Mor Dünya

Dünya’ya uzaydan bakıldığında mavi, beyaz ve yeşil renkleri görülür. Ancak 2.4 milyar yıl öncesinde Dünya bu şekilde görünmüyordu. Gezegenimiz mor renkliydi.

Günümüzde bitkilerin yeşil görünmesinin sebebi sahip oldukları klorofilden kaynaklanır; klorofil sayesinde bitkiler, Güneş’ten gelen ışık enerjisini emer ve karbondioksiti şekere çevirirler. Bunun sonucunda fotosentez olayı gerçekleşir. Fotosentez sırasında bitkiler yeşil dalga boyunu kullanmazlar ve yeşil ışığı yansıtırlar, yeşil görünürler. 

Güneş’ten gelen ışığın dalga boyuna bakıldığında yeşil dalga boyunun diğer renklere göre daha fazla olduğu görülür. Bitkiler, Güneş’ten gelen ışığın sadece yeşil kısmını kullanarak daha verimli şekilde fotosentez yapabilirdi. Ancak neden sadece yeşil dalga boyunu kullanmadıkları ya da neden yeşil dalga boyuna göre evrimleşmedikleri merak konusu.

Bilim insanlarının bu sorulara mantıklı bir açıklaması bulunmakta. Onlara göre bitkiler sadece yeşil dalga boyunu kullansalardı o zaman güneş yanığı gibi bir etki ortaya çıkacaktı ve bitkilerdeki klorofil zarar görecekti. Ama bu açıklamaya nazaran daha ilginç bir açıklama da mevcut, bu açıklama ise mor dünya hipotezi.

Bu teoriye göre Dünya üzerinde ilk kez fotosentez yapan bitkiler klorofili değil daha basit ve ışığa duyarlı retinayı kullanarak fotosentez yaptılar. Retina sayesinde bitkiler Güneş’ten gelen yeşil ışığı bol miktarda emiyor ve kırmızı ve mavi ışığı geri yansıtıyordu. Bu sebepten Dünya’daki toprakların üstü mor renkte gözükmekteydi. Günümüzde bu bitkilere lavanta örnek gösterilebilir. Geçmişte böyle bitkilerin olma olasılığı yüksek. 

Dahası o dönemlerde okyanusların da mor renkte olduğu düşünülüyor. Muhtemelen bunun sebebi ise okyanuslarda yaşayan siyano bakterilerden kaynaklı. Tıpkı ilkel bitkiler gibi bu bakteriler de retinayı kullanarak okyanusları mora dönüştürmüş olabilir. Tuzlu göllerde bile yaşayabilen haloarchealar bu bakterilere örnek gösterilebilir. Bu canlılar yeşil ışığı emip mor ışığı yansıttıkları için bulundukları suları kırmızı ya da mora çevirebilir. 

Kara parçalarında bitkilerin, okyanuslarda ise bakterilerin retina molekülünü kullanarak Dünya’yı mora çevirdiği düşünülmekte. Tabii bu mor dünya, insanlardan daha önce gerçekleşmiş ve bitmiş bir olay. Bunun nedeni ise yaklaşık 2.4 milyar yıl önce yaşanan oksijen felaketi. Dünya’nın atmosferi günümüzdeki gibi oksijen içermiyordu. Atmosfer karbondioksit ve metan gazından oluşuyordu. Daha sonra Dünya’daki bazı şeyler değişmeye başladı. Siyano bakterilerinden bazıları retina yöntemini bıraktılar ve klorofil pigmentini kullanmaya başladılar. Klorofil sayesinde karbondioksiti kullanmaya başlayan bakteriler, oksijeni atık madde olarak atmosferi salmaya başladılar. Böylece karbondioksit miktarında azalma ve oksijen miktarında artış başladı. Değişim sırasında Dünya’yı mor yapan ilkel canlıların neredeyse hepsi ölmüştü. Bu değişimin yaşanması kulağa her ne kadar kötü gelse de bu olay, insanlar ve çok hücreli canlıların meydana gelmesi için gerekli ve önemli bir değişimdi. Birkaç milyon yıl sonra ise ilk çok hücreli canlılar okyanuslarda çoğalmaya başladı.

Mor Dünya hipotezi, henüz kesin olarak kanıtlanmamış olsa da tutarlılığa sahiptir ve gerçekleşmiş olma olasılığı yüksektir.