Hukukta Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme

1.Teşebbüs: Türk Ceza Kanunu'nun 35. maddesi: (1) Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.

> Suça teşebbüsün, bir suçun icrasına elverişli hareketlerle başlanıp da failin elinde olmayan nedenlerle suçun tamamlanamaması şeklinde tanımlanması mümkündür. Bu tamamlanamama icra hareketlerinin veya neticenin tamamlanamaması şeklinde karşımıza çıkabilir.

> Kanunumuzun genel kısmında düzenlenen teşebbüse ilişkin hükümler genişletici niteliktedir. Zira söz konusu hükümler genel kısımda düzenlenmekle, TCK'nın 5. maddesi de göz önünde bulundurulduğunda, TCK'nın özel kısmında yer alan tüm suç tipleri için de uygulama alanı bulacaktır. Ayrıca teşebbüse ilişkin hükümler sayesinde tamamlanamamış fiillerin de cezalandırılabilmesi mümkün olmaktadır. Aksi takdirde yani teşebbüse yönelik hükümler olmasaydı, kural olarak yalnızca tamamlanmış fiiller cezalandırılabilecekti.

2.Teşebbüsün şartları;

a) Suçun kasten işlenen suçlardan olması

b) Elverişli hareketler

c) İcra hareketlerine başlanmış olması

d) Suçun failin elinde olmayan sebeplerle tamamlanamaması

3.Teşebbüse elverişli olmayan suçlar;

a) Taksirli suçlar

b) Neticesi sebebiyle ağırlaşmış suçlar

c) Neticesi harekete bitişik suçlar

d) Saf ihmaili suçlar

e) Kalkışma suçları

f) Olası kastla işlenen suçlar

g) Cezalandırabilme şartı içeren suçlar

Yargıtay kararı:

(15. Ceza Dairesi , 2017/14658 E. , 2017/8890 K.)

Hırsızlık suçunun işlendiği ihbar edilerek sanıklara ait aracın plaka numarası verilmesinden sonra görevlilerin mobese kayıtlarında yaptıkları araştırma ile aracın şehir merkezinde görülmesi üzerine yapılan takip sonucu sanıkların yakalandıkları ve sanıkların suçun hakimiyet sahasından uzaklaştıkları suçun işlenmesinden sonra kesintisiz bir takibin söz konusu olmadığı bu nedenle suçun tamamlandığı gözetilerek sanık hakkında, tamamlanmış suç hükümleri ve etkin pişmanlıktan dolayı TCK'nın 168. maddesinin uygulanması gerekir.

4.Gönüllü Vazgeçme: TCK m.36 (1) Fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçun tamamlanmasını veya neticenin gerçekleşmesini önlerse, teşebbüsten dolayı cezalandırılmaz; fakat tamam olan kısım esasen bir suç oluşturduğu takdirde, sadece o suça ait ceza ile cezalandırılır.

> Suç yoluna girmiş ve icra hareketlerine başlamış olan failin, aslında istemesi durumunda suçu tamamlayabilecek durumda olmasına rağmen icra hareketlerine devam etmeyerek suçu işlememesi veya icra hareketlerini tamamlamış olmasına rağmen neticenin gerçekleşmesini önlemesidir.

!!!! Gönüllü vazgeçme ve etkin pişmanlık farklı şeylerdir. Gönüllü vazgeçme teşebbüs aşaması için geçerliyken, etkin pişmanlık ise suç tamamlandıktan sonraki aşama için geçerlidir. Ayrıca etkin pişmanlık kanunun genel kısmında düzenlenmediğinden yalnızca özel kısımda izin verilen suçlar açısından uygulama alanı bulabilir.

Yargıtay Kararı:

Sanığın, savunmalarında 112 Acil Servisi ve ailesini aradığını savunması, mağdurun 10.04.2014 tarihli dilekçesinde sanığın komşuları çağırdığını, kayınvalidesine telefon açtığını, telefonu kendisine vererek ambulansı aramasını sağladığını beyan etmesi karşısında belirtilen hususlar araştırıldıktan sonra sanık hakkında TCK'nun 36. maddesinde düzenlenen "gönüllü vazgeçme" hükümlerinin uygulanma koşullarının oluşup oluşmadığının tartışmasız bırakılması...bozmayı gerektirmiş...(1. Ceza Dairesi, 2016/4451 E. , 2017/384 K.)