Kaygı: Belirsizliğe Tahammülsüzlük

Gam, tasa, endişe, sebebi bilinmeyen gerginlik duygusu... Nedir kaygı? Kaygının korkudan farkı nedir? Kaygıyla nasıl başa çıkarız?

Geçenlerde vizyona giren Inside Out 2 filmindeki kaygı karakterini hatırlayanlar vardır; sürekli etrafta dönüştürüp duran kriz halini. Tıpkı o animasyondaki gibi, kaygı bizi A planından Z planına kadar her şeyi düşünmeye zorlar. Olası tüm felaket senaryolarına karşı hazırlık yapmaya çalışır ve belirsiz olanı belirli hale getirmeye çabalar.

Kaygının bir diğer ismi ise "belirsizliğe tahammülsüzlüktür". Kişi belirsize çok tahammülsüz olduğu için belirsizi belirli hale getirmeye çalışır.

Kaygı korkudan farklı bir duygudur. Kaygının korkudan temel farkı korku durumunda bir tehdit nesnesinin oluşudur.

Örneğin, bir köpek tarafından saldırıya uğrama tehdidi gibi somut bir durum karşısında hissedilen duygu; kaygı değil korkudur. Korku mevcut bir tehdit nesnesine karşı gelişir.

Kaygı ise daha muğlak ve belirsizdir; somut bir tehditten ziyade genel bir tehlike veya olumsuz sonuç beklentisine verilen bir tepki olarak tanımlanır.

Klinik psikolog Cem Kaya, kaygıya iyi gelen şeyin belirsizliği belirli hale getirme çabasını bırakıp "belirsizliğe tahammül becerisini arttırmak" olduğunu söylüyor.

Belirsizliğin hayatın bir gerçeği olduğunu kabul etmek ilk adım olabilir. Geleceği kontrol edemeyiz ve her şeyi öngöremeyiz. Bu durumda, A planından Z planına kadar plan hazırlamak, çok da işe yarayan bir yöntem değil.

Kontrolümüzde olmayan durumlar yerine kendi kontrolümüzde olan şeylere odaklanmak belirsizliğe tahammül becerimizi arttırabilir. Kendimizi eleştirirken aşırıya kaçmak ve her şeyi kontrol etmeye ise kaçınmamız gereken davranışlardır.

Elbette, kaygıyla başa çıkmak burada anlatıldığı kadar kolay değildir. Tahammül becerilerimizi geliştirmek zaman ve emek isteyen bir süreçtir.

Kaygı hayatımızın bir parçası ve zaman zaman hepimiz bu duyguyu yaşarız. Duygularımızı reddetmek yerine, kendimizi anlamaya çalışmak ve kendi kendimize baş edemediğimiz durumlarda profesyonel yardım almak çok önemlidir. Unutmayın, bu duyguları yaşarken yalnız değilsiniz.