Japon Bilim Kurgusunun Babası: Hoshi Shinichi

Son zamanlarda çokça çevirisi yapılan Asya edebiyatı eserlerinde hiç şüphesiz en büyük yeri Japon Edebiyatı çevirileri çekiyor. Bu zamana kadar Osamu Dazai, Natsume Soseki, Hamao Shiro ve daha pek çok isimden kitapları belki okudunuz, belki okuyacaksınız. Ancak ben sizleri, bu zamana kadar henüz hiçbir eserinin Türkçe çevirisi yapılmamış fakat Japon edebiyatı için çok büyük öneme sahip bir isimiyle tanıştırmak istiyorum: Hoshi Shinichi.

Peki Hoshi Shinichi kimdir?

Aslında eserlerinin çevirisi neden yapılmadı diye hem sorguladığım hem de sorgulamadığım bir isim olan Hoshi Shinichi, Japonya'da tüm zamanların en hatırı sayılır bilim kurgu yazarlarından biri. Japonya'da manga ve anime henüz gençleri etkisi altına almamışken Japonya'nın ilk bilim kurgu yazarları savaş sonrası çalkantılı dönemde ortaya çıkmış; dokunaklı ve keskin bakış açılarıyla Japonya'nın fantastik dünyasının zemini hazırlamışlardır. İşte Hoshi Shinichi de bunların en başarılılarından biridir. En çok "Bilim Kurgunun Haiku'su" olarak addedilen "çok çok kısa" hikâyeleri ile tanınmıştır.

Hoshi esasen Japoncada yıldız anlamına gelmektedir. Bu, yazarın bu ismi uzaya olan sevdası yüzünden bir takma isim olarak kullandığı izlenimini verse de işin aslı öyle değildir. Ancak yine de bu durum, uzun süredir kendisinin hayranı olan kişilerin Hoshi'nin kendisinin bir uzaylı olduğu varsayımlarının önüne geçmemiştir. Çünkü hayranları, bu kadar tuhaf ama bir o kadar anlaşılır hikayeler yazmanın bir insan için imkansız olduğu kanaatini taşımaktadır.

Hoshi Shinichi, 26 yıllık kariyerinde 1001 kısa hikâye yazmıştır. Burada kendisinin Binbir Gece masallarına olan hayranlığının etkisi olduğu söyleniyor. Bunu aslında eserlerinde folklorik ve masalsı anlatımlarına bilimkurguda uzmanlaştığı geleceğe dair kaygılar, toplumsal eleştiri ve karanlık, yoğun mizahı yedirmesiyle de çok başarılı sergiliyor.

1926'da doğan Hoshi'nin erken yaşamına baktığımızda ise kendisini büyükbaba ve büyükannesinin yetiştirdiğini görüyoruz. Alman tedrisatından geçen dedesi çok saygın bir anatomi ve antropoloji uzmanı. Büyükannesi ise uluslararası arenada da tanınmış Ogai Mori'nin kız kardeşi. Kendisi de şair olması sebebiyle büyükannesinin her gece Hoshi'ye bizzat şiir okuduğu da söyleniyor.

Hoshi'nin babası Hoshi Hajime, 1901'de Kolombiya Üniversitesi'nden mezun olmuş, Hoshi Eczacılığı'nın başkanı, Hoshi Üniversitesi'nin kurucusu ve toplam 15 yıl boyunca Meclis'in halk tarafından seçilmiş bir milletvekiliydi. Dolaysıyla Hoshi, uluslararası sanat, tıp, siyaset ve iş dünyasının sunduğu bu zengin ortamda büyümüş ve bunların hepsini hikayelerinde yoğun bir şekilde kullanma fırsatı bulmuştur.

Hoshi, 1947'de Japonya'nın önde gelen üniversitelerinden olan Tokyo Üniversitesi'nin biyokimya bölümünden mezun olmuştur. Ne yazık ki - ya da Japonya'daki bilimkurgu hayranları için ne mutlu ki - babasının o dönemde Asya'nın en büyüğü olan ilaç şirketi siyasi kargaşaya sürüklenmiş ve iflas etmiştir. Babasının ölümünden sonra Hoshi şirketi satmış ve yazmaya başlamıştır.

İlk kısa öyküsü "Sekisutora" (Sextra), ardından "Bokko-chan" (Bayan Bokko) ve "Oi, Detekoi" (Hey, Hadi Çık!) 1957'de Hoseki dergisinde basılmış ve büyük bir sansasyon yaratmıştır. 1968'de "Moso Ginko" (Sanrı Bankası) adlı kitabıyla 21. Japonya Gizem Yazarları Ödülü'nü almıştır. Yine aynı zamanlarda, öyküsünden uyarlanan "Hana to Himitsu" (Çiçekler ve Sır) adlı kısa film Venezia Uluslararası Çocuk Filmleri Festivali'nde ödül kazanmıştır. Hoshi'nin baş yayıncılarından biri olan Shinchosha, bugüne kadar sadece ciltli kitaplarının 30.000.000'den fazla kopya sattığını belirtmektedir.

Hoshi aynı zamanda birkaç roman da yazmıştır. Bunlar arasında günümüzün bilgisayar merkezli toplumuna dair rahatsız edici bir öngörü niteliğinde olan "Koe no Ami" (Ses Ağı, 1969) ve karısının favorisi olan "Buranko no Mukode" (Salıncağın Diğer Yüzü, 1971) eserleri yer almaktadır.

Hoshi Shinichi Kısa Hikaye Yarışması 1979'da başlatılmış, her yıl binlerce hevesli yazar başvuruda bulunmuştur. Hoshi, vefatından bir yıl öncesine, yani 1996'ya kadar kazananları kendisi seçmiştir. 11 kurucu üyesi ve bir başkanı bulunan Japon Bilimkurgu Yazarlar Birliği, ölümünün ardından Hoshi Shinichi'ye yaşam boyu başarı ödülü vermiştir.

Hoshi'nin en kalıcı başarısı kitleleri etkilemiş olmasıdır. Hikâyelerinin çoğu yetişkinlere dokunması amacıyla yazılmış olsa da özlü, eğlenceli tonu eserlerini genç okuyucular için de aynı derecede erişilebilir kılmıştır. Bu eserler genellikle Japonya'da ilkokul ve ortaokullardaki dil sanatları ve sosyal bilgiler derslerinde kullanılmakta ve 1996'dan beri "Oi, Detekoi" adlı eseri bir Amerikan ortaokul dil sanatları ders kitabında yer verilmektedir. Şurası çok açık ki Hoshi, kendisinin "asla eskimeyecek hikayeler yazma" arzusuna ulaşmıştır.

İnsanlığın en evrensel temaları üzerine tefekkürleri Hoshi'ye dünya çapında bir okuyucu kitlesi kazandırmıştır. Hikayeleri 20'den fazla dile çevrilmiştir. İlk eserinin yayımlanmasının üzerinden neredeyse yarım yüzyıl geçmesine rağmen Hoshi'nin zekice yazılmış ve ileriyi öngören hikâyeleri belki de hiç olmadığı kadar günümüzle ilişkilendirilebilir durumdadır.

Umarız en kısa zamanda Hoshi Shinichi'nin eserlerini de Türkçe olarak raflarda görebiliriz!