İletişim Araçlarının Toplum ve Birey Üzerindeki Etkileri

Gelişen ve değişen teknoloji, toplum ve birey üzerindeki etkiyi artırır. İletişim araçlarının toplum ve birey üzerindeki etkilerini üç başlık altında konumlandırabiliriz.

Sosyal Etki

İnsan sosyal bir varlıktır. Dünya üzerinde yaşanan her türlü gelişimden etkilenerek değişimler yaşayabilirler. İletişim araçlarındaki gelişim süreçleri ve tarihsel değişimler iletişim, toplum ve kültür arasında etkileşimlere neden olur, olmuştur. Bu etkileşimler de toplumsal yapı ve düşünce biçimlerinde değişim ve dönüşümlere neden olmuştur, her gelişimle de olmaya devam etmektedir. 

Keşfedilen bir gezegeni, yeni teknolojik bir gelişmeyi, sistemsel değişiklikleri, Dünya’nın çok uzak bir yerinde yaşayan insanların kültürünü çok kısa bir vakitte öğrenme imkanı sağlayabilir kitle iletişim araçları. Kişi hayranı olduğu bir oyuncuya ulaşabilir, neler yaptığını takip edebilir. Çok uzakta olan yanına gidemeyeceği bir durumda özlediği kişilerin sadece sesini duymakla yetinmeyip görüntülü şekilde konuşabilir. 

Covid-19 döneminde iletişim araçlarının birey üzerindeki olumlu sonuçlarını daha kolay fark edebildik. Eğitimin ve işlerin aksamaması için uzaktan eğitim ve evde ofis ifadeleriyle bazı şeylerin devamlılığı sağlanmaya çalışıldı. Bu süreçte teknoloji açıklığı da keşfedilmiş olabilir ki yapay zeka çalışmaları bu dönemde hızlandı. Ancak iletişim araçlarının tüm bu olumlu değişim ve dönüşümlerin yanında elbette toplum ve birey üzerinde olumsuz etkileri de mevcut. 

Her işimizin teknolojik aletler üzerinden yürütüldüğü bu zaman için bazı hissi duyguların köreldiği de inkar edilemeyecek bir gerçek. Sağduyunun azalması sosyal medya üzerinden linç kültürünün oluşması, yargıcın da infazcının da tuşlaştığı bir zemin oluşturuyor. Hızlı bilgi edinme ayrıcalığı diğer yandan hızlı tüketmeyi de getiriyor. İletişim araçları insanların kendini ifade etmesini, eleştirel yanını geliştirmesini sağlasa da yalnızlaşmaya zorlaması da olumsuz etkilerinden biri. Her gelişme ilerleme sağlayamayabilir. İlerlemeyi sağlayacak olan bireylerin gelişimi nasıl kullandığı ile alakalıdır. Bu kullanıma göre bireyin ya da toplumun üzerindeki etki olumlu ya da olumsuz şekilde belirlenecektir.

Ekonomik Etki

İletişim araçlarının gelişmesi bir bağlamda teknoloji ile ilgilidir. Bunun en belirgin örneği telefon ve bilgisayarlardır. Çok hızlı gelişen ve çok hızlı tüketilen bir alandır. Elindekinin daha iyisi ve konforlusu için daha çok para harcaman gerekir. Bu cihazlarda kullanacağın internet için para harcaman gerekir. Kullandığın cihaz ekonomik gelirinin bir göstergesidir. Bir sembol bir imaj göstergesidir. Daha iyi bir televizyon daha iyi bir bilgisayar, daha iyi bir telefon harcanacak daha çok para demektir. Özellikle gençler arasında arkadaş grubunda daha düşük bir model telefona sahip olunması akranları arasında kendini kötü hissetmesine dahi yol açabilir. Gazete, dergi gibi araçlar da parayla satılır ve bireyin bütçesini hesabını etkileyen unsurlardır.

Kitle iletişim alanında çalıştırılabilecek birçok alan da mevcuttur. Bu alanlara çalışan alımının sayısı da çok olacağından ülkenin istihdamına da katkı sunabilir. Toplum için olumlu etkilerinden biri olarak bu alımları sayabiliriz.

Siyasal Etki

İletişim araçlarının toplum ve birey üzerindeki siyasi etkisi kitleleri yönlendirmedeki başarısı olarak yorumlanabilir. Bir ideolojiyi yaymak buna örnek olarak verilebilir. Seçim vaktinde seçmenini yanında tutmak ve kendine yeni seçmenler eklemek için yapacakları propaganda aracı olarak kitle iletişim kullanılır. Televizyon, radyo, gazete, broşür, internet, SMS gibi araçlar. Bireyler bu kullanıma göre üç şekilde etkilenebilirler. Birincisi, propaganda yapan parti için fikri olumludur ve bu olumluluk seviyesi artar. İkincisi, olumsuz fikri propagandadan sonra olumlu olarak değişir. Üçüncüsü, fikri olumsuzdur propagandadan sonra değişmez. Bunların dışında halk tarafından siyasiler de iletişim araçları ile etkilenebilir. İktidarda bulunanlar yıpranabilir, seçimler sosyal medya ile manipüle edilebilir ya da iktidar tarafından demokrasiyi kesintiye uğratacak adımlar atılabilir. Sosyal medyaya yasak getirilmesi gibi. 

Siyasi propaganda ile halkı etkilemeye bir örnek olarak işçi partisinin kurulduğu zaman verilebilir. Radyo propagandası ile Anadolu’nun her yerine ucuz ve etkin olarak ulaşmış ve kendini kitlelere bu yolla tanıtmıştır.

KAYNAK

Kağnıcı, G. ‘Eski Mezopotamya’da Bir İktidar ve Rıza Üretim Aracı Olarak Tarihyazımı’

Kılıç, Y. (2009).‘Eski Ön Asya Toplumları Arasında Yazı ve Dil Etkileşimi’. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü temmuz, sayı:4 

Güngörmez, B. (2002). ‘Kitle İletişim Araçları, Siyaset ve Propaganda’. U.Ü.Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:3, sayı:3

Aziz, A. (2016). İletişime Giriş. Ekim, İstanbul, Hiperlink, 5.baskı.

Demir, G. (2015). Sosyal Bir Fenomen Olarak Dilin Belirsizliği. Mart, İstanbul, İthaki, birinci basım.

Picq, P. Sagart, L. Dehaene, G. ve Lestienne, C. (2012). Dilin En Güzel Tarihi. Kasım, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, ikinci basım