Mükemmeliyetçilik

Mükemmeliyetçilik, psikolojide, kişinin kusursuzluk ve mükemmelik için çabalama kaygısıyla karakterize edilen geniş bir kişilik özelliğidir ve buna eleştirel öz değerlendirmeler ve başkalarının değerlendirmeleriyle ilgili endişeler eşlik eder.

Mükemmeliyetçilik, genellikle kişinin kendi beklentileri veya toplumun ve ailenin yüksek beklentileri sonucu gelişir. Bu, kişide başarısız olma korkusu, kendine karşı güvensizlik ve aşırı derecede stres olma gibi durumları oluşturabilir. Ayrıca mükemmeliyetçi yapıdaki insan hayattan keyif almayı ve hayattaki küçük anların ve detayların tadını çıkarmayı unutur. Kısacası, bireyin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.

Tabii her konunun negatif yönleri olduğu gibi pozitif tarafları da vardır.

Mükemmeliyetçilik, bireyin kendisi için daha azimli ve planlı bir çalışma ortamı geliştirmesine ve realist (gerçekçi) hedeflerle yola çıkmasına yardımcı olabilir. Burada en önemli olan şey bireyin kendini yeterince iyi tanıması ve mükemmeliyetçilik özelliğinin dozunu iyi ayarlamasıdır. İlerleyen zamanlarda görüleceği üzere realist bir bakış açısı ve bir işi en iyiye yakın şekilde yapma azmi o kişinin motivasyonunu artırdığı kadar ortaya güzel işler çıkarmasına da yardımcı olacaktır.

Diğer bir deyişle, kendi mükemmeliyetçilik seviyemizi anlamak ve yönetebilmek, daha dengeli ve sağlıklı bir yaşam sürmemize yardımcı olacaktır.

Peki, mükemmeliyetçi kişiliğe sahip insan nasıl olur ?

Mükemmeliyetçi kişilik, genellikle yüksek standartları ve kusursuzluğu hedefleyen kişi olarak tanımlanmaktadır.

Mükemmeliyetçi kişilikler, her seferinde kendilerine karşı ve etrafındaki kişilerden yoğun bir beklenti içinde oldukları için bu beklentilerin sonuca ulaşması adına yoğun strese girer ve bir iş tam anlamıyla kafalarındaki gibi tamamlanmıyorsa kendilerine yüklenirler. Bu durum kendilerine karşı aşırı eleştirel yaklaşmalarını ve yaptıkları hataları kafalarında, normalde olduğundan on kat daha büyük görmelerine sebep olur.

Aynı zamanda bu durum, bu tür bireylerde durmadan oluşan başarısızlık korkusu, kendini yetersiz hissetme ve özgüven eksikliğine sebep olur. Sonuç olarak ise bireyin sağlıksız, kaygılı ve mutsuz bir yaşantısı olur.

Her bireyin mükemmel tanımı her ne kadar birbirlerine benzer noktalar içerse de mükemmeliyetçilik ifadesi kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Gelin isterseniz bu mükemmeliyetçilik türlerinin neler olduklarına genel başlıklarla bakalım.

Mükemmeliyetçilik türleri :

1) Kendine yönelik mükemmeliyetçilik.

2) Başkalarına yönelik mükemmeliyetçilik.

3) Başkaları tarafından yöneltilen mükemmeliyetçilik.

Peki, mükemmeliyetçiliğin nedenleri nelerdir ?

1) Başarısızlıktan korkma veya sert eleştiriden kaçmak gibi içsel baskıların varlığı.

2) Akademik ve profesyonel yaşamda artan rekabet ve sosyal medya kullanımının artması.

3) Ailenin beklentileri.

4) Bireyin kendine durmadan yüksek hedefler koyması.

5) Özgüven eksikliği.

6) Toplum baskısı.

7) Geçmişte başarısızlıkla sonuçlanan deneyimler.

8) Birtakım kişisel özellikler. (Aşırı derecede sorumluluk duygusuna sahip olmak ve aşırı düşünceli olmak gibi.)

Mükemmeliyetçi kişilikler, mükemmeliyetçi olduklarının dışarıdan gözlemlenebilmesini sağlayan bir dizi belirtilere de sahiptirler :

1) Karar vermekte zorlanma.

2) Aşırı düzenli olma.

3) Tatmin olamama.

4) Değersizlik hissi.

5) Başarısızlıkla ilgili kaygı.

6) Hata yapmaktan korkma.

7) Kendine karşı aşırı yüklenme.

Aşırı mükemmeliyetçiliğe; kaygı, depresyon ve "Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)" gibi çeşitli rahatsızlıklar eşlik edebilir. Bununla beraber mükemmeliyetçilik "fibromiyalji" gibi fiziksel sağlık sorunları da oluşturabilir.

Bu tür rahatsızlıkların oluşmaması ve hayat kalitesini negatif yönde etkilememesi için bir uzmandan (psikologdan) yardım alınabilir. Bu sayede bireyin yaşam kalitesi artar, daha sağlıklı ve rahat bir yaşam sürdürür.

Sonuç olarak, elinizden gelenin en iyisini yapmaya çalıştığınızı bilerek hareket edip, kendinize karşı daha anlayışlı ve yardımcı yaklaştığınız sürece kendinizi ve sağlığınızı tehdit edecek derecede olan hırpalama durumunun önüne geçmiş olursunuz.

Unutmamak gerekir ki hepimiz insanız ve etrafımızdaki birçok şeyi kontrol edip düzenleme gücüne sahip olacak kadar güçlü canlılar değiliz. Bu nedenle elinizden gelenin en iyisini yaptıktan sonra kendinizle gurur duymayı ve kendinizin en iyi arkadaşı ve destekçisi olmayı unutmayın !