Öğrenme Süreci ve Öğrenilen Bilginin Kalıcı Hale Gelmesi

İnsanoğlu, dünyaya geldiği andan itibaren sürekli olarak bir öğrenme durumu içerisindedir. Başta boş bir levhaya benzetebileceğimiz insan beyni, daha önce hiç karşılaşmadığı bir durumun içine düştüğünde, bu yeni olayı tecrübe edinir ve hafızaya yerleştirir. Hafızaya yeni gelen bu bilgi tekrarlandıkça öğrenme süreci başlar ve devam eder. Bilimsel manada öğrenme, davranışta meydana gelen sürekli ve kalıcı bir değişimdir. Öğrenme tekrar ya da yaşantı sonucu davranışta meydana gelen oldukça devamlı bir değişikliktir.

Alışkanlıklar, refleksler ve iç güdüsel davranışlar öğrenme kavramının dışında tutulur. Bunun temel nedeni ise bu eylemlerin insanın fıtratında, doğasında zaten var olan, sonradan edinilmeyen bir durum olmasıdır. Bu tür eylemleri “öğrenme”den ayıran en büyük özellik ise öğrenmenin sık tekrarlanan eylemler sonucu gerçekleşiyor olmasıdır. 

Öğrenmenin tanımında ve bu sürecin nasıl işlediğini anlatırken sürekli yeni bilgiyi tekrarlamaktan bahsederiz. Öğrenmenin etkili ve kalıcı hale gelmesi için eylemi sürekli tekrarlamak en etkili çözümdür. Peki, bu tekrarlama nasıl yapılırsa öğrenme süreci en etkili şekilde tamamlanmış olur?

Çoğu kaynakta öğrenilen bilginin geleneksel yöntemlerle (yazarak,okuyarak,işiterek) tekrarlanarak çok daha kolay kalıcı hale getirildiğinden bahsedilir. Halbuki bu yöntemler bazen çok yorucu ve vakit alıcı olabileceği gibi bilginin kısa zamanda unutulabilmesine bile yol açabilir. Bunun yerine öğrenme sürecini ezbere dayatmadan, kendimize uyarlayarak hayatımızın içine katmayı amaçlamalıyız.

İlk yöntem olarak soru-cevap yöntemini sunabiliriz. Burada yapmamız gereken hâlihazırda edinilmekte olan bilgi hakkında kendimize sorular sorarak yine bu soruların cevabını kendimizde aramaktır. Bu sayede olayın mantığını daha iyi anlayacak ve hiçbir soru işaret kalmayacak şekilde öğrenme sürecini daha kalıcı hale getirebiliriz. Kendimizi düzenli olarak test etmenin sonucunda elimizde veri oluşacağından hem öğrenme sürecine somut bir şekilde tanık oluruz hem de hafızamızı daha çok zorlayarak bilginin yerleşmesini sağlarız.

Kendimizi aralıklı olarak test etmek ve öğrenilmekte olan şeyi aralıklı şekilde hatırlamaya çalışmak, öğrenme sürecini kalıcı hale getirebilir. Öğrenilmekte olan bilgi art arda ve seri halde tekrar edildiğinde sadece o an öğrenilir ve daha sonrasında unutulmaya yüz tutabilir. Bu sebeple, ara vererek bilgiyi tekrar etmek; bilgiyi uzun süreli belleğe aktarmamıza yani öğrenme sürecinin etkili şekilde tamamlanmasına yardımcı olur.

Öğrenme, hayat boyu devam eden bir eylemdir. Hayatımızın her anında bize eşlik eder. Bu süreçteki en önemli nokta ise öğrenme sürecini en etkili şekilde yönetilip öğrenilen bilginin ise kalıcı hale getirilmesidir. Bu süreçte ise insan hafızasının doğasına uygun olan tekrarlama yöntemlerinin kullanılması oldukça önemlidir.