında rastık ile düzleştirilir ve önemli bir ayrıntı olan gözlere ise sürme çekilirdi.

Görsel/ Bisav.org.tr

Saç ve Saç Bakımı

Gür ve uzun saç hedefi olan Osmanlı kadınları saçlarını zeytinyağlı sabunla yıkar ve sonrasında yumuşaklık ve parlaklık için de bazı yağlara başvururlardı. Sabunla yıkama sonrası tercihe göre sirke, biberiye suyu ve gül suyu kullanılırdı. Günümüzde de saçını uzatmak isteyen kadınlar için biberiye suyu önerilir.

Saç kırıkları için saç diplerine hint yağı uygulamışlardır. Tüm bakımların ardından kadınlar saçlarını ahşap veya kemik tarakla tarar ardından örgü yaparlardı. Kendi aralarında saç örmenin saçı uzattığı ve daha sağlıklı görünmesine yardımcı olduğuna inanırlardı.

Görsel/ Sanatatak.com

Özetle Osmanlı harem dünyasında temizliğin ve kokunun bir gelenek olduğu, özellikle sarayda önemli bir yer edindiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Gül suyu ve yaprağı dönemin en çok kullanılan, malzemeleridir.

Kapak Fotoğrafı: Canvastar.com

Kaynak:

"Osmanlı Saray Kadınlarının Hiçbir Yerde Duyamayacağınız En Gizli Güzellik Sırları." Onedio, 21 Şubat 202, Web.

"Osmanlı'dan Günümüze Güzellik Sırları." ALEM, 3 Mart 2023, Web.

"Osmanlı Hareminden Güzellik Sırları." HT Hayat, Habertürk, 16 Şubat 2016, Web.