Hayatta Kalma Yanılgısı

Hayatta kalma yanılgısı, bir bireyin gözle görülür başarılı bir alt grubu tüm grup sanması durumunda ortaya çıkan bir tür örnek seçim yanılgısıdır. Başka bir deyişle hayatta kalma yanılgısı, bireyin olayda "hayatta kalmayan" veri noktalarını dikkate almadan yalnızca hayatta kalan gözlemleri dikkate alması durumunda ortaya çıkar.

Hayatta kalma yanılgısı terimi ilk kez İkinci Dünya Savaşı uçakları üzerinde çalışmalarıyla tanınan ünlü bir istatistikçi olan Abraham Wald tarafından ortaya atıldı. Wald'ın araştırma grubu, savaş uçaklarının nasıl daha iyi korunabileceğini belirlemeye çalıştığında grubun ilk yaklaşımı, uçağın hangi parçalarının en fazla hasara maruz kaldığını değerlendirmekti. En kötü durumda olan alanları belirledikten sonra, bu yerlerde uçağı daha fazla koruma sağlayacak şekilde güçlendireceklerdi. Ancak Abraham Wald, en ağır hasar gören uçakların savaştan dönmeyen uçaklar olduğunu kaydetti. Aynı uçaklar aynı zamanda uçağın hangi parçalarının güçlendirilmesi gerektiğine ilişkin en alakalı bilgileri de sağlayacaktı.

Bu araştırma grubu bu kritik gerçeği tespit edememiş olsaydı, önerecekleri uçak takviyeleri, projeyle ilgili tartışmasız en değerli veri noktalarına haiz olan bir uçak alt kümesini tamamen göz ardı edecekti. Araştırma çalışmasının sonuçları, Abraham Wald ve Columbia'daki araştırma grubunun hayatta kalma yanılgısını nasıl aşarak yüzlerce hayat kurtardığına dair bir örnek sağladı.

Bireyler hayatta kalma yanılgısının farkına vardıklarında bundan birkaç şekilde kaçınmaya çalışabilirler. Öncelikle kendinize neyi göremediğinizi sorun. Karar verirken neyin eksik olduğunu düşünerek başlayın. Kullandığınız bir olaydan veya veri kümesinden hangi veriler "Hayatta kalamadı"? Sorular sorarak ve bu eksik veri noktalarını araştırmaya zaman ayırarak karar verme anınız öncesinde daha iyi bir anlayış geliştirebilirsiniz. Tam olarak bilgili olmak ve duraklatmak, düşünmek ve araştırmak için zaman ayırmak, karar verme sürecinizde hayatta kalma yanılgısının dikkate alınmasına yardımcı olacaktır.

Sonrasında veri kaynaklarınızı inceleyin. Özellikle çalışmalarınızda ve araştırmalarınızda hayatta kalma yanılgısını önlemenin bir başka yöntemi de kullanılan veri kaynakları konusunda seçici olmaktır. Veri kaynaklarının doğruluğu teşvik edecek şekilde hazırlanmasını ve analiz sonuçlarını veya karar almayı değiştirecek kritik gözlemleri atlamamasını sağlayarak bireyler, hayatta kalma yanılgısı riskini azaltabilir.

Hayatın genel kanısı başarılı olan ve sağ çıkan örneklere odaklanmaya yöneltse bile başarısız deneyimlerin nedenlerini doğru şekilde belirlemek de kritik düzeyde önemlidir. Zira tamamıyla hayatta kalma yanılgısına maruz kalmak tek başına hedefe ulaşmayı sağlayamayabilir.